Ối tung kơpong 3 kong têa ki mơnhông cheăng kâ, mê kong pơlê Kon Tum ai troăng tíu tơkăng kong xo\n lối 292 km tơdjêp [ă péa kong têa nho\ng o a chê, cho Lếo [ă Kul. Dế kố, kong pơlê Kon Tum ai 1 bo cheăng tơkăng kong dêi lâp plâi tơnêi, 3 bo cheăng ki ku\n [ă 1 bo cheăng ki tê mơdró kâ [ă kong têa a chê. Pêi pro tiô mâu tơru\m cheăng pơla péa pâ kong têa Kul-Lếo-Việt Nam, mê sap hơnăm 2011 nah troh nôkố, kong pơlê Kon Tum hiăng k^ tơkêa 34 hdroh tơru\m cheăng [ă lâp plâi tơnêi [ă túa cheăng ‘’Hlá mơ-éa chôu vế’’, tơku\m po chiâng [lêi 3 Hneăng hôp vâ thăm pêi hnoăng cheăng châ mơnhông; lối 7 hơnăm hiăng luâ, ai lối 2 rơtuh 500 rơpâu hdroh mơngế [ă 244 rơpâu toăng rơxế ki mot, lo tung kong pơlê kố; kơxo# liăn ki mơ’no tê kế tơmeăm mơdró kâ châ 1 rơtal 191 rơtuh USD, tâi tâng kơxo# liăn ki châ xo tung lâp kong pơlê kố châ 1 rơpâu 340 rơtal liăn [ă hên mâu tơdroăng ki ê. Mâu kơvâ tơru\m cheăng ki ê, môi tiah mơhno túa le\m tro, pơlê pơla, tơru\m kring vế tíu tơkăng kong, pro tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng chêh bro hlá mơ-éa [ă hên túa cheăng ki ê hiăng châ chiâng pêi pro tơniăn. Maluâ ti mê, tiô jâ Trần Thị Nga, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an kong pơlê Kon Tum tối ăm ‘nâi, kong pơlê kố xuân ối trâm hên tơdroăng pá puât tung k^ tơkêa tơru\m cheăng pơla pái kong têa Kul-Lếo-Việt Nam tung kơpong 3 kong têa ki vâ mơnhông:

‘’Tơnêi têa ‘no liăn kum xuân tá hâi teăm hên, ki xiâm cho kơnôm ing mâu tơdroăng tơpui kâ [ă khu mơdró kâ dêi rêm hơnăm. Nếo achê pơla kố châ mơhnhôk tơdroăng to\ng kum ODA ing peăng kong têa Nhuk ‘no kum mơjiâng pro troăng prôk. Pơtối pêt mơjiâng loăng kơxu, mê kong pơlê Kon Tum hiăng mơjiâng klêi kơpong deăng ki vâ pơtối mơnhông pêt loăng kơxu. Maluâ ti mê, tơdroăng ‘no liăn vâ têng, mơjiâng kế tơmeăm ing chhá kơxu tá hâi teăm hên. Ôh tá ai troăng hơlâ ki tơru\m tơchuôm pơla kong têa Kul-Lếo-Việt Nam, [ă xuân tá hâi ai tơdroăng ki xing xoăng tơru\m cheăng pơla mâu kong pơlê mê ki châ tơ-[rê xuân tá hâi teăm hên. Peăng mâu kong têa a chê, kơxo# liăn pêi kâ xuân tá hâi teăm ai hên mê tơdroăng ki vâ veăng pêi tơchuôm ối trâm hên xahpá’’.

A chôu phut mơnhên ngăn, Khu kăn dêi Vi [an tơpui kâ dêi Kuo#k ho#i xuân kal athế pro mơnhên ‘na ivá cheăng, ki tơ’lêi hlâu, pá puât tung pêi pro tiô mâu tơdroăng ki hiăng k^ tơkêa, môi tiah: {ă tơdroăng pêi pro dêi 12 troăng hơlâ kơjo kum; 8 tơdroăng ki pơkâ vâ mơnhông tâi tâng; tơdroăng ki vâ mơnhông tung tê mơdró kâ, ôm hyô kơpong tíu tơkăng kong; tơdroăng ki veăng tơchuôm pêi tung măng internet dêi 3 kong têa [ă hên h^n mâu tơdroăng ki ê. Mê khu kăn séa ngăn xuân hiăng tơmâng tơdroăng pâ thế, pói vâ dêi mâu kong pơlê, pơlê kong kân, môi tiah kơjo kum kơxo# liăn vâ mơjiâng troăng prôk, mơjiâng hngêi kơchơ a tíu tơkăng kong, kơchơ a bo cheăng; to\ng kum liăn ODA ăm peăng kong têa Lếo vâ mơnhông mơdêk pêi cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla dêi khu pơlê Đăk Bar, tơring Đăk Chưng, kong pơlê Sekong; to\ng kum kơxo# liăn mơhnhôk mơnhông pêi cheăng kâ tơru\m cheăng a kơpong tíu tơkăng kong pơla Việt Nam-Lếo-Kul; xúa tơdroăng tơkêa bro vâ veăng kum mơnhông kơpong tíu tơkăng kong-Tơdroăng tơkêa bro ki ku\n dêi kong pơlê Kon Tum tung tơdroăng pơkâ ki chía ton hơnăm pơla sap hơnăm 2015-2020.

A kong pơlê Gia Lai, Vi [an hnê ngăn kong pơlê hiăng tối mâu tơdroăng ki ối trâm pá, tơvâ tơvân tung pơkâ pêi pro ‘na tơru\m cheăng, tơdrêng amê, hnối pâ thế tung la ngiâ ah, Chin phuh dêi 2 to kong têa Việt Nam [ă Kul [ă mâu kong pơlê ki achê thăm tơru\m krá khât tâ nếo tơdroăng tơpui tơno mâu tơdroăng nếo ai, mơjiâng ki hdró tro tiô luât vâ tơ’lêi mơhnhôk ăm khu mơdró kâ ‘no liăn pêi cheăng; pâ thế mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng dêi tơnêi têa re\ng mơjiâng [ă pơtroh ăm Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh tơdroăng pơkâ ‘na pêi cheăng, Khu kăn séa ngăn dêi Vi [an tơpui kâ dêi Kuo#k ho#i mơnhên tối [ă séa mơnhên hôm cho khât hnoăng cheăng dêi kong pơlê Gia Lai tung pêi pro mâu troăng hơlâ tơru\m cheăng tung kơpong 3 kong têa châ mơnhông mơdêk. Mâu tơdroăng pâ thế, pói vâ kô châ pơtroh ăm Chin phuh, Vi [an hnê ngăn Kuo#k ho#i séa mơnhên ngăn, to\ng kum tung pơla mâu hâi khế ki re\ng má môi.

Pêi pro tiô tơru\m cheăng pơla pái pâ kong têa Kul-Lếo-Việt Nam, mâu khế hơnăm hdrối mê hía nah, kong pơlê Dak Lak [ă mâu kong pơlê ối tung kong têa Kul [ă mâu kong pơlê peăng hdroh kong têa Lếo hiăng pơkâ pêi pro hên hlá mơ-éa chôu vế ki ai pơxúa ăm mơnhông pêi cheăng kâ, cheăng kal kí ki trâu rơdâ, ing mê, to\ng kum tơ’lêi hlâu vâ pơtối xúa, pêi pro ing mâu kế tơmeăm ki ai tơ’lêi hlâu dêi rêm pâ.

Kong pơlê Dak lak hiăng to\ng kum khu lêng Kul mơjiâng pro hngêi ăm tơmối kâ koi ối pơtê dêi đông lêng a kong pơlê Mondulkiri; veăng kum hnhâng troăng kơxái on tơhrik ăm 3 to đông dêi kong pơlê Mondulkiri, mơjiâng mâu hngêi pơkeăng, lâm hriâm [ă hên mâu kế tơmeăm ăm kuăn pơlê xúa dâi vâ rêh kâ ối. Dế nôkố, ai 4 tơdroăng tơkêa bro ‘no liăn dêi mâu khu mơdró a Dak Lak dế pêi pro a mâu kong pơlê dêi kong têa Kul, Lếo. tâi tâng kơxo# liăn ki to\ng kum mê lối 200 rơtuh USD.

Pá k^ng mê, mâu tơdroăng ki tơru\m cheăng tung kơvâ mơnhông pêt kong, kơdroh tah kơklêa kơtiê xahpá, mơhno túa le\m tro pơlê pơla, cheăng lêng kring vế, gak ngăn, môi tiah: Tơdroăng tâp tơneăn hdró tíu tơkăng kong [ă kong têa Kul; tơru\m cheăng hbrâ, mơdât mâu khu ki pro xôi; tơru\m gak ngăn, séa mơnhên troăng tíu tơkăng kong; hnê tối, mơhnhôk kuăn pơlê péa pâ tíu tơkăng kong pơrá châ pêi pro tơdrêng, châ tơ-[rê hên tơdroăng cheăng ki ai pơxúa.

Tơpui a hâi pêi cheăng [ă Vi [an tơpui kâ dêi Kuo#k ho#i pôa Y Grang Niê K’Nơng, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, ki tơ-[rê tung tơru\m cheăng ‘no liăn vâ pêi tá hâi teăm tơxâng [ă tơmeăm khoăng ki ai hlâu dêi 3 kong têa, tơdroăng ki mơhnhôk ‘no liăn cheăng ối iâ, tá hâi ai khu mơdró kâ dêi Lếo [ă Kul ‘no liăn kum ăm kong pơlê Dak Lak, troăng prôk, hngêi pêi cheăng ối trâm hên ki xahpá, xua mê, vâ tơru\m tê mơdró kâ, tơru\m cheăng pơla mâu kong pơlê xuân tá hâi châ rơhéa to lâi:

‘’Dak Lak to\ng kum ngăn khât troh tơdroăng mơ’no liăn kum pêi cheăng, maluâ ti mê, tá troh nôkố tơdroăng ki ‘no liăn kum ăm kong pơlê Dak Lak pá puât khât. Tơru\m tê mơdró kâ [ă kong têa ê xua tá hâi teăm ai bo cheăng, troăng prôk ki tơniăn le\m khât vâ tơ’lêi prôk lăm, pêi kâ, xua mê ôh tá kâi chiâng vâ mơdeke hnoăng cheăng. Ti lâi khoh ôh tá châ tơ’mot khu mơdró kâ veăng mơ’no liăn pêi kâ, xua troăng prôk, hngêi trăng pin ôh tá hâi kâi châ tơtêk vâ tơbriât tê mơdró kâ. Tơdroăng ‘no liăn peăng kong têa Kul [ă Lếo, mê mâu khu mơdró kâ chiâng kho [ă xâu hía tê kơtê, xua ôh tá tơniăn. Mê cho tơdroăng pá ki tơchuôm ăm kong pơlê, xuân môi tiah tơdroăng ki pá dêi 3 kong têa tung tơru\m ‘no liăn cheăng-tê mơdró kâ’’.

Ing mâu tơdroăng ki mê, kong pơlê Dak Lak pâ thế Chin phuh pơkâ, ‘mâi rơnêu túa cheăng tro tiô troăng hơlâ ki krê xêh vâ mơnhông pêi cheăng kâ-rêh ối pơlê pơla a drô troăng tíu tơkăng kong ăm i tơtro [ă tơdroăng ki ai khât dêi mâu kong pơlê kơpong kố; Mơ’no mâu troăng hơlâ ki tơ’lêi hlâu, to\ng kum, tah lôi mâu tpơdroăng ối tơvâ tơvân tung chêh bro hlá mơ-éa [ă kơhnâ mơhnhôk mâu khu mơdró kâ dêi Kul, Lếo veăng mơ’no liăn cheăng a kong pơlê Dak Lak. Tơdrêng amê, hnối thâ re\ng mơjiâng troăng tơkâ hluâ bo cheăng dêi Dak Ruê vâ tơ’lêi tung tơru\m pêi cheăng-tê mơdró kâ a la ngiâ.

VOV Tây Nguyên

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng