Pơ’lêh kơxô̆ a kơpong kuăn ngo kong ngo: Mâu tơdroăng pơloăng mơnúa
Thứ sáu, 08:41, 21/04/2023 Hà Thảo/VOV Hà Thảo/VOV
VOV4.Xơ Đăng - A peăng kong ngo, tíu ki ai hên kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo rêh ối maluâ ai tơdjêp internet, xúa mâu tơdroăng ki chiâng tơpui, pơtroh ing điê̆n tưh vâ pêi cheăng ƀă tí tăng tơdroăng ing măng. La kuăn pơlê xuân ối troh a Vi ƀan hnê ngăn tơring, cheăm vâ chêh tối, pro mâu hlá mơ-éa ƀă tơdroăng ki pro tiah hmâ.

A tíu pêi cheăng môi péa dêi Vi ƀan cheăm Ea Tul, tơring Cư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak, kuăn pơlê troh lăm nâp hồ sơ pro hlá mơ-éa ai krâm mơngế. Kăn ƀô̆ hlối hnê kuăn pơlê pro klêi hlá mơ-éa, hlối kum kuăn pơlê chêh ‘mot mâu tơdroăng tung kơmăi điê̆n tưh. Tiô ngoh Y Xá Mlô, kăn ƀô̆ kŏng chưk  ƀơrô riân ngăn dêi cheăm Ea Tul, 98% kuăn pơlê tung cheăm cho kuăn ngo tơdroăng ‘na cheăng ƀă kŏng ngê̆ vâi ôh tá hlê. Thăm nếo, hnê tơdrêng amê kuăn pơlê nếo hmiân tuăn:

“Kuăn pơlê ôh tá ai tơdroăng kal vâ. Tâi tâng chu troh vâ pêi. Kơlo má 3 pơtih tơdroăng pro hlá mơ-éa khai sanh, pro hlá mơ-éa xo on veăng. Kơlo má 4 mê hâi chiâng pêi xua kuăn pơlê hâi hmâ ƀă kŏng ngê̆ thŏng tin’’.

Nâ H’Zin, ối a ƀuôn Sah B, cheăm Ea Tul xuân hiăng mơnúa pro hlá mơ-éa chêh inâi ing bo cheăng tơnêi têa tiô troăng hyôh internet, laga, mâu tơdroăng pá nếo trâm kơ’nâi mê cho mâu tơdroăng ki pá pro nâ oh tá hêng vâ  pro hlá mơ-éa ƀă điê̆n tưh.

“ Tâng vâ pro hlá mơ-éa lăm pôu a tíu pêi cheăng ai tơdroăng klâi kơ-êng tơdrêng a mê hlối. Chêh pro tung kơmăi ai drêng ‘nâ thế photo, xup um chiâng ôh tá tro. Hdrối nah á lăm pro kiêm tra tung kơmăi điê̆n tưh tơnêi têa xuân ôí ôh tá tro, kơmăi hlối ôh tá chiâng kơtâu. Ti ‘nâi pro ti lâi xuân ối lăm pro a tíu pêi cheăng’’.

 

Pôa Lê Quang Bất, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ea Tul tối mâu tơdroăng ki pá drêng pêi pro tơdroăng cheăng pơ’lêh kơxô̆ a pơlê cheăm:

“Vâi ôh tá ‘nâi chư ti lâi há chiâng thế vâi pơ’lêh kơxô̆. Tá mâu chư ki vâ tiê chêh dêi mâu kuăn ngo ki ê. Pin chêh a kơmăi tính chiâng la tung phôn râng kŏng mâu chư ki vâ tiê chêh ôh tá chiâng chêh mê ối pá tơdroăng kố’’.

Kuăn pơlê vâ lăm troh a tíu pêi cheăng vâ châ hnê chêh pro nhên teăng tơdroăng pro hlá mơ-éa tiô troăng hyôh xuân cho tơdroăng ki hlo ai khât a  tơring Tri Tôn, kong pơlê An Giang.

Pôa Đỗ Minh Trí, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Tri Tôn xuân tối: Pơ’lêh kơxô̆ a kơpong kong ngo, ai krâm hdroâng kuăn ngo rêh ối cho tơdroăng ki pá ôh tá xê hlâu :

“Kuăn pơlê tung tơring kố ai hên hdroâng kuăn ngo mê mơngế ki vâ chêh a phôn râng kŏng bú iâ tê. Hlâ hlo vâi lăm pro hlá mơ-éa  a tíu pêi cheăng môi péa. Ngin xuân hnê kuăn pơlê lăm troh a tíu pêi cheăng môi péa chêh pro tung phôn râng kŏng la xuân ôh há chiâng pro’’.

Ôh tá xê to trâm xơpá tung tơdroăng tơdah xo mâu tơdroăng nếo ai, chêh tơbleăng a bo cheăng tơnêi têa tiô troăng hyôh internet, ƀă mâu kuăn pơlê kong ngo, tơdroăng pro ti lâi vâ chêh ăm liăn tơdrêng tiô troăng hyôh xuân chiâng tơdroăng ki pá.

Tâi tâng mâu kơpong hơngế kuăn pơlê xuân ôh tá ai theh hngêi rak liăn, hâi chiâng lăm xo lơ nâp liăn ƀă điê̆n tưh, kơtong tâ liăn điê̆n tưh. Vâi xuân ối hmâ xúa liăn mâ, ing tơná pêi pro dêi mâu hlá mơ-éa mê vâi nếo hmiân tuăn.

Pôa Lý Văn Lâm, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan pơlê kân Lăng Can, tơring Lâm Bình, kong pơlê Tuyên Quang tối nhên mâu tơdroăng pá, tơvâ tơvân:

“Tơdroăng tô tuăn má môi cho kuăn pơlê, mâu ngế ki chêh pro mê. Ki hên kuăn pơlê hâi ’nâi xua kơmăi tính lơ phôn râng kŏng. Mơhé hiăng châ kăn ƀô̆ hnê nhên la kuăn pơlê xuân ối xơpá’’.

 

Pôa Ma Đình Quan, Kăn phŏ hnê ngăn cheăm Hồng Quan, tơring Lâm Bình, kong pơlê Tuyên Quang tối tơdroăng hlo ai khât:

“Drêng pêi pro tơdroăng pơ’lêh kơxô̆, malối tơdroăng chêh ‘mot tung kơmăi điê̆n tưh tiô troăng hyôh tơdrêng, ki pá má môi cho kuăn pơlê ôh tá hlê. Má 2 kơxô̆ rơpŏng kơtiê ối hên mê kơxô̆ rơpŏng xúa phôn râng kŏng vâ pro mâu hlá mơ-éa nếo bú iâ. Ki xơpá mê ngin xuân hâi ai troăng ki vâ hnê pêi pro’’.

Nôkố, kơxô̆ mơngế xúa tơdroăng pro hlá mơ-éa tiô troăng hyôh chêh tung điê̆n tưh kơlo má 3, má 4, ai 80 - 90% bú nếo to a pơlê kong kân tê. Ƀă mâu kơpong kong ngo, kơpong hngé hngo kơxô̆ ki mê a hên tíu nếo bú sap 30-40% tê. Xua mê, pơkâ pơ’lêh kơxô̆ troh tơrêm rơpŏng hngêi, kuăn pơlê xuân cho tơdroăng ki pá ‘nâng.

 

Hà Thảo/VOV

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC