Kong hiăng kơxê, klêi kơ’nâi hriâm a hngêi trung Nguyễn Thùy Dương – hok tro lâm 6 Hngêi trung râ má péa Cát Khánh (Cheăm Đề Gi, kong pơlê Gia Lai), rĕng chô ‘măn lế lĕm kơxop mơ-éa hriâm mơ-éa chêh, ‘mâi on pế hmê, kum pâ chó chêng. Tung toăng hngêi xi kơchoh, tơdroăng rêh ối dêi 2 pâ kuăn bu kơnôm a tơdroăng cheăng rơnêu rơxế mái ƀă pêi lo liăn iâ êt. Hlê plĕng tơdroăng rêh ối pá puât mê, sap hơnăm 2024, Mô đô̆i gâk tơkăng kong Cát Khánh (Ối tung Khu hnê mơhno Mô đô̆i Gâk tơkăng kong Gia Lai) hiăng tơdah roăng Dương tung tơdroăng ‘’Kum o troh hngêi trung’’.

Rêm khế, o châ tŏng gum 500.000 liăn, rơtế phái, xup kơxŏng khăng ƀă kơxop mơ-éa chêh, mơ-éa hriâm. Tơdroăng ki pro pâ kuăn Dương tâ rơrêk tung hiâm mơno cho tơdroăng tơmâng tŏng gum, kơ-êng, mơhnhôk, kum prế pâ kuăn krá tơniăn tâ:

“Á kuăn hâk vâ ‘nâng mâu tăm, xua mâu tăm gum liăn ƀă ăm tơmeăm hriâm tâp vâ á kuăn hriâm tâp. Mâu tăm kơ-êng tá hâi tŭm ki klâi vâ rôe, mê á kuăn tối tơmeăm hơnăm nah mâu tăm ăm kuăn xuân bê vâ xúa, la lâi to lâm mê kuăn nếo pơchoh hmân ếo nếo’’.

Xuân sap hơnăm 2024 troh nôkố, a bêng Quy Nhơn Đông, o Trần Huỳnh Thùy Trang, hok tro lâm 8, cho môi tung mâu ngế châ Đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Nhơn Lý roăng păn. Pâ rĕng hlâ xua tơklâm rơxế, nôu dêi Trang cho nâ Huỳnh Thị Mỹ Hoa rêh ối ôh tá xo kơnố xếo, pêi cheăng vâi plâ hơnăm vâ păn 2 ngế kuăn hriâm tâp. Kơnôm tơdroăng tŏng gum dêi mâu ngế lêng gâk tơkăng kong, rêm khế Trang châ tơdah 500.000 liăn rơtế hmân ếo, kơxop mơ-éa hriâm mơ-éa chêh ƀă tơmeăm xúa tung hriâm tâp.

Tơdroăng tơmâng tŏng gum mê ôh tá xê kum o tơkâ hluâ pá puât mê ối tơ’nôm ivá ăm hriâm tâp, hên hơnăm pơtối châ inâi hok tro rơkê. Nâ Hoa – nôu Trang rơrêk tung hiâm mơno tối:

‘’Rơpŏng á phiu ro, ai tơdroăng tơmâng tŏng gum dêi mâu tăm lơ kơ-êng tơdroăng hriâm tâp. Á mơhnhôk kuăn cho thế hriâm tâp vâ tơxâng ƀă tơdroăng tŏng gum dêi mâu tăm, ai chư tung ngôa mê la ngiâ pêi ki klâi xuân kơdroh ki pá puât. Pơla kố nah muăn xuân châ inâi hok tro hriâm rơkê, á ai tối ƀă mâu tăm, mâu tăm phiu ro ‘nâng.’’

