Kơxop hlá mơ-éa Luât Ƀaoh hiêm pơlê pơla (‘mâi hơ’lêh): Mơdêk ki pơxúa ăm mơngế pêi cheăng
Thứ hai, 06:00, 01/05/2023 Tơplôu: Katarina Nga/VOV1 Tơplôu: Katarina Nga/VOV1
VOV4.Xơ Đăng - Khu xiâm ngăn ‘na cheăng pêi, mô đô̆i rong ƀă pơlê pơla dế xo rơkong veăng hnê tối dêi kuăn pơlê ‘na hlá mơ-éa pơkâ ‘na Luât Ƀaoh hiêm pơlê pơla (‘mâi hơ’lêh). Mâu tơdroăng ki hơ’lêh mê, mơjiâng bro tơ’nôm tung tơdroăng tơkêa bro Luât roh kố ai 5 tơdroăng cheăng xiâm, chiâng 18 tơdroăng ki hơ’lêh nếo.

Tiô pơkâ dêi Luât Ƀaoh hiêm pơlê pơla nôkố, mâu ngế ki nâp liăn Ƀaoh hiêm  pơlê pơla ki lối 35 hơnăm ƀă mâu ngế pêi cheăng cho kơnốu ƀă lối 30 hơnăm ƀă mâu ngế cheăng cho kơdrâi mê drêng pơtê cheăng, pakĭng liăn kâ ki hiăng pơtê cheăng rêm khế vâi kô châ xo tơ’nôm liăn kum môi hdroh drêng hiăng pơtê cheăng ăm hâi khế ki vâi nâp liăn Ƀaoh hiêm pơlê pơla ki tơkâ luâ khế hơnăm pơkâ ƀă kơxô̆ liăn kâ liăn hiăng pơtê cheăng ki hên cho 75%.

Ki nhên, kơlo liăn tŏng kum môi hdroh cho: Rêm hơnăm luâ pơkâ, kô châ riân ƀă 0,5 liăn khế pơkâ. Pôa Nguyễn Duy Cường, kăn phŏ ngăn Ƀaoh hiêm pơlê pơla, Khu xiâm ngăn cheăng pêi mố đô̆i tro rong ƀă Rêh ối pơlê pơla ăm ‘nâi:

“Ƀă pơkâ dế nôkố, mê ki khât a mâu tíu pêi cheăng, ai mâu khu mơdró kâ, drêng mâu ngế pêi cheăng hiăng troh hơnăm pơtê cheăng mê vâi ai khế hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla châ ki hên cho 75% mê ki xiâm vâi kô pơtê, vâ pro hlá mơ-éa châ xo liăn ki hiăng pơtê cheăng ƀă kơ koan Ƀaoh hiêm pơlê pơla.

Klêi mê, vâi nếo pơtối nâp nếo, xua vâi tối veăng nâp tiah mê gá hiăng hên 75% ƀă hiăng ai tŭm tơdroăng vâ châ kâ liăn hiăng pơtê cheăng. Xua mê, Hiăng troh hơnăm pơtê cheăng klêi mê nếo pơtối nâp tiô tơkêa pêi cheăng. Tơkéa vâ tối cho ƀă tơdroăng pơkâ nôkố mê tung pơla tơdroăng nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla ôh tá pơkâ tơdjâk troh tơdroăng ki mơhnhôk ƀă mâu ngế ki mê vâ mâu ngế cheăng pơtối veăng, pơtối nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla”.

‘Na pơkâ kơdroh kơxô̆ hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla ki hên vâ châ kâ liăn hiăng pơtê cheăng sap ing 20 hơnăm chu ối 15 hơnăm dế châ tơdroăng tơmâng ngăn hên dêi kuăn pơlê tung pơlê pơla. Pôa Nguyễn Duy Cường ăm ‘nâi, pơkâ kố vâ bro rôh tơ’lêi hlâu ăm mâu ngế ki hrá nâp (sap ing 45 – 47 hơnăm nếo pơxiâm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla) lơ mâu ngế nâp ôh tá nâp pơtối hlối mê chiâng tơdjâk troh hơnăm pơtê cheăng xuân ôh tá châ tŭm 20 hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla xuân châ kâ liăn pơtê cheăng rêm khế.

 

Tiah mê, mâu ngế ki kố hdrối nah ôh tá châ kâ liăn pơtê cheăng, nôkố kô châ kâ liăn hiăng pơtê cheăng rêm khế; rêm khế kơlo kâ liăn hiăng pơtê cheăng kô châ Tơnêi têa ‘mâi rơnêu ƀă tơdrêng amê tung pơla kâ liăn ki hiăng pơtê cheăng kô châ Khu râng liăn Ƀaoh hiêm pơlê pơla roê Baoh hiâm khăm pơlât.

Vâ mơhnhôk mâu ngế pêi cheăng pơtối veăng nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla klêi kơ’nâi hơnăm hiăng pơtê cheăng, vâ rế kum hơ’lêh kơlo liăn kâ rêm khế, mơdêk hnoăng pơxúa ăm ngế pêi cheăng, rế kum rak vế tro tâ ăm mâu ngế pêi cheăng tung pơla pêi cheăng, Kơxop hlá mơéa Luât Ƀaoh hiêm pơlê pơla (‘mâi hơ’lêh) mơ’no tối tơdroăng ki tơpui tối, ƀă 2 túa pơkâ, ai ‘mâi rơnêu, ‘mot tơ’nôm pơkâ ‘na tŏng kum xo môi hdroh drêng hiăng troh hơnăm pơtê cheăng vâ mơhnhôk ngế pêi cheăng pơtối nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla klêi kơ’nâi hơnăm pơtê cheăng.

Túa pơkâ má 1 pơkâ: Kơlo kum ăm xo môi hdroh drêng hiăng pơtê cheăng châ riân tiô kơxô̆ hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla hên tâ kơxô̆ hơnăm pơkâ ƀă kơxô̆ kâ liăn hiăng pơtê cheăng 75%, rêm hơnăm nâp Ƀaoh hiêm  pơlê pơla mê châ riân ƀăng 0,5 xôh dêi kơlo pơkâ liăn khế pro tíu séa ngăn nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla.

Túa pơkâ má 2 ai pơkâ: Kơlo kum ăm xo môi hdroh drêng hiăng pơtê cheăng châ tiô kơxô̆ hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla hên tâ hơnăm tơ’mô ƀă kơxô̆ châ kâ liăn hiăng pơtê cheăng 75%, hmâ rêm hơnăm nâp Baoh hiâm pơlê pơla mê châ riân ƀă 0,5 xôh kơlo ăm kâ liăn khế cho tơdroăng séa ngăn nâp Ƀaoh hiêm  pơlê pơla. Ƀă mâu ngế ki pêi cheăng hiăng châ tŭm tơdroăng vâ châ kâ liăn pơtê cheăng tiô pơkâ a Troăng 71 ƀă Troăng 72 dêi Luât kố ki pơtối nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla mê rêm hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla klêi kơ’nâi hơnăm pơtê cheăng hên tâ kơxô̆ hơnăm nâp tơ’mô, ƀă kơxô̆ liăn kâ hiăng pơtê cheăng 75% mê châ riân ƀă 0,2 xôh dêi kơlo pơkâ kâ liăn khế pro tíu séa ngăn nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla.

Pôa Nguyễn Duy Cường, kăn phŏ ngăn Ƀaoh hiêm pơlê pơla, Khu xiâm ngăn cheăng pêi mố đô̆i tro rong ƀă rêh ối pơlê pơla ăm ‘nâi tơ’nôm:

“Tung Kơxop hlá mơéa Luât Ƀaoh hiêm pơlê pơla ki (‘mâi hơ’lêh) mê dế pơkâ mơ’no xo rơkong tơpui tối 2 túa pơkâ. Tung mê, ai ‘mot tơ’nôm môi túa pơkâ mê cho: Ƀă mâu ngế pêi cheăng pơtối pêi cheăng klêi kơ’nâi hiăng troh hơnăm pơtê cheăng, khế hơnăm nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla klêi kơ’nâi hiăng troh hơnăm pơtê cheăng ki tơkâ luâ khế hơnăm nâp tơ’mô ƀă kơxô̆ liăn kâ ki hên 75% mê, mê rêm hơnăm nâp tơkâ luâ hên kô riân ai 2 khế liăn kâ hơ’lêh teăng ăm 0,5 liăn khế kâ môi tiah pơkâ nôkố.

Ƀă pơkâ kố, cho rơhêng vâ mơhnhôk mâu ngế pêi cheăng pơtối nâp Ƀaoh hiêm pơlê pơla klêi kơ’nâi hiăng troh hơnăm pơtê cheăng mê: Má môi, kô rak vế tơniăn tâ hnoăng pơxúa dêi ngế nâp ƀaoh hiêm, xua xo ah hmôi mâu kơlo kâ liăn khế hiăng pơtê cheăng mơni kô hên tâ. Má péa tung pơla pêi cheăng klêi kơ’nâi hiăng troh hơnăm pơtê cheăng, xua ngế pêi cheăng ối veăng nâp ƀaoh hiêm mê vâi kô châ rak vế mâu hnoăng ki pơxúa ki ê, mâu tơdroăng tŏng kum ki ê, pơtih mâu tơdroăng ki ai tơdjâk troh châi tamo châ rak vế tŏng kum tơniăn tâ”.

 

Tơplôu: Katarina Nga/VOV1

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC