Ƀeăn ƀĕng djâ rêm kơxuô chah ram nếo klêi luô̆m ‘măn tung kơtuh hngíu, nâ Ngô Thị Thu ối a bêng Quy Nhơn tối ăm ‘nâi, kơtuh hngíu kố cho kơxuô tơmeăm ki Đông Mô đô̆i gâk tơkăng kong tíu tê mơdró ngi kong têa ê Quy Nhơn tŏng gum nâ kơtăn kố 1 hơnăm. Rêm kơmăng nâ kô chiâng hbrâ pêi cheăng tơ’nôm, tâ chah ram a kơtuh hngíu vâ hâi kơ’nâi djâ tê. Nâ Thu tối, tơdroăng rêh ối dêi tơná pá puât, mâi nâ tro tơklâm rơxế, chó ối koi to axoăng plâ plối 20 hơnăm. Pêi lo liăn tơniăn ing tơdroăng cheăng pro chah ram, hiăng kum nâ pêi lo tơ’nôm liăn ngân vâ rêh ối, rôe pơkeăng ăm dêi kơnố ƀă păn péa ngế kuăn hriâm tâp:

‘’Nah lăm luô̆m chah ram ăm vâi, á ai tối ƀă mâu nâ ô vâi kơdrâi nếo. Mâu ngoh mô đô̆i gâk tơkăng kong ‘nâi mê diâp ăm á kơtuh hngíu, á luô̆m tơ’nôm ‘măn a kố vâ tê tơ’nôm. Á xuân hlo tơniăn pơtân, vâ păn 2 ngế kuăn ƀă kơnố. Á tối chiâng rak, tơniăn krúa lĕm kế kâ. Mâu ngoh mô đô̆i gâk tơkăng kong xuân ai krếo phôn kơ-êng. Á mơ-eăm vâ rơpŏng tơtêk’’.

Pêi pro troăng pêi ‘’Rêm măng tĭng gum môi rơpŏng kơtiê’’, sap hơnăm 2023 troh nôkố, Mô đô̆i Gâk tơkăng kong kong pơlê Gia Lai hiăng tŏng gum 750 rơpŏng kơtiê, rơpŏng vâ chê kơtiê ƀă rơpŏng ai hnoăng tơnêi têa; mơhnhôk lối 810 rơtuh liăn, 1,7 tâ̆n phái, 47 toăng rơxế vâ tăng cheăng pêi rơtế vâ chê 3.000 hâi pêi cheăng kum kuăn pơlê rơnêu, rơnêu bro hngêi trăng. Hơnăm 2024, troăng pêi châ Khu pơtâng tối Tơnêi têa nhuô̆m cho môi tung tơpah troăng pêi  ‘’Pơtâng tối mơhnhôk kuăn pơlê rơkê’’, hôm má môi lâp tơnêi têa.

Trung tă Nguyễn Tùng Giang, Cheăng kal kí Đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Quy Nhơn, tối ăm ‘nâi: tung tơdroăng pêi pro troăng pêi, tíu cheăng đi đo tơrŭm ƀă krá tơniăn khu râ kăn pơkuâ ƀă mâu khu tơrŭm cheăng đoân theh séa ngăn inhên, rah xo troăng pêi tŏng gum tơtro rêm ngế.

Mâu rơpŏng ối ai ivá pêi cheăng châ diâp rơxế lơ tơmeăm tăng cheăng pêi vâ mơnhông cheăng kâ, mơ-eăm hlŭn ing kơtiê. Ƀă mâu rơpŏng ai hnoăng tơnêi têa, ngế krâ ki ôh tá ai kuăn ‘nĕng rak ngăn, kăn ƀô̆, mâu lêng tơdrêng gum rơnêu hngêi trăng, rơnêu tơmeăm xúa rêm hâi. Troăng pêi kố ôh tá xê djâ châ tơƀrê mê ối kum mô đô̆i achê kuăn pơlê tâ, tơrŭm ƀă pơlê cheăm.

‘’Troăng tơmiêt pêi dêi đông mô đô̆i cho thế ai khât tiah nôkố, ing mê ‘nâi rêm pơlê ing tơdroăng dêi mât trâ̆n, vâi kơdrâi, khu pơkuâ kuăn pơlê pêi chiâk deăng, ... vâ ti tăng troăng tăng cheăng pêi ki tơtro tŏng gum. Nhŏng o troh rêm hngêi kơ-êng inhên cho rơpŏng mê kal mâu ki klâi, tâng tơkâ hluâ râ dêi tíu cheăng mê tơrŭm ƀă mâu kơvâ ti tăng kơxô̆ liăn vâ tŏng gum. Nôkố mâu troăng tăng cheăng pêi hiăng châ pêi pro châ tơƀrê’’.

Ƀă a kơpong kong ngo peăng mâ hâi Luô kong pơlê Gia Lai, mơ’nui khế 10/2025, Khu pêi cheăng kâ- Gâk kring tơnêi têa 75 (Ƀinh đoân 15) hiăng diâp 51 to ro hdrê kăn ăm mâu rơpŏng kơtiê ƀă vâ chê kơtiê ối tung 10 thôn, pơlê dêi péa cheăm Ia Krêl ƀă Đức Cơ, ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn lối 1 rơtal liăn. Drêng mê, Ƀinh đoân ối pơcháu tơmeăm ‘’Eăng bâ pơlê’’ – troăng kơxái on tơhrik ƀă pul on eăng bâ kơtâu ƀă mâ hâi xŏn 5,2 km, krâ a péa pơlê Nẻh ƀă Al Gôn, kơnâ lối 427 rơtuh liăn. Tơmeăm ối kum bâ eăng tâi tâng troăng tơkâ hluâ kơpong kuăn pơlê rêh ối, hngêi trung hriâm, hngêi hôp tơdjuôm pơlê pơla ƀă hngêi khôp. Pôa Phùng Văn Cường, Phŏ Kăn hnê ngăn Viƀan cheăm Ia Krêl, mơnhên:

‘’Kố cho tơdroăng ki kơnâ, rơkê ƀă kuăn pơlê mâu pơlê cheăm Ia Krêl, mơjiâng ăm kuăn pơlê prôk lăm tơ’lêi hlâu, kơdroh tơklâm rơxế ƀă mâu troăng pêi kơdroh kơtiê krá tơniăn. Mơhé Ƀinh đoân 15 ối pá puât laga xuân ối mơ-eăm xo môi iâ liăn ngân tơná vâ kum khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng cheăm pêi pro mâu ƀlêi trâng tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo’’.

Đăi tă Khuất Bá Cao, Kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng ŭy, Phŏ Kăn pơkuâ hnê ngăn Ƀinh đoân 15, tối ăm ‘nâi: Ƀă troăng pêi ‘’tŏng gum kế kâ, bâ eăng tơdroăng loi tơnga’’, krê hơnăm 2024, Ƀinh đoân hiăng kêi đeăng 23 tơmeăm ƀă vâ chê 45 km troăng on tơhrik, 1.500 trăng on, tâi tâng kơxô̆ liăn 4 rơtal liăn; hơnăm 2025 tiô tối hdrối pêi pro tơ’nôm 13 tơmeăm, ki kơnâ lối 3 rơtal liăn. Rơtế ƀă mê, tíu cheăng hiăng tŏng gum xut tah lối 350 toăng hngêi pơtân, mơjiâng hngêi ‘’Tơrŭm môi tuăn’’, ‘’Tuăn pâ nhŏng o’’, tơkŭm po khăm pơlât troh lâp lu, pro troăng kân, mơjiâng pro kuât ăm pơlê pơla. Đăi tă Khuất Bá Cao, tối inhên:

‘’Tung la ngiâ, Đảng ŭy Khu xiâm pơkuâ Ƀinh đoân 15 kô hnê mơhno mâu tíu cheăng ki tơdjâk thăm tơrŭm khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng, khu râ kăn pơkuâ, pêi pro hên tơmeăm ki kơnâ hên tâ, pêi pro ƀlêi trâng  mâu tơdroăng xiâm tơnêi têa mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo, tơdjuôm ivá mơjiâng mâu pơlê eăng, ngiêt, krúa lĕm, rơkê, chôa ‘lâng mơdêk tơdroăng rêh ối kế tơmeăm khoăng’’.

Mâu troăng pêi ‘’Pơtâng tối kuăn pơlê rơkê’’ dêi khu mô đô̆i a Gia Lai, ôh tá xê to lĕm ‘na troăng pêi, kơnâ a hiêm mơno mê ối mơnhông ki kơnâ tăng cheăng pêi, kum kuăn pơlê kơdroh pá puât, vâ mơ-eăm tung tơdroăng rêh ối. Mâu tơdroăng cheăng pêi ki tơ’lêi pêng păm tuăn pâ rơkê mê hiăng kum pro krá tơrŭm cheăng pơla khu lêng – kuăn pơlê, tơbêng tơdroăng loi tơngah ƀă mơjiâng ivá ó rơdêi tơrŭm môi tuăn  a pơlê./.