-https://vov4.vov.vn/bahnar/kotong-ang-lom-topol-thoi-su-xa-hoi/grup-bai-chih-trong-tih-toroh-toring-pang-todrong-hopoi-meh-hotok-to-iung-an-toring-tay-nguyen-bai-1-tay-nguyen-todrong-tohlak-tohlin-gah-trong-nonam-tech-podro-454021.vov4

-https://vov4.vov.vn/bahnar/kotong-ang-lom-topol-thoi-su-xa-hoi/bai-2-tay-nguyen-hopoi-meh-dei-trong-gre-kodau-hrenh-454311.vov4

Trong gre kơdâu hrĕnh Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột, trong tơƀưh bri kông hăm đak dơsĭ, jăl trong adrol sơ̆ lăp đei lơ̆m hơpo đơ̆ng lơ kon pơlei Đắk Lắk đĕch, dang ei đĭ vă jing đei tơpă bơih. Ƀok Trần Hồng Tiến, Bí thư đảng apŭng Krông Pach, dêh char Đắk Lắk tơroi, ƀat ‘nao pơma vă tơlĕch jang, lơ bơngai ưh gan lui găh tơdrong jang hăm kơsô̆ jên vă truh 22.000 ti âu, lơ hlŏh 3 ‘măng jên thu mong ăn teh đak lơ̆m 1 sơnăm đơ̆ng dêh char. Mă lei, mưh Quốc hội kĭ ăn trong tơmât jên jang khei 6/2022 păng ƀlep 1 sơnăm đơ̆ng rŏng đei tơlĕch jang, trong gre kơdâu hrĕnh Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột ƀơm ‘lơ̆ng truh tơdrong jang mŭk drăm, tơpôl tơ̆ tơring.

Ƀok Trần Hồng Tiến chơt hơiă, đơ̆ng sơnăm 2022 truh dang ei, lơ bơngai tơmât jên jang truh hơlen năng păng đĭ đei hlŏh 11.000 ti hlak jên đei kĭ pơkăp tơmât jang tơ̆ apŭng Krông Pach. Hơdrô̆ sơnăm ‘nâu, 4 tơdrong jang găh kơmăy kơmŏk, choh jang xa, hnam kơmăy pơm hơmet plei ‘long hăm kơsô̆ jên jang dang 1.500 ti gô đei tơlĕch jang tơ̆ apŭng.

“Đơ̆ng tơdrong ‘lơ̆ng yoa trong gre kơdâu hrĕnh năm klĕch Krông Pach hăm hlŏh 34km, hăm 4 anih tơƀưh băl, nhôn hlôi chĕng hơmet dôm tơring jang kơmăy, dôm anih jang logistics, lơ anih jang nai vă krao hơvơn dôm bơngai tơmât jên jang păng đĭ đei dêh char kĭ ăn, tơmât lơ̆m tơdrong tơproh trong jang atŭm kơ dêh char bơih. Gơnơm thoi noh, khei ‘năr âu ki, lơ bơngai tơmât jên jang hlôi tơrek truh tơ̆ Krông Pach. ‘Nâu jĭ tơdrong tôch hơiă!”

Truh dang ei, Đắk Lắk jĭ dêh char mă blŭng păng lăp 1 dêh char tơ̆ Tây Nguyên tơlĕch jang man trong gre kơdâu hrĕnh trŏ hăm tơdrong tơguăt dôm tơring jang mŭk drăm tơm. Trong gre kơdâu hrĕnh Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột kơjung 117,5km, xă 4 tŏ trong ăn gre kơdâu, gre gơ̆h kơdâu jăng đơ̆ng 80 - 100km/jơ, tơchĕng adrol gô man đang ƀât hơtuch 2025. Ƀok Võ Ngọc Tuyên, Kơdră Anih tơlĕch nơ̆r sơkơ̆t, tơmât jên jang Đắk Lắk ăn tơbăt, đơ̆ng đei tơlĕch jang truh dang ei, tơdrong jang ăn ƀôh đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng găh mŭk drăm; tơring đĭ hơmet lơ trong vă sơng dôm công ty tơm, grŭp jang, bơngai tơmât jên jang truh hơlen năng tơdrong jang hơdoi.

“Jơhngâm đon kon pơlei, anih tĕch mơdro, bơngai tơmât jên jang vă năm hơdrol găn kơ̆l, hơmet jơhngâm vă chă rơih dôm tơdrong tơmât jên jang. 5 khei blŭng sơnăm ‘nâu, đei lơ công ty tơm, grŭp jang truh tơ̆ Đắk Lắk vă tơchĕng hơlen, chă rơih trong jang, tơchơ̆t tơmât jên jang. Nhen 1,2 tơdrong jang pơm sân golf, anih tĕch mơdro, lơ tơdrong jang tơ̆ dôm tơring jang kơmăy… Nhôn oei adrin tơgŭm vă jăh drơ̆ng nơ̆r hăm trong tơmât jang păng pơm hla ar asong ăn bơngai tơmât jên jang truh jang xa”.

Hăm dêh char Đắk Nông, tơdrong jang pơm Trong gre kơdâu hrĕnh Gia Nghĩa - Chơn Thành tŏk bŏk đei Quốc hội hơlen năng vă kĭ ăn trong tơmât jên jang, vang pơih trong sơng dôm bơngai tơmât jên jang truh jang xa tơ̆ tơring. Hơtuch khei 3 âu ki, Đắk Nông hlôi pơjao hla ar asong tơmât jên jang hăm 4 tơdrong jang, akŏm đĭ đăng jên vă jang truh 1.700 ti. Atŭm hăm ‘nŏh, dêh char kĭ pơkăp jang hơdoi hăm 4 anih tơmât jên jang, hăm kơsô̆ jên đei kĭ pơkăp vă jang truh 8,4 ti USD (hơtŏ hăm hlŏh 213.000 ti). Vă jê̆ 1 puăt kơsô̆ jên jang ‘nŏh truh đơ̆ng Grŭp jang TH hăm trong jang pơjing 1 tơring rong rơmo iŏk đak toh hăm kơmăy, dôm tơring choh jang hăm kơmăy kơmŏk ‘nao, păng pơih xă tơdrong tơmât jên ăn dôm tơdrong jang găh khoáng sản, unh hơyuh rơgŏh...

Bơngai bơ̆ jang pran kơtang Thái Hương, Kơdră chĕp kơ̆l Grŭp jang TH ăn tơbăt, Đắk Nông pơma hơdrô̆, Tây Nguyên pơma atŭm oei akŏm đei tôm tơdrong ‘lơ̆ng vă sơng dôm anih tơmât jên jang tih truh: “Tơdrong mă mônh vă jang đei ‘nŏh jĭ tơdrong pơgơ̆r vei lăng đơ̆ng bơngai tơmât jên jang. Tơdrong mă 2, ‘nŏh jĭ jên jang, tơmam drăm đơ̆ng anih jang ‘nŏh tơ̆ tơring dang yơ. Bơ̆n athei năm kiơ̆ tơdrong pran ‘lơ̆ng đơ̆ng tơring ‘nŏh ưh kơsĭ ưh đei mă ƀơ ƀel chă sư. Păng tơdrong jang tŏk athei đei tơring logistics vă pơm hơmet pơ ‘lơ̆ng tơmam. Tơdrong mă 3, jĭ tơdrong vang bơ̆ jang đơ̆ng khul kơdră pơgơ̆r tơring, mă loi jĭ hơnăp jang đơ̆ng bơngai chĕp kơ̆l tôch gĭt kăl. Đei tôm 3 tơdrong ‘nâu ưh jor tơdrong jang gô jang đei ‘lơ̆ng”.

Tơdrong tơchơ̆t 23 sơnăm 2022 đơ̆ng Anih tơm Chinh trĭ găh trong jang atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl tơ̆ tơring Tây Nguyên truh sơnăm 2030, trong vă jang truh sơnăm 2045 tơlĕch đon pơhnŏng truh sơnăm 2030 jang kĕh 5 tŏ trong gre kơdâu hrĕnh gĭt kăl kơjung truh 565km đei: trong Quy Nhơn - Pleiku, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Gia Nghĩa - Chơn Thành, Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương. