A roh hôp má 6, Kuô̆k hô̆i kuăn pơlê dêi kong pơlê Dak Nông hneăng IV, drêng tơpui tơno ‘na tơdroăng mơnhông pêi cheăng kâ, pơlê pơla, pôa Hồ Văn Mười, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Nông hiăng tiâ mâu tơdroăng ki kuăn pơlê ƀă mâu kăn Hô̆i đong kong pơlê vâ mơnhên, ki rơhêng vâ tối tung tơdroăng chiâ xo bauxtite, tơnêi tíu. Pôa Hồ Văn Mười, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê hiăng mơ’no 7 tơdroăng ki xiâm, ki rơhêng vâ tối tung mơnhông pêi cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla dêi kong pơlê tung 6 khế hdrối mê hía nah ƀă tung la ngiâ ah nếo. Tung mê, ai 60% tung lâp tơnêi têa, mê cho tơdroăng ki tơ’lêi hlâu dêi kong pơlê. La ki păng ‘nâng dế nôkố, dế trâm pá puât, trâm tơdroăng ki tơvâ tơvân.

Pơkâ hdrối ing hơnăm 2007 ‘na hdró kơpong, pêi cheăng, uâ mơdiê, xúa meăm bauxite tá troh nôkố xuân hâi ai tơdroăng ki ‘mâi rơnêu mê 1.062 tơdroăng tơkêa bro dêi kong pơlê hiăng tro hdró kơteăng dêi pó hên hĕng ing tơdroăng ki hdró, chiâ xo bauxite vâ chê troh 6.700 ha. Tơdroăng kố, khoh chiâng ai tơdjâk troh mâu tơdroăng ki krếo tơ’mot khu mơdró kâ mơ’no liăn cheăng tung kong pơlê Dak Nông athế pơtê pơtân, chiâng tơdjâk hên ó ‘na tơdroăng ki tơ’mot khu mơdró kâ mơ’no liăn cheăng.

“1.062 tơdroăng tơkêa bro dế nôkố dế pro hrá tung tâi tâng tơdroăng cheăng, thăm nếo ôh tá kâi chiâng pêi, ôh tá chiâng tơleăng xua ai tơdjâk troh luât têa - tơnêi, tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi. Hdrối vâ pêi mê athế hdró, chiâ xo, ki má péa nếo cho athế pơkâ môi tiah tơdroăng chiâ bauxite châ 1/3 tơnêi pêi chiâk pêi deăng dêi kong pơlê, tâng gô̆m mê athế ‘măn ulâi, ngế ki lâi pơkâ, ƀă gô̆m dâng lâi, kơđu trâu to lâi met tung tơnêi.

Ngin xuân hiăng tối tơbleăng ăm Ngế pro xiâm hnê ngăn tung roh hôp pơla hdrối kố nah, tâng Ngế pro xiâm hnê ngăn, mâu khu râ ôh tá tơleăng, tŏng kum ăm Dak Nông mê Dak Nông kô ôh tá pêi klêi hnoăng cheăng, pơlê pơla ôh tá kâi mơnhông, oh tá krếo thế khu mơdró kâ mơ’no liăn cheăng”.

Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Nông xuân ai tối tơbleăng, kong pơlê hiăng 2 hdroh pơtroh hlá mơ-ea krếo thế Ngế xiâm ngăn ‘na cheăng kơmăi kơmok - tê mơdró, Ngế pro xiâm ngăn ‘na tơmeăm tung têa-tơnêi-hyôh kong prâi troh pêi cheăng. Tiô tơdroăng ăm ‘nâi, tung khế 7 kố peá Ngế xiâm kô troh a kong pơlê vâ hôp, tơpui tơno tah lôi mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân tung chiâ xo bauxite, xua nôkố dế kal athế rĕng mơnhên, tơleăng ‘na tơdroăng mê.

