Tơdroăng kố ai [ai tối ‘na ki tơ-[rê dêi tơdroăng cheăng khu kơd^ng kum rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum tung hơnăm hiăng luâ.
Hơnăm 2016 kố nah, Kon Tum xuân môi tiah mâu kong pơlê tung kơpong Tây Nguyên tro tơdjâk xua El Ni`o. Kơdró têa kroăng, têa kuăn, têa long siâ ó má môi tung chât hơnăm kố. Kong tô mơdrăng ó, hnối tô ton pro rơpâu xiâm loăng plâi pêt hlâ tâi [ă kơdroh châ xo kế tơmeăm pêi lo, lu\p troh rơpâu rơtal liăn. Tung tơdroăng ki pá tơchuâm mê, mâu hngêi kơmăi mơ’no on tơhrik tung kong pơlê Kon Tum xua kơnho\ng têa bu iâ têa mê on tơhrik ki mơ’no ôh tá ai tiô pơkâ.
Xua mê, hơnăm 2016 Khu kơd^ng kum rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum nếo xo lối 102 rơtal liăn, châ lối 66% tâng vâ pơchông [ă tơdroăng pơkâ. La tiô pôa Hồ Thanh Hoàng, kăn kơd^ng liăn kum rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum, ôh tá kho tơdroăng ki pro kơxo# liăn châ xo ôh tá tro tung tơdroăng pơkâ, xúa liăn mê vâ pêi pro mâu tơdroăng cheăng ki ê xuân châ mâu tơdroăng pơkâ ki tơmâng, hâk mơnê:
‘’Hơnăm 2016, mâu tíu pêi cheăng xúa tơdroăng pơkâ mơhá liăn ăm tơdroăng rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong, kuăn pơlê tung tơring hiăng pêi pro tro tơdroăng pơkâ mơhá liăn ăm rák ngăn [ă pêt kong tơtro, tơnêi kong ki ăm rak ngăn ai 360 rơpâu 244 ha.
Kơxo# liăn ‘măn vâ mơhá rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng xúa tro mâu tơdroăng châ Vi [an hnê ngăn kong pơlê pơcháu, môi tiah xo, ‘no hrê tơdroăng pơkâ mơhá liăn ăm pêt kong ki xua Kơxo# liăn ‘măn vâ mơhá rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum xo hiăng pêi hluâ tơdroăng pơkâ’’.
Troăng hơlâ mơhá liăn kum rak ngăn [ă pêt kong rế ton rế tơ-[rê tung pơkuâ ngăn, pêt mơjiâng kong [ă ‘mâi hơ’lêh túa rêh ối dêi kuăn pơlê. Tung hơnăm hiăng luâ, a 37 to cheăm tung kong pơlê. Kơxo# liăn vâ mơhá rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng tơku\m Hôp hnê tối ‘na troăng hơlâ mơhá liăn ngân ăm pêt kong, ing mâu tơdroăng hnê tối a kơtôu hlá mơ-éa chêh hnối x^ng xoăng hlá mơ-éa ăm mâu hok tro; pơtối tơru\m [ă Khu ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông mơdêk thôn pơlê, khu ngăn ‘na liăn Séa ngăn tơdroăng rak ngăn, xúa liăn mơhá rak ngăn kong [ă mâu khu tơru\m cheăng, mâu kăn cheăm, tơring [ă hên ki ê.
Kơnôm ing tơdroăng mê, hlê ple\ng ‘na tơdroăng to\ng kum [ă ki tơ-[rê dêi hnoăng pơkâ mơhá liăn ăm pêt kong dêi mâu khu tơru\m cheăng, mâu ngế tung kong pơlê châ mơdêk tơ-[rê. Pôa Nguyễn Duy Hoàng, kăn pho\ pơkuâ ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi tung khu rak ngăn kong Đăk Glei, ăm ‘nâi:
‘’Pêi pro tiô tơdroăng pơkâ mơhá liăn kum rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong, mê Ko\ng ti hiăng ai kơxo# liăn xo vâ mơhá mâu tơdroăng rak ngăn kong [ă mơjiâng pêt kong. Môi tiah hiăng pơcháu rak ngăn kong rêm hơnăm ai 2 rơpâu 364 ha ăm 99 rơpo\ng rêh ối [ă rak ngăn [ă pêi chiâkk achê kong. Kố cho kơxo# liăn châ xo tơniăn ăm mâu rơpo\ng ki kố.
Pak^ng mê, Ko\ng ti xuân ai kơxo# liăn xo hrê ăm pêt kong. Ing troăng hơlâ dêi tơdroăng pơkâ mơhá liăn ăm pêt kong tơdroăng rêh ối dêi kăn [o# ko\ng nhân tíu pêi cheăng, malối khu rak ngăn kong pơkuâ châ mơnhông tơ-[rê. Ko\ng ti ai liăn hrê rôe mâu tơmeăm kơjo kum, tơmeăm xâp, k^ tơhrâ tơru\m cheăng [ă mâu khu râ pơkuâ cheăng ki ê, môi tiah mâu lêng kuăn pơlê, ko\ng an cheăm vâ pêi tơdroăng rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong’’.
Ki tơxâng mơnê tâ troh nôkố tơdroăng pơkâ mơhá liăn kum ăm rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong hiăng chiâng môi troăng hơlâ ki kal pêi pro troh lâp lu rơdêi [ă hnối hiăng hmâ [ă kuăn pơlê dêi kong pơlê Kon Tum, malối a mâu kơpong hơngế hơngo, kơpong hdroâng kuăn ngo.
Nôkố lâp tung kong pơlê Kon Tum hiăng ai 175 khu kuăn pơlê tung thôn, 160 khu rơpo\ng [ă lối 5 rơpâu rơpo\ng, mâu ngế châ pơcháu rak ngăn kong tơniăn ton tá ah [ă tâi tâng kơxo# kọng vâ chê 154 rơpâu ha.
Kơxo# liăn pêi lo tâng riên rêm hơnăm môi rơpo\ng xo ing rak ngăn kong dâng 5 rơtuh liăn, rêm khu kuăn pơlê ai dâng 88 rơtuh liăn [ă rêm khu rơpo\ng ai dâng 37 rơtuh liăn, ki khât gá ăm hlo, kơnôm ing rak ngăn kong ai kơxo# liăn, thăm nếo kuăn pơlê hiăng ‘nâi rak ngăn kong krâu khât tâ. Ngoh A Tiên, pơlê Pêng Siêl, cheăm Đăk Pet, tơring Đăk Glei, ăm ‘nâi:
’’Thôn xo tơdroăng ki mơhá ’na rak ngăn [ă pêt mơjiâng kong kong sap ing hơnăm 2014. Vâi krâ nho\ng o ối xo rak ngăn kong tơ-[rê. Tung thôn ai x^ng xoăng 1 tôh rak ngăn, rêm tôh ai 3 ngế. Tung 2 tôh mê, môi tiah môi măng t^ng prôk lăm gak ngăn kong. Ai mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki achê lơ ko kong a tơnêi ki thôn rak ngăn tung khu mê teăm mơdât, tối vâi, pôi tá ăm thôn ki achê châ ko muih kong pêi chiâk’’,
Gương tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận