GDP Hneăng má 1 bu kal tâk lối 3,3% tối tơbleăng péa tơdroăng kân. Má môi, tơdroăng cheăng kâ hiăng tro tơdjâk troh ó xua tơdroăng kơdroh cheăng kâ lâp plâi tơnêi. Tơdroăng kố mơhno nhên drêng kơxô̆ liăn châ xo ing tê tơmeăm ngi kong têa ê sap ing khế 1 troh khế bu châ lối 79 rơtal dollars, kơdroh vâ chê 12%; kơxô̆ liăn châ xo ing roê ‘mot tơmeăm tung tơnêi têa tiô riân châ lối 74 rơtal dollars, kơdroh 14,7%; mâu kơvâ cheăng ƀă kơmăi kơmok uâ pơliê pro kế tơmeăm pơrá kơdroh.

Tơdroăng ki roê ‘mot kế tơmeăm dêi Việt Nam dế trâm pá tâ drêng rơlối kế tơmeăm vâ tê ƀă hên tơdroăng ki pro xơpá ‘na tê mơdró dế châ mơjiâng. Má péa, ivá tâk GDP tối tơbleăng tung tơnêi têa a tơdroăng cheăng kâ dế hlo mâu tơdroăng ôh tá tơniăn. Tối troh tơdroăng ki ôh tá tơniăn tung rak ngăn liăn. Tâng rak ngăn liăn tro tâ, hiăng chiâng vâ kâi châ ví mâu tơdroăng ki tơdjâk troh tơdroăng ki roê phĭu môi tiah hdrối nah. Rak ngăn liăn tro tâ mê ai mâu kơvâ cheăng môi tiah kơvâ mơjiâng bro kế tơmeăm, tê mơdró hngêi trăng tơnêi tíu hiăng ôh tá tro tơdjâk ‘mêi môi tiah hneăng ki hdrối kố nah.

Pakĭng mê, tơdroăng ki tâi tâng kơxô̆ liăn ‘no cheăng kong têa ê chêh inâi ‘no cheăng a Việt Nam riân troh hâi lơ 20/3 châ 5,45 rơtal dollars, kơdroh 38,8%, kơxô̆ liăn ‘no cheăng tơdrêng dêi kong têa ê pêi pro tiô riân châ 4,32 rơtal dollars, kơdroh 2,2% xuân ăm hlo mâu tơdroăng pơloăng mơnúa ƀă tơdroăng cheăng kâ hneăng la ngiâ drêng kố đi đo châ ngăn cho ivá mơdêk cheăng kâ. Ki xiâm mơdêk 6,5% plâ hơnăm, nhên, ôh ti xê tơdroăng tơ’lêi hlâu klâi. Jâ Nguyễn Thị Hương – Kăn xiâm Pơkuâ riân ngăn, Khu xiâm pơkâ ƀă ‘no liăn cheăng hlo:

“Tơkéa vâ tối mâu hneăng ki u ối pin athế pei châ lối 7 – 7,5% tung mâu hneăng ki u ối dêi hơnăm, tung tâi tâng mâu kơvâ cheăng kâ tung la ngiâ, tung tơdroăng cheăng kâ lâp plâi tơnêi ai hên tơdroăng ôh tá  tơniăn pá vâ ‘nâi hdrối drêng tơdroăng ki rơhêng vâ dêi mâu kong têa tơrŭm cheăng pa gong kơdroh, kong prâi ôh tá tơniăn, kong tôu, kong mê, tơplâ tơplong a mâu kong têa tung lap plâi tơnêi ôh tá tơniăn”.

Môi tuăn ƀă túa tơmiât kố, khu ki rơkê ‘na cheăng kâ, Tiê̆n sih Lê Duy Bình xuân hlo mâu tơdroăng ki bâ eăng ƀă tơpui tối leăng vâ khu mơdró kâ ai ivá, veăng kum mơdêk cheăng kâ tung hneăng ki nếo. Pơtih, kơxô̆ liăn ‘no cheăng tơdrêng dêi kong têa ê maluâ kơdroh la Việt Nam xuân pơtối châ xo tơdroăng tơhrâ ‘no liăn cheăng sap ing khu mơdró kâ ki kân tung lâp plâi tơnêi. Hên khu mơdró kâ sap ing mâu kong têa ki rơkê môi tiah khu mơdró kâ châu Âu dế rơhêng vâ pơhlêh ‘no liăn cheăng a Việt Nam.

Phái dêi Việt Nam dế ƀă kô pơtối rak vế inâi ki châ vâi ô eăng lâp plâi tơnêi – ôh ti xê kum tơniăn kế kâ tung tơnêi têa, veăng kum tơniăn tung cheăng kâ kân mê ối tê hên ngi kong têa ê:

“Tung pơla cheăng kâ lâp plâi tơnêi xơpá môi tiah nôkố mê pin xuân ai mâu tơdroăng ki bâ eăng, pơtih kơpong pêi chiâk – pêt kong - păn ká xi xŏng xuân ối rak vế mơdêk; ki rơdêi ‘mâi mơnhông kơvâ ôm hyô hlo tơƀrê; kơxô̆ liăn ‘no cheăng tung lâp pơlê pơla, ‘no cheăng sap ing tơnêi têa xuân tâk cho ivá ki kân dêi Chin phuh ngế ki ‘no liăn cheăng, khu ki xo pêi cheăng.

Pakĭng mê, tâi tâng kơlo tê ‘ngré kế tơmeăm ƀă kơxô̆ liăn châ xo ing roê xúa tơmeăm xuân tâk cho ki xiâm dêi tơdroăng cheăng kâ. Tung pơla kơvâ mơjiâng, uâ pơliê kơdroh la mâu ngế pêi cheăng lối 15 hơnăm ai cheăng pêi tâk hên, kơxô̆ ngế ôh tá ai cheăng chu kơdroh ăm hlo kơpong cheăng kâ cho ivá kum ăm kơpong ki khât cho kơvâ uâ pơliê mơjiâng bro tơmeăm ƀă ai mâu kơvâ cheăng ki ê”.

Vâ Việt Nam rak vế tơniăn cheăng kâ, ƀă rôh tơ’lêi mơdêk tro tung mâu hneăng ki pơtối, ngế ki rơkê ‘na cheăng kâ Trần Quý – Viện trưởng Viện mơnhông cheăng kâ kơxô̆ Việt Nam, a Pơlê kong kân Hồ Chí Minh hnê pơchân:

“Chin phuh athế mơdêk rak ngăn yă tê ƀă mơdêk tơdroăng tơxup tơbriât vâ kơdroh tơdroăng ki mơdêk yă tâ dêi mâu kế tơmeăm ƀă tê mơdró, ing mê kơdroh ki pá ăm mâu ngế ki roê xúa ƀă khu mơdró kâ. Xuân kal mơdêk ivá tơbriât tơxup, mơdêk khât túa mơjiâng ƀro, mơdêk ki dâi lĕm dêi kế tơmeăm. Mê vâ pêi chiâng tơdroăng mê kal mơdệ xúa hơ’lêh kơxô̆ vâ kơdroh yă tê.

Tơnêi têa xuân kal ‘no liăn cheăng tung mâu tơdroăng tŏng kum mơdêk cheăng kâ ton xŏn môi tiah hngêi trăng troăng klông, hnê hriâm, hriăn ngăn ƀă mơnhông mơdêk kơmăi kơmok, logistic ƀă hên ki ê. Mê cho mâu tơdroăng ki ăm hlo troăng xŏn vâ kơdroh xơpá kế tơmeăm to kơnâ, liăn ngân ôh tá kơnâ”.

A tơdroăng ngăn dêi khu mơdró kâ, khu tê mơdró, pôa Nguyễn Văn Thân – Kăn hnê ngăn Khu tơrŭm ngăn khu mơdró kâ ki kŭn ƀă krâ kơvâ Việt Nam tơmâng troh kơxô̆ liê̆u: 57 rơpâu khu mơdró kâ chêh inâi mơjiâng nếo ƀă vêh pêi cheăng, kơdroh 5,4%;lối 60 khu mơdró kâ lo ing tơdroăng mơdró kâ, tâk 17,4% tâng pơchông ƀă hneăng má 1/2022. Maluâ mâu kơxô̆ ki kố ôh tá kâi tối tâi ki ai khât tung tơdroăng cheăng dêi khu mơdró kâ xua tung tê mơdró ki pơhlêh ‘no liăn cheăng dêi khu mơdró kâ cho pơtối ƀă rơdêi. Khu mơdró kâ kô chiâng vâ lo ing tơdroăng cheăng kâ a kơvâ cheăng kố la pơ’lêh pêi cheăng a kơvâ cheăng ki ê.

Laga, drêng tá kơxô̆ khu mơdró kâ mơjiâng nếo, vêh pêi cheăng nếo ƀă lo ing tơdroăng pêi cheăng pơrá hơ’lêh tiô tơdroăng ki ôh tá tơniăn, “kal khât mâu troăng hơlâ tŏng kum”.

“Mâu troăng hơlâ tŏng kum klêi kơ’nâi ai pơreăng COVID xuân pro ối ton vâ mơdêk ivá rêh ăm khu mơdró kâ, malối khu mơdró kâ kŭn ƀă krâ kơvâ xua châ 98% môi tiah troăng hơlâ liăn ngân, hngêi rak liăn. Ôm hyô mê athế pro VISA vâ tơ’mot tơmối. Ai ôm hyô mê ai tơdroăng cheăng pêi, kơvâ ôu kâ xuân tâk hên. Malối cho tơdroăng tŏng kum ƀă mâu ngế pêi cheăng; mâu hngêi rak liăn dế kơdroh liăn laih ăm mâu kơvâ ki châ kơjo kum cho dế prôk tro troăng, mê pơtối mơdon mơdrếo liăn chĕn, ôh tá mơdrếo ƀă kơdroh liăn laih.

Ngăn tâi tâng mâu troăng hơlâ tŏng kum mơ’nui hơnăm nah ƀă hneăng má 1 hơnăm kố tiah lâi mê hneăng kơ’nâi ah xuân athế ối tiah mê, gá kô tro tâ”.

Mâu khu tơrŭm kong têa ê hiăng ƀă dế pơkâ mơ’no mâu tơdroăng ki tơmiât phá tơ-ê dêi rơpó ‘na mơdêk cheăng kâ tung lâp plâi tơnêi 2023 ƀă mâu tơdroăng ki tối tơbleăng tơdjâk ôh tá tơ’lêi hlâu troh cheăng kâ tung tơnêi têa, môi tiah: Hngêi rak liăn kong têa ê tối tơbleăng mơdêk cheăng kâ tung lâp plâi tơnêi bu châ 1,7%, iâ tâ 1,3% điêm kơpêng hrĭng tâng pơchông ƀă tơdroăng ki tiô tối hdrối a khế 6/2022.

Tung lâp plâi tơnêi, yă tê kế tơmeăm, têa châu, têa kơxăng hiăng kơdroh la xuân ối a kơlo ki kơnâ; tơdroăng ki xing xoăng tung tơrŭm cheăng pơla mâu kong têa ki kân dế tâk ƀă tơdroăng ‘mâi mơnhông cheăng kâ dêi Sinuâ xuân tro tơdjâk troh yă tê tơmeăm dêi Việt Nam. Laga, tơpui tối leăng, pâ thế ƀă tơdroăng loi tơngah sap ing mâu kơxô̆ liăn dế ai nôkố, rak ngăn tơdroăng ki ôh tá mơhúa tơƀrê tâ, Chin phuh athế vêh séa ngăn vâ rơkê tâ nếo tung pơkuâ pơkâ yă mê tơƀrê ‘na cheăng kâ Hneăng má 1 xuân mơni cho ivá ki tro, cho tíu hơguân vâ tơniăn pro kơdroh kế tơmeăm plâ hơnăm a kơlo Kuô̆k hô̆i pơkâ mơ’no cho 4,5%, ƀă pêi châ tơdroăng ki mơdêk loi tơngah 6,5% plâ hơnăm 2023.