Ƀă tơdroăng ki xúa tơnêi tơdjuôm, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê dêi kong pơlê Dak Nông hiăng mơ’no tối ai tơdroăng kheá hơ’nêng: “Ôh tá ai pơlê kong kơdrâm ki lâi chúa tơnêi lối hên môi tiah a Gia Nghiã”. Tơnêi ki lôi chúa, nhâ huăn rơtôh tâ tá pơlê kong kơdrâm cho hên ‘nâng. Tung pơla mê, tơdroăng ki pơcháu tơnêi, ăm mung tơnêi a kong pơlê kal athế châ séa mơnhên ngăn ƀă tơleăng. Maluâ cho tơdroăng pơcháu tơnêi ăm khu mơdró kâ klêi mê, xo tơnêi pơcháu tơnêi ăm kuăn pơlê dêi kong pơlê vâ ăm mung pêi chiâk pêi deăng.

Pôa Hồ Văn Mười hiăng pâ thế tâi tâng khu mơdró kâ pêi cheăng ƀă kong pơlê, mâu ƀăng tơnêi ki lâi ôh tá xúa, lôi chúa lơ ôh tá xéa tro tơdroăng athế xo tơvêh ƀăng tơnêi ki mê:

“Ti lâi pin dế nôkố dế pá puât ó khât ‘na tơnêi pêi chiâk pêi deăng, khoh chiâng trâm hên tơdroăng pá tiah kố. Pin pơcháu ăm khu mơdró kâ, nôkố, khu mơdró kâ ăm kuăn pơlê pin mung tơnêi. Tiah lâi ôh tá vâ tơpui, hôp hlối ƀă kuăn pơlê vâ ga tơ’lêi hlâu tâ.

Tơdroăng kố, á pâ thế Kăn ngăn ‘na khoa hok ƀă kơphô̆ chêh kơchuâ, hdró, vêh mơnhên tâi tâng tơnêi tung lâp kong pơlê, ƀă ai hlá mơ-eá krếo thế mâu khu mơdró ki dế xo tơnêi mê la ôh tá vâ pêi pro ki klâi, krếo mâu ki mê pêi cheăng ƀă Khu kăn pơkuâ hnê ngăn kong pơlê Dak Nông. Athế tah lôi tơdrêng tơdroăng ki ối tơvâ tơvân, mơnhĕn, xiâm kối ti lâi khoh ôh tá pêi pro, pêi pro la lâi ah. Pro tiah lâi vâ tơleăng mơnhên, mơdrếo xo mâu tơdroăng tơkêa bro ôh ta hâi pêi pro”.

Tiô Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Nông tối, maluâ hiăng 2 hơnăm, kong pơlê hiăng kơdo mơ-eăm tung ‘mâi hơ’lêh túa chêh bro hlá mơ-eá, kum kơlo ki tơbriât tê rôe kế tơmeăm râ kong pơlê PCI tâk châ 14 kơlo, hdrối nah ối a kơlo 52 mê nôkố hiăng tâk troh a kơlo má 38 tung 63 to kong pơlê, pơlê kong kân ki rơdêi ‘na tơbriât tê rôe kế tơmeăm khoăng.

Maluâ ti mê, xuân athế ngăn mơnhên Dak Nông xuân ối hrá tung mơdêk cheăng kâ-rêh ối, tá hâi krá tơniăn ƀă tá hâi tơxâng ƀă tơmeăm khoăng ki ai hlâu, ivá cheăng. Xua ti mê, tơdrêng ƀă tơdroăng ki pơkâ thế dêi Khu xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng tung tơdroăng veăng tah lôi mâu tơdroăng xahpá, tơvâ tơvân ‘na troăng hơlâ, túa pơkâ cheăng, mê mâu khu râ tung kong pơlê pơtối mơdêk hnoăng cheăng, pôu râng tơdroăng cheăng, maluâ, ngế ki pro pơkuâ xiâm, vâ tah lôi mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân, tŏng kum mơnhông túa cheăng, mơjiâng ivá vâ mơdêk pêi cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla.