VOV4.Sêdang - Tung mâu hâi apoăng dêi rơnó mơdrăng, mơhé kơhâi kong tô, la kơmăng [ă kơxo kong hngiú. Pơla kong prâi hơ’lêh rơnó, mâu pơreăng pơxiâm xông tâ tú. Ki xiâm xua kong prâi kơdrâ hơ’lêh, ai ‘nâ drêng khăng khoăng pơ oh, ai drêng ‘nâ kơchoh, tơ’lêi hlâu ăm pơreăng xông rơdêi. Tơdroăng ‘’Ivá [ă rêh ối’’ tung măng t^ng kố, ngin tối ‘na túa hbrâ mơdât pơreăng tug pơla hơ’lêh rơnó ki vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng vâ rak vế dêi ivá châ chăn mo le\m.  

-Mâu pơreăng ki hmâ trâm drêng kong prâi hơ’lêh:

-Tơngê kơ o kơ ôk: Drêng kong prâi hơ’lêh ki hngiú tô hơ’lêh, kong tô  hngiú, kong tô kong mêi hơ’lêh hmâng vâ tâng tung châ pá ai ivá ki vâ mơdât pơreăng, pó kô tro tơngê kơ o kơ ôk. Vâ hbrâ mơdât, thế kâ ôu tu\m trếo kơhiâm, ôu hên têa kơhnâ pơtâp ivá rêm hâi vâ ai ivá ki kâi tơplâ mơdât [ă pơreăng, thế kơhnâ xếo ko\ng [ă kơ[o\ng kơdê pơreăng tâ tú, tíu ối thế bâ phuâng, krúa vâ pôi tá ai pơreăng tơku\m.

            -Châi mơ-êi xôu: Hyôh kong prâi khăng khoăng, xôu tơ’lêi tro châi. Thế kơhnâ pơtâp ivá vâ mơdêk ivá mo le\m ai ivá ki kâi mơdât pơreăng pro châi xôu.

-Châi mâ khêi: Vâ hbrâ ví, thế rak vế krúa châ chăn tơná a tíu ối, pôi tá ối achê mâu ki châi tamo. Pôi tá xúa tơchuâm khên mâu ngiâ, kơthao bâo ngiâ, pôi tá lu lit dêi mâ, thế rêm hâi xếo dêi ko\ng [ă kơmo\ng. Tâng tâ pơreăng thế klâ ối krê [ă pơlât le\m hlối, vâ pôi tá tâ tú mâu ki ê. Pak^ng mê, pôi tá dâi ko\ng pê lu lit dêi mâ, thế truâ mâ nhe\ng drêng lo pá gong, kotó pơkeăng a dêi mâ rêm hâi, roh kên bâu ngiâ [ă kơ [o\ng [ă têng a tô.

-Tơhe#n kéa: Tơdroăng ki hơngế, ki hngiú tô pơla kơhâi [ă kơmăng rơtế [ă tơdroăng ki kơdroh hngiú tô dêi hyôh kong prâi cho ki xiâm pro chiâng lo tơhe#n akéa pro kéa xh^ng, cha krái, tơhe#n, lo tum khêi [ă hên tơdroăng ki ê. Pó xuân chiâng prik kem rak ăm kéa le\m tơ’mot ki rơngiâp ăm kéa. ‘Na mâu tơdroăng tơhe#n, thế kơ êng [ok thái pơkeăng hdrối vâ xúa pik tu\m mâu túa pơkeăng ki lâi.

-Châi kóu kơxêng: Kong prâi hơ’lêh xuân cho ki xiâm pro châi kóu kơxêng. Mơngế ki châi kóu kơxêng lâp châ thế tơtro\ng hbrâ mơdât hngiú ó [ă thê xâp ếo hơtô, malối klêi lo têa kơxô, pôi tá hum châ [ă têa hngiú.

Kế kâ ki kum hbrâ mơdât tơdroăng châ:

Têa chếi: Mâu ki lâi ôu 5 kơ ‘lo têa chếi tung môi hâi ôu tung pơla 2 măng t^ng kô ai ivá kâi tơplâ mơdât mâu túa virus mot tung châ hên hluâ tâ 10 hdrôh tâng vâ pơchông [ă mâu ngế ki ôh tá hmâ tơdroăng kố. Xua mâu amino acid ki ai tung chếi gá kô mơdêk mơheăm ki le\m re\ng kum ăm pó ai ivá moi xêi.

