Rơtế ƀă lâp tơnêi têa, a mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên, tơdroăng ki tơkŭm xo rơkong veăng tơpui tối dêi kuăn pơlê ‘na kơxop hlá mơ-éa Luât tơnêi tơníu ki ‘mâi pơhlêh hiăng châ tơbleăng tung lâp lu. Tung mê, a kong pơlê Gia Lai, Khu kăn ki pêi dêi hnoăng cheăng dêi Khu xiâm ngăn kế tơmeăm khoăng tung têa, a tơnêi ƀă hyôh kong prâi hiăng ai rôh pêi cheăng ƀă Vi ƀan hnê ngăn mâu kong pơlê Tây Nguyên ƀă péa to kong pơlê Ninh Thuận ƀă Bình Phước ‘na tơdroăng kố.
Mâu rơkong ki tơpui tối mê tiah kố, kơpong Tây Nguyên ai mâu tơdroăng ki kal xiâm krê, malối cho mâu tơdroăng ‘na ton nah, ‘mâi xĕn kuăn pơlê lăm rêh ối hmâng vâ, cho kơpong ki ai hên hdroâng kuăn ngo, tơnêi pêi chiâk cho hên. Xua mê, a mâu tơdroăng ki xiâm athế pơkâ nhên ƀă pôi tá phá ƀă luât ki ê. Malối cho rak ngăn tơnêi pêi chiâk, tơnêi pêt kong, tơdroăng ‘na tŏng kum tơnêi ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, pơkâ ‘na yă tơnêi tơtro ƀă kơchơ tê ƀă hên ki ê.
Pôa Nguyễn Ngọc Sâm, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Kon Tum, tối tơdroăng tơpui dêi tơná:
“Klêi kơ’nâi pêi pro tơdroăng pơkâ 118 mê kong pơlê Kon Tum hiăng vêh pơkâ ƀăng tơnêi ki tro hdi xo, ƀăng tơnêi dêi kŏng ti ôh tá xúa mê pơcháu vêh ăm kong pơlê rak ngăn. Nôkố xơpá má môi vâ pơkâ tơleăng tơnêi ki kố xua ki hên ngế kuăn pơlê pêi cheăng kâ a ƀăng tơnêi kố, pêi ôh tá tro tơdroăng. Klêi kơ’nâi pơkâ mơ’no luât tơnêi tơníu ki ‘mâi pơhlêh mê kal ai troăng hơlâ tŏng kum ki nhên, kal ai mâu tơdroăng pơkâ vâ pơkâ tơleăng mâu ngế ki pơtối xúa tơnêi kố, mâu ngế ki lâi ôh tá châ xúa, khế hơnăm ăm mung, lơ hbru ăm tiah lâi”.
A rôh hôp xo rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê ƀă kơxop hlá mơ-éa Luât tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh, xua Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê Dak Lak tơkŭm po, hên rơkong tơpui tối tiah kố: tơdroăng ki mơnhông tơ’nôm tơnêi, pro chiâng tơnêi pêi chiâk deăng, tơnêi pêt kong ing tơdroăng ki mung ƀă pơhlêh ăm ngế ki ê xúa cho tơdroăng ki nếo, pro tơ’lêi hlâu tung pêi pro mơdêk, ƀăng tơnêi pêi chiâk deăng. Laga Luât kal pơkâ nhên tâ nếo ‘na mâu ngế ki châ mung lơ pơhlêh ăm xúa.
Pôa Huỳnh Bài, Kăn hnê ngăn Khu pêi cheăng tơrŭm kong pơlê Dak Lak pâ thế:
“Ƀă mâu ngế ki châ ăm mung, pơhlêh ăm xúa mê athế pêi pro nhên tâ. Ví tơdroăng ki luât chêh tiah mê la drêng pêi pro maluâ ai mung lơ pơ’lêh ăm xúa xuân athế tơbleăng ing tơdroăng ki tê tơbriât ƀă mâu khu mơdró kâ ƀă mâu ngế krê ki kân xua mê xuân tro tơdjâk ƀă pôi tá mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla ƀă kơpong hngế hngo.
Á pâ thế Luât kal pơkâ nhên mâu ngế ki lâi châ pơ’lêh ăm xúa, châ mung tơnêi ôh tá êa tê tơbriât ăm rêm ngế ăm gá nhên kô tơ’lêi tâ tung pơla pêi pro Luât tơnêi tơníu”.
