Ô
vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Pơtối tơbleăng tối ‘na tơdroăng ki xiâm tung Luât
xo on veăng [ă rơpo\ng hngêi hnăm 2014 hiăng châ Kuo#k ho#i hneăng má 13 tối
tơbleăng a roh hôp má 7, hâi lơ 19 khế 6 hnăm 2014. Hâi kố, ngin kôm tơbleăng tối
mâu tơdroăng pơkâ tung Luât mơjiâng on veăng [ă rơpo\ng hngêi hnăm 2014 ‘na
chêh inâi mơngế tung on veăng [ă mâu tơdroăng pơkâ tah lôi mơjiâng on veăng ki
ôh tá tro luât, pó vâi krâ nho\ng o kôm tơmâng.
Luât
má 9 dêi Luât on veăng, rơpo\ng hngêi ai pơkâ: Tơdroăng xo on veăng athế chêh
bro hlá mơ-éa [ă xúa kơ koan tơnêi têa ki ai hnoăng cheăng ‘na kơvâ ki kố chêh
bro tiêu hnoăng cheăng dêi luât hiăng pơkâ ‘na tơdroăng ăm phêp xo on veăng [ă
luât ‘na chêh inâi on veăng, rơpo\ng hngêi. Tơdroăng xo on veăng tâng ôh tá
chêh bro hlá mơ-éa a tíu pơkuâ ngăn cheăm, bêng tơkéa on veăng ki mê xo dêi
rơpó ôh tá tro tiêu luât pơkâ.
On
veăng hiăng tơlôi dêi rơpó tâng pơtối vâ rêh ối [ă dêi rơpó mê xun athế chêh
bro hlá mơ-éa a tíu pơkuâ ngăn cheăm, bêng.
‘Na
pơkâ ngế ki ai hnoăng pâ thế tah lôi tơdroăng mơjiâng on veăng ki ôh tá tro
luât, luât má 10 ai chêh tối nhên:
-Ngế
ki tro pơklât thế xo on veăng, tro lu lêa khoh chiâng xo on veăng, tiêu
tơdroăng pơkâ dêi luât ‘na pơsăm tối tơdroăng tơleăng mơngế xi-vil, chiâng phêp
dêi tơná pâ thế lơ pâ thế mơngế
-Mơngế,
kơ koan, khu pơkuâ cheăng tiah tối a kơ’nâi kố, tiêu pơkâ dêu luât ‘na pơsăm
kue#n pơlê xi-vil, chiâng phêp pâ thế Hngêi tơleăng tah lôi mơjiâng on veăng ki
ôh tá tro luât, xua tơdroăng ki xo on veăng mê ôh tá tro luât tơnêi têa pơkâ.
-Kơdrâi,
kơnốu dêi ngế ki hiăng ai kơnốu, kơdrâi la xun ối vâ xo môi ngế ki ê; nôu, pâ,
kue#n, mơngế ki păn roăng lơ ngế teăng mâ tiêu luât ki ê dêi ngế ki xo on veăng
ôh tá tro luât;
-Kơ
koan pơkuâ ngăn ‘na tơnêi têa ‘na rơpo\ng hngêi;
-Kơ
koan pơkuâ ngăn tơnêi têa ‘na hnoăng vâi ‘ne#ng;
-Khu
tơru\m pơkuâ ngăn vâi kơdrâi;
Mơngế,
kơ koan, khu pơkuâ cheăng ki ê drêng châ hlo, châ ‘nâi tơdroăng mơjiâng on
veăng ôh tá tro luât mê chiâng ai hnoăng pâ thế kơ koan, khu pơkuâ cheăng ki nếu
tối pâ thế Hngêi tơleăng mơdât, tah lôi mâu ngế ki xo dêi rơpó ôh tá tro luât.
Tơleăng
mâu ngế ki xo on veăng ôh tá tro luât châ pơkâ tiah tối a kơ’nâi kố:
-Hngêi
tơleăng pêi pro tiêu pơkâ dêi Luât [ă ‘na luât ki pơsăm tối ‘na kue#n pơlê
xi-vil, tơleăng mơnhên mâu ngế ki xo dêi rơpó ôh tá tro luât.
-Tâng
tung pơla Hngêi tơleăng tơleăng tiêu tơdroăng pâ thế tah lôi ‘na mơjiâng on
veăng ki ôh tá tro luât, ki péa pâ kơdrâi kơnốu hiăng ai tu\m mâu tơdroăng vâ
xo dêi rơpó, mơjiâng chiâng on veăng tiêu tơdroăng ki hiăng pơkâ tung luât ki kố
[ă péa pâ pâ thế ăm phêp prế xo dêi rơpó, mê Hngêi tơleăng ki chiâng phêp
mơnhên tơdroăng mơjiâng on veăng mê. Tung tơdroăng ki ai tiah mê, tơdroăng ki
châ mơnhên tối on veăng châ riên ngăn xăp ing hâi ki péa pâ hiăng ai tu\m
tơdroăng ki tơtro vâ xo dêi rơpó tro tiêu Luât kố hiăng pơkâ.
-Pơkâ
dêi Hngêi tơleăng ‘na tah lôi tơdroăng mơjiâng on veăng ki ôh tá tro luât lơ
mơnhên tối ăm phêp mơjiâng on veăng athế pơtroh hlá mơ-éa ăm kơ koan ki hiăng
ăm phêp prế mơjiâng on veăng vâ chêh tơ’mot tung kơxop hlá mơ-éa ki chêh tối
inâi rơpo\ng hngêi; péa ngế xo dêi rơpó ôh tá tro luât; mơngế phá xêh, kơ koan,
khu pơkuâ cheăng ki ai tơdjâk troh athế pêi pro tro tiêu pơkâ dêi luât ‘na
pơsăm tối kue#n pơlê xi-vil.
Ki
tơ-[rê tiêu luât dêi tơdroăng tah lôi mơjiâng on veăng ki ôh tá tro luât:
-Drêng
mơjiâng on veăng ôh tá tro luât, athế mơdât, mê péa pâ athế pơtê tơdroăng ki
tơru\m ối [ă dêi rơpó mơtiah on veăng.
-Hnoăng,
tơdroăng ki athế pêi pro dêi nôu pâ, kue#n ‘ne#ng châ tơleăng, kum tro tiêu
tơdroăng pơkâ ‘na hnoăng, tơdroăng cheăng dêi nôu, pâ, kue#n ‘ne#ng klêi kơ’nâi
tơlôi dêi rơpó.
Kum
‘mâi rơnêu hnoăng ăm mơjiâng on veăng ki ôh tá ăm phêp:
Tung
pơla mơjiâng on veăng, chêh bro hlá mơ-éa la ôh tá xê tro a tíu ki ôh tá ai
hnoăng chiâng ăm phêp mơjiâng on veăng, drêng lơ kal, kơ koan tơnêi têa ki ai
phêp chiâng mơdrếu xo ph^u mơnhên on veăng, lơ mâu hlá mơ-éa ki ê tro tiêu pơkâ
dêi luât ‘na chêh inâi on veăng, rơpo\ng hngêi, [ă pơkâ thế péa pâ pêi pro nếu
tơdroăng ki chêh bro hlá mơ-éa a kơ koan tơnêi têa ki chiâng ai phêp. Tung
tơdroăng pơkâ kố, tơdroăng mơjiâng on veăng châ mơnhên tối xăp ing hâi ki chêh
tối prế mơjiâng on veăng nah.
Luât
xiâm [ă rêh kâ ối troh akố hiăng tâi.
Nhat
Lisa tơplôu [ă pơchuât
Viết bình luận