Tung mâu hâi hơniâp Hơngui, tơdah Têt, nâ H’Búi Ayun, a ƀuôn Drai Sí, cheăm Ea Tar, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak xuân ôh tá piu rak ngăn dêi mâu kế tơmeăm păn. Lối hrĭng to í, sim, chu, tơpái, pu pái ƀă ro dế pơ’lok pơ’lâ drêng kâ tŭm ƀă mơgrúa lĕm kơdroăng păn. Nâ H’Búi tối, kơnôm mâu kế tơmeăm păn kố mê hơnăm kố rơpŏng tơdah Têt ai tŭm kế tơmeăm tâ hdrối, roê kế tơmeăm hên tâ, chĕn liăn hngêi rak liăn xuân hiăng châ mơdrếo châ tơdế.

Nâ H’Búi tối: hdrối nah cheăng kâ rơpŏng hngêi bu tơkôm to tung 1 ha kơphế. Sap ing veăng tung Chi hô̆i vâi kơdrâi dêi pơlê, hơnăm 2019, nâ H’Búi châ mung 70 rơtuh liăn sap ing hngêi rak liăn tŏng kum rêh ối pơlê pơla ƀă liăn laih rơpâ. Ai liăn, on veăng nâ tơpui ƀă dêi rpơó pêi cheăng kâ, pêt hên hdrê loăng, păn hên mơnăn vâ mơdệk pêi lo liăn.

Nâ H Búi Ayun tối:

“Kơnôm ing tơdroăng veăng tơrŭm ƀă khu vâi kơdrâi, châ mâu vâi nâ o hnê mơhno ăm mê hriâm, pêi tiô ƀối. Kơnôm mê, mê á hriâm ƀối ƀă ‘nâi túa ki rak ngăn, pêt kế tơmeăm, hơ’lêh mâu hdrê loăng pêt, mơnăn păn tơtro. Á pêt nhâ ƀă a lâi a chiâk, pro ai pơxúa ‘na tơdroăng ki ai kế kâ ăm ro, pu pái, kơnôm mê xuân pro pơxúa tơƀrê tâ. Tâng vâ pơchông ƀă hdrối nah bu pêt o kơphế mê nôkố cheăng kâ xuân hiăng chía tơniăn tâ hên”.

Tiô jâ H’Blên Ayun, kăn hnê ngăn vâi kơdrâi cheăm Ea Tar, tơring Čư̆ Mgar, vâ kum mâu hô̆i viên mơnhông mơdêk cheăng kâ, tơniăn tung tơdroăng rêh ối, Khu ngăn vâi kơdrâi cheăm Ea Tar hiăng mơhnhôk mâu vâi nâ o kum dêi rơpó kơdroh kơtiê ƀă hên tơdroăng; mơjiâng ƀă rak vế mâu túa pơkâ kơdĭng tơtro môi tiah: Túa pơkâ klŏng liăn kơdĭng; păn chu tơnêi; túa pơkâ 10 ngế nâ kum 1 ngế nâ a mâu Chi hô̆i thôn 1, thôn 2, thôn 3, ƀuôn Ea Tar; túa pơkâ pêi cheăng a Chi hô̆i ƀuôn Ea Kiêng ƀă hên ki ê.

Khu kố xuân hiăng mơjiâng 7 tôh kơdĭng liăn mung liăn ƀă pơkâ ăm mung kok ƀă hngêi rak liăn tŏng kum rêh ối pơlê pơla tơring Čư̆ Mgar ăm lối 300 ngế mung vâ hluăn ing kơtiê ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn vâ chê 6 rơtal.

“Hô̆i xuân hnê tối ăm mâu nâ o hriâm ƀối, hriâm tiô túa pêi ki tơtro vâ tăng cheăng pêi ăm mâu nâ o. Má péa nếo, cho hriâm ƀối ‘na  túa ki hlê plĕng vâ xúa tung tơdroăng rêh ối dêi rơpŏng hngêi, tơniăn tung rêh ối, hơ’lêh pêi lo liăn dêi rơpŏng hngêi tơná, mơnhông tiô troăng krá tơniăn ton”.

Hô̆i viên vâi kơdrâi cheăm Ea Tar, tơring Čư̆ Mgar ối rah xo rơtế, tiâ mơnhên vâ mâu nâ o xúa khoa hok kih thuât – kơmăi kơmok tung pêi cheăng kâ, hơ’lêh mâu hdrê pêt, mơnăn păn ăm i tơtro. Mơjiâng mâu tôh mung liăn kơdĭng vâ kum nâ o ai liăn vâ cheăng kâ. Hô̆i xuân mơhnhôk tơlo liăn, tơrŭm diâp mâu túa pơkâ tŏng kum rêh ối ăm mâu hô̆i viên kơtiê vâ chê kơtiê.

Jâ Phạm Thị Ngọc Trang, kăn hnê ngăn vâi kơdrâi cheăm Ea Mnang tối ‘na túa pêi dêi cheăm:

“Vâ mâu vâi nâ o rơpŏng kơtiê ƀă mâu rơpŏng vâ chê kơtiê hluăn ing kơtiê krá ton mê Hô̆i ngăn vâi kơdrâi cheăm xuân ăm nâ o mung mâu kơxô̆ liăn, sap ing liăn ngân cho khu râng liăn kơdĭng dêi Hô̆i. Khu ngăn vâi kơdrâi cheăm tơrŭm ƀă Vi ƀan xiâm Măt trâ̆n Tơnêi têa cheăm hiăng diâp mâu túa pơkâ păn pu pái vâi nâ o rơpŏng kơtiê, vâ chê kơtiê châ xúa ƀă hriâm ƀối, tăng ngăn mâu túa pơkâ vâ nâ o châ hriâm tâp mê nếo ‘na xúa tung khoa hok kih thuât vâ păn mơnăn ăm mơnhông cheăng kâ vâ hluăn ing kơtiê vâ chê kơtiê”.

Tiô jâ Lê Thị Thu Hiền, kăn hnê ngăn Khu ngăn vâi kơdrâi tơring Čư̆ Mgar, tung pơla hdrối nah, rêm râ hô̆i ngăn vâi kơdrâi, tŏng kum vâi kơdrâi pơxiâm vâ pêi cheăng. Ing mê hiăng ai 14 túa pơkâ mơnhông cheăng kâ tung rơpŏng hngêi vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo châ mơjiâng, tơ’mot lối 100 ngế hô̆i viên vâi kơdrâi veăng.

Mâu túa pơkâ hiăng tŏng kum liăn lối 300 rơtuh vâ mâu vâi nâ o păn pu pái, păn ro, păn tơpái, tê mơdró kế tơmeăm. Kơnôm mê hiăng hlo tơƀrê khât, kum hô̆i viên ai tơ’nôm liăn pêi lo ƀă rế hía rế kơdroh kơtiê. Jâ Lê Thị Thu Hiền tối:

“Tung la ngiâ mê Hô̆i ngăn vâi kơdrâi tơring kô pơtối mơdêk hnoăng cheăng hnê tối, mơhnhôk, po rơdâ mâu tơdroăng pơkâ nếo, túa pêi ki ‘ló, rơkê tung kăn ƀô̆, hô̆i viên vâi kơdrâi, malối cho tơdroăng ki hơ’lêh túa tơmiât, túa pêi tung mơnhông cheăng kâ dêi rơpŏng vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo”.

Tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak nôkố ai 72 to thôn, pơlê hdroâng kuăn ngo, châ lối 45% tung tâi tâng pơ’leăng mâ mơngế tung lâp tơring. Sap ing tơdroăng ki pêt kế tơmeăm tiô khôi hmâ, pêt iâ êt, pêt tơprâ tơprŭng ôh tá hlo tơƀrê xuân môi tiah ối ai tơdroăng tơmiât tơkôm tung tơdroăng tŏng kum dêi Tơnêi têa, troh nôkố, hên rơpŏng kuăn pơlê hiăng hơ’lêh túa tơmiât, túa pêi, rế hía hriâm ƀối mâu tơdroăng ki rơkê plĕng ing khoa hok kih thuât rế hlê hên, hnê ‘na tơdroăng ki hơ’lêh pêt mâu hdrê loăng mơnăn păn vâ mơnhông cheăng kâ.

Tung kơxô̆ ki kố, hên rơpŏng hô̆i viên vâi kơdrâi hiăng hbrâ rơnáu xêh tung mơ-eăm hluăn ing kơtiê krá ton, veăng kum mơdêk pêi lo liăn, tơniăn ăm tơdroăng rêh ối.