Tung lâm hriâm nâl Ănglê, ối tung Tíu xiâm rak ngăn vâi hdrêng chó chêng tơvê kŏng Vi Nhân, lơ ối khĕn cho “hngêi trung chuyên biệt Vi Nhân”, a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak, 6 ngế hok tro ‘nân ối tâ tá dêi cô yăo. Ƀă phôn râng kŏng ki rơkê ƀă môi to loa ki kŭn, cô yăo ƀă hok tro rơtế hriâm nâl Ănglê ing mâu ƀai hơdruê.

Ƀă a lâm hriâm tơdrá pakĭng mê, thái dế hnê ăm 2 ngế hok tro tâp tiê. Lâm hriâm a chê, 4 ngế hok tro dế hriâm chư ki đông (Braille). Cô Lê Thị Kim Cúc tối: lâm hriâm ối ai hên hok tro hơnăm hriâm phá dêi rơpó, tơdroăng ki hlê ƀă tơmâng xo rơbot ƀai hriâm xuân ôh tá môi tiah dêi rơpó. Rêm ngế thái cô bu chiâng hnê ăm tơrêm khu, ngăn tung tơdroăng ki hmâng rĕng hlê há lơ ôh dêi rêm ngế vâi o.

“Nếo mot nah mê mâu vâi o ôh ti ‘nâi klâi, má môi mâu vâi o ôh tá ngăn hlo, ai mâu vâi o hdroâng kuăn ngo ôh tá ‘nâi tơpui nâl Xuăn. Mâu vâi o ki ngăn hlo mê hlo vâi hiăng pá la mâu vâi o ki ôh tá hlo mê rế pá tâ nếo. Tâi tâng mâu tơdroăng pin athế hnê vâi tâi, mê nếo hnê chư ki đông. Pin hiăng hnê mâu vâi o ‘nâi, mâu vâi o hriâm kân tâ lo hngêi trung ƀă ai cheăng pêi. Á hlo mâu vâi o xuân môi tiah mâu vâi hdrêng ki hlo mâ, chêng kŏng lĕm ki ê há ôh ti hlo phá klâi. Á tơmiât hnê ulâi xuân tiah mê, ối hnê hmâ ing mê nah troh nôkố”.

Cho tíu ki rak ngăn mâu vâi hdrêng ki chó chêng tơvê kŏng, hngêi trung chuyên biệt Vi Nhân nôkố ai lối 200 ngế hriâm ing 2 hơnăm troh 20 hơnăm, ƀă mâu tơdroăng ki vâi trâm cho ôh tá xáu hlo mâ, ôh tá vâi ối ƀă pú, ‘mêi ‘na ngoâ iâ, tuăn ngo ôh tá hlê plĕng, ƀă hên ki ê. Mâu vâi lo ing hên kong pơlê, pơlê kong kân, ki hên cho hdroâng kuăn ngo, ai tơdroăng rêh ối pá puât. Ƀă lối tơdế kơxô̆ mâu ngế ki hriâm kâ koi ối a mê hlối, rêm rôh hriâm tâp dêi mâu vâi o châ mâu yah Xantô Pô-lê(khôp Pâ Xeăng, Khu kong pơlê Khôp Ban Mê Thuột) pơkuâ ngăn.

Tiô yah Nguyễn Thị Nhiệm, pơkuâ tíu kâ koi ối pơtê, mâu vâi o châ ăm rêm tơdroăng, ing tơdroăng ki koh hmât, pâ phêp, pâ pôi tá ‘nhó, mơnê ƀă ‘nâi rak ngăn xêh châ chăn tơná, klêi mê nếo troh mâu tơdroăng ki hriâm tung hlá mơ-éa.

“Pin tối vâi o ôh tá hlê la Yah athế pêi hdrối vâ mâu vâi o kô pêi tiô ƀối hlối. Ai môi tơdroăng ki ‘ló mê cho drêng pin khĕn kơdeăn mâu vâi o a ngiâ tíu pú hên mê rôh kơ’nâi ah mâu vâi o kô kơhnâ tâ. Ai drêng ‘nâ yah tá hâi hlê tâi mâu vâi o, yah xuân athế hriâm ƀă vâi o, kơnôm mâu vâi o hnê ăm yah nâl tơpui ki mơhno ƀă kŏng. Yah hlo xơpá mê gá iâ, xuân ai la Yah hlo ro hên tâ”.

Rơtế ƀă hnê chư, hnê tơdrá - kơchuâ, tíu ki păn rak vâi hdrêng ki ôh tá mơhúa Vi Nhân ối hnê mâu cheăng môi tiah: pơchoh hmân ếo, pro tơmeăm ƀă loăng, tĕn, in luô̆, massege vâ gum tơdroăng rêh ối ăm ngế ki hriâm. Vâ chê 30 hơnăm hdrối, ing “hngêi trung” kố hiăng ai hên rơxông ngế ki hriâm hiăng hlê plĕng tơrŭm ƀă pơlê pơla. Ngoh Lê Hoàng Gia Hưng a pơlê kong krâm Ƀuôn Hồ, kong pơlê Dak Lak, cho ngế ki ôh tá mơhúa hdrối nah hiăng châ păn rak hriâm tâp a tíu kố. Ngoh ăm ‘nâi, ing tíu ki păn kố, ngoh hiăng châ tŏng gum ivá vâ mơ-eăm hriâm klêi kao đăng chuyên ngành âm nhạc, ƀă hiăng a tíu kố hnê tơdrá ăm mâu rơxông kơ’nâi.

“Ƀă mâu ngế ki ôh tá mơhúa ôh tá ngăn hlo, ôh tá ối ƀă pú hên, xơpá khât tung tơdroăng ki hriâm tâp xuân môi tiah ‘na tơdroăng rêh ối, prôk lăm. La kơnôm ing tơdroăng mơhnhôk dêi rơpŏng hngêi, malối cho mâu yah hiăng rơtế ƀă á. Mâu Yah môi tiah ngế nôu, ngế thái tâi ivá tŏng gum á vâ tơkâ luâ mâu tơdroăng xơpá, gum á pêi pro klêi mâu tơdroăng púi vâ cho klêi kơ’nâi hriâm ah vêh akố ƀă nôkố mê á xuân phiu ro drêng châ rơtế ƀă mâu vâi hriâm tơdrá kố”.

Yah Bùi Thị Ngọc Liên – Pơkuâ Tíu xiâm rak ngăn vâi hdrêng plôm mâ klêk tuăn Vi Nhân ăm ‘nâi, veăng hnê ƀă rak ngăn vâi o a hngêi rơtế ƀă mâu yah mê ối ai vâ chê 30 ngế thái cô ƀă mâu ngế ki pleăng dêi hnoăng. Tung plâ 30 hơnăm hdrối, vâi đi đo tŏng gum hên ngế vâi hdrêng tơkâ luâ tơdroăng ki pá puât.

“Mâu yah vâi ro khât drêng hlo mâu vâi o hiăng kân, hlê plĕng malối cho ai mâu vâi o ki ‘nâ hiăng xo on veăng, ai kuăn ‘nĕng ƀă rêh ối hơniâp ro. Drêng ‘nâ ai rôh mâu vâi o vêh a tíu kố, ôh ti xê vêh môi ngế mê ối djâ tá rơpŏng hngêi dêi tơná veăng vêh akố. Mâu vâi o đi đo ngăn mâu yah môi tiah ngế nhŏng o dêi tơná, mâu yah ro khât ‘na tơdroăng ki mê. Hnê hriâm ôh ti xê ăm pin riân kơxô̆ lơ pin vâ pro tơdroăng ki ô eăng, mê tơdroăng akố cho vâ hlo mâu vâi o xo ah hmôi rêh ối hơniâp ro, hlê plĕng, chiâng rêh ối xêh môi ngế ƀă ai môi ngế ki lĕm tro tung pơlê pơla”.

Maluâ ối hên xơpá, tơbrê, ivá mơ-eăm rêm hâi dêi mâu thái cô a hngêi trung chuyên biệt Vi Nhân kố tơ’nôm ivá, tơrŭm ƀă hnoăng cheăng “hnê mơngế” cho rêm hâi hlo rêm ngế hriâm hlê plĕng, tơkâ luâ mâu tơdroăng ki pá puât ƀă tơrŭm ƀă pơlê pơla. Tíu xiâm ôh ti xê to pro tơ’lêi hlâu, rôh vâ mâu vâi o ki plôm mâ, klêk tuăn mơ-eăm mê ối tơdjâk mâu tơdroăng ki lĕm tro tung rêh ối.