Krui [o\ng: Tơdroăng ôu têa krui [o\ng lơ kâ krui [o\ng xuân pro le\m tung châ. La thế tơtro\ng mâu tâng mâu ngế ki lâi dế xúa ôu pơkeăng pro hlâk koi lơ dê sôu pơkeăng pơlât kơtêi kơtâo têi mê tơdroăng xúa ôu têa krui [o\ng kô pro hơ ôu ăm châ. Xua mê, drêng dế xúa ôu  mâu túa pơkeăng nếo tối kơpêng mê, pó thế kơ êng [ok thái pơkeăng hdrối vâ ôu.

Toih: Sap ing nah, kuăn mơngế hiăng ‘nâi tung toih vâ pơlât tơdroăng châi môi tiah têa toih mot tung moh vâ mơdât tơngê kơ ôk, kơtó têa toih ăm í, kô pơlât [ă hbrâ mơdât tơdroăng châi. Nôkố, mâu khu cheăng ‘na khoa hok tí tăng hlê ple\ng hiăng châ ‘nâi tung toih ai selen [ă mâu nguyên tối vi lượng ai trếo kâi mơdât pơreăng alliin ki pro tâk ivá vâ tơplâ mơdât [ă pơreăng, pro kơdroh kơtêi kơtâo têi [ă hên tơdroăng châi, mơdêk ivá mo dâi. Toih hbrâ mơdât u\m tung châ, pơlât tơngê kơ o kơ ôk, mơdât mơ-êi [ă hên tơdroăng ki ê.

Têa kơdruâ: Têa kơdruâ cho môi túa ‘’pơkeăng’’ ki pơlât tung châ. {ă môi tung mâu tơdroăng ki pơxúa mê cho pơlât tơngê kơ o, kơ ôk. {ă túa tơ’lêi hlâu. {ă túa ki tơ’lêi hlâu hơơ’lâk 2 uâng kơphế têa kơdruâ tung 1 kơ’lo têa tô o-ol a kơxo klêi kơ’nâi riu koi kô pro ăm le\m tung châ. Ing mê, kô hbrâ mơdât tơngê kơ-o kơ-ôk ai pơxúa.

Túa hbrâ mơdât pơreăng drêng kong prâi hơ’lêh:

Drêng kong prâi hơ’lêh a kơmăng lơ kơxo má, rêm ngế thế rak vế ăm tơ tô le\m rơno\ng, nuih, xtếo, malối a 2 pâ kliâm kơpeăng chêng. Tơtro\ng pro tơ tô ‘na kơmăng, drêng koi. Malối thế rak tơ tô ăm mâu pôa krâ, jâ krâ, vâi ‘ne\ng [ă vâi ‘ne\ng ki nếo klêi mơhum.

{ă mâu pơreăng ki pro chiâng tâ tú: Thế pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng po rơdâ ăm mâu vâi ‘ne\ng. Drêng ai pơreăn thế tối tơbleăng tơdrêng ăm kơ koan ngăn pơkeăng râ kơpêng. Re\ng ăm ối phá mơngế ki châi tamo, tối tơbleăng ăm mơngế ki ê ‘nâi [ă hbrâ mơdât vâ pôi tâ tá tâ tú.

Rêm ngế tung kơpong ki tơ’lêi tâ tú  pơreăng ing troăng hiâm thế kơhnâ truâ kên pâng dêi môh, kơtó têa pơkeăng kơdê pơreăng tung tru\m môh, tâng ai ngế tâ tú pơreăng thế pâk pơkeăng vaccine mơdât pơreăng tơngê kơ- o, kơ-ôk, pôi tá tơku\m ối pú hên. Tâng ai pơreăng tơngê lo mơheăm [ă mơ-êi ngoâ Nhật Bản thế tơtro\ng kơdê tri trô, kiâ ngu nge\ng, koi kơmăng thế hnhâng mitơkel, kơdê mâu ôa tri tro a tung vó kơdoăng têa, tíu kơdoăng têa, a kơthao, cho troăng ăm têa hbrông hiu, xôh pơkeăng kơdê tri trô [ă hên tơdroăng ki ê.

Gương tơplôu [ă tơbleăng