Tơdroăng pêi ‘’Kum o troh hngêi trung’’ châ Mô đô̆i Gâk kring tơkăng kong kong pơlê Gia Lai pêi pro sap ing hơnăm 2016 troh nôkố, hiăng chiâng môi tíu ki hgiân krá ăm hok tro kơtiê kơpong tơkăng kong. 77 ngế o hok tro ai tơdroăng rêh ối pá puât hiăng châ kum o troh hngêi trung ƀă mâu kơxô̆ liăn tŏng gum rak troh drêng kêi đeăng tơdroăng pêi pro lâm 12. Rơtế ƀă tơdroăng tŏng gum kế tơmeăm khoăng, mâu đông mô đô̆i gâk tơkăng kong đi đo séa ngăn, mơhnhôk, hnê mơhno mâu vâi o tung hriâm tâp ƀă tơdroăng rêh ối. Trung tă Nguyễn Hữu Nghị, Cheăng kal kí Đông Mô đô̆i gâk tơkăng kong Cát Khánh, Khu hnê mơhno Mô đô̆i Gâk tơkăng kong Gia Lai tối ăm ‘nâi:

“Đông mô đô̆i tơrŭm ƀă khu râ kăn pơkuâ pơlê, hngêi trung, rơpŏng vâ ‘nâi tơdroăng hriâm tâp dêi mâu vâi o ing thái cô pơkuâ lâm ƀă rơpŏng vâ ai troăng tŏng gum mâu vâi o ai liăn ngân hriâm tâp. Roh leh, Têt ƀă pơxiâm mot hơnăm hriâm nếo, đông lêng diâp tơmeăm hriâm tâp, kơxop mơ-éa chêh ăm mâu vâi o. Apoăng hơnăm hriâm 2024 – 2025, đông lêng mơhnhôk tŏng gum châ 12 toăng rơxế truâ. Ai hên vâi hdrêng mơgêi lo hngêi trung hiăng vêh lăm pôu ƀă mơnê đông lêng’’.

Nôkố, tâi tâng 77 ngế hok tro châ roăng ngăn, hiăng ai 25 ngế vâi hdrêng hiăng plah mâu hngêi trung đăi hok, kao đăng a Pơlê kong kân Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Huế. Pôa Nguyễn Thanh Danh, Phŏ Kăn hnê ngăn Vi ƀan bêng Quy Nhơn Đông, kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi: tơdroăng ôh tá xê to gum rak tơniăn rêh ối pơlê pơla a pơlê, mê ối pro krá tơdroăng tơrŭm môi tuăn khu lêng – kuăn pơlê, troh lâp lu um méa lĕm dêi ‘’Mô đô̆i Pôa Hồ ‘’ tung tơdroăng rêh ối tiah hmâ.

“Tơdroăng ki pro ngin nhuô̆m cho troăng pêi cheăng rơkê, tơdrăng ƀă krá tơniăn dêi khu mô đô̆i gâk tơkăng kong. Mâu ngoh ôh tá xê kum ‘na kế tơmeăm khoăng mê ối tơmâng tŏng gum, hnê troăng prôk, rơtế ton xŏn ƀă hok tro. Tung pơla kố nah, khu mô đô̆i gâk tơkăng kong thăm tơrŭm ƀă khu râ kăn pơkuâ mơhnhôk kăn ƀô̆, mâu lêng veăng tơlo môi hâi liăn khế, kum mâu vâi o – ki má lối cho vâi o kuăn tê, ai tơdroăng rêh ối pá puât – ai liăn ngân vâ pơtối hriâm tâp’’.

A kơpong tơkăng kong Gia Lai, Tơdroăng ‘’Gum o troh hngêi trung’’ dêi Mô đô̆i Gâk tơkăng kong tung pơla kố nah hiăng ôh tá pơ’lok tŏng gum mâu hok tro kơtiê pơtối troăng prôk troh lâm hriâm. Ing tơdroăng tuăn pâ ƀă pôu râng hnoăng cheăng, mâu ngế lêng tíu tơkăng kong dế rơtế mâu vâi o chêh pơtối tơdroăng pói vâ ‘na môi tơdroăng la ngiâ eăng lĕm tâ.