Măng tĭng hdrối, Khu pơkuâ ngăn Vi ƀan cheăng kâ dêi Kuô̆k hô̆i hiăng tơkŭm po rôh pêi cheăng ƀă Khu xiâm ngăn kế tơmeăm khoăng tung têa, a tơnêi ƀă hyôh kong prâi vâ hmâng tối tơbleăng ‘na tơdroăng ki tơbleăng dêi Luât Tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh, mâu tơdroăng ki dế trâm tung pơla xo rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê. Klêi kơ’nâi chêh xo mâu rơkong tơpui tối dêi mâu kơ koan, khu tơrŭm, mâu ngế krê, hên rơkong tơpui tối vâ môi tuăn ƀă mâu tơdroăng ki xiâm dêi kơxop hlá mơéa Luât, mơnhên tối kơxop hlá mơ-éa hiăng ai hên tơdroăng ki hơ’lêh nếo, pêi pro tiô tơdroăng ki rơhêng vâ, loi tơngah dêi kuăn pơlê, châ mơdêk tơnêi ăm mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla, veăng kum rak ngăn tơnêi tơníu krá, xúa tơnêi kơdĭng, tơƀrê.
Mơgêi rôh pêi cheăng, pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i tối tiah kố, hnoăng cheăng xo rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê ‘na kơxop hlá mơ-éa Luât Tơnêi tơníu ki ‘mâi pơhlêh dế châ pơxúa khât, rơdâ tung lâp lu, mơhno tối nhên tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi mâu khu râ, pơkuâ cheăng, mâu khu pơkuâ pơlê pơla ƀă kơxop hlá mơéa luât ki kal kố.
Tiô pôa Vương Đình Huệ, kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i, tơdroăng ki xo rơkong veăng tơpui tối dêi kuăn pơlê athế tung hiâm mơno ki tơdrăng, ‘ló, loi nhuô̆m mâu rơkong tơpui tối. Pôi tá ăm ai trâm mâu tơdroăng ki klâi, ôh tá ai mâu rơkong tơpui tối ki lâi ki ôh tá châ tơmâng; ôh tá ai mâu rơkong tơpui tối ki lâi dêi kuăn pơlê veăng tơpui tối ki ôh tá châ chêh tơkŭm ƀă ôh tá ai mâu rơkong tơpui tối ki lâi ki ôh tá châ tơpui tối leăng.
Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơchân, pôi tá chêh xo tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi khu ki chêh pro hlá mơ-éa.
“Xo rơkong tơpui tối gá kal khât, la ôh ti xê xo rơkong tơpui tối ăm gá ai. Nôkố rơkong tơpui tối rơkê tơtro môi tiah mê ôh ti xê chêh tơkŭm ăm gá ai. Sap ing mê hơ’lêh ‘na ki rơkê dêi kơxop hlá mơéa luât ki pin dế pêi pro. Mê cho tơdroăng ki kal. Mâu kơ koan xing xoăng hnoăng hiăng ai tâi, mâu vâi pú athế séa ngăn tung tơdroăng kố tiô túa ki tơdrăng, nhên”.
Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i môi tuăn ƀă mâu rơkong tối tơbleăng a rôh pêi cheăng tiah kố, kal mơnhên tối troăng hơlâ, pâ thế, pơkâ mơ’no. Klêi mê rah xo mâu tơdroăng ki kal, malối cho mâu tơdroăng ki ối ai rơkong tơpui tối pơrá phá dêi rơpó lơ tá hâi nhên tung kơxop hlá mơéa luât vâ pơtối tơkŭm hriăn ngăn, xo rơkong tơpui tối, tơkŭm po tơpui tơno trâu rơdâ tâ, nhên tâ. Vi ƀan pơkuâ Kuô̆k hô̆i kô mơdoh môi hâi vâ pơtối hôp ƀă ăm rơkong tơpui tối ‘na tơdroăng ki kal kố.
Pôa Vương Đình Huệ, kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i pơkâ thế, Vi ƀan cheăng kâ tơrŭm ƀă Ngế xiâm chêh tôm xo rơkong Kuô̆k hô̆i pơkâ hlá mơ-éa ‘na rôh pêi cheăng vâ mâu kơ koan ai tơdroăng ki vâ séa ngăn pêi pro. Klêi kơ’nâi mơgêi rôh hôp xo rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê ‘na kơxop hlá mơ-éa luât, hâi lơ 25/3, mâu kơ koan athế pêi pro klêi hlá mơ-éa tối tơbleăng pơtroh ăm Vi ƀan pơkuâ Kuô̆k hô̆i.
Viết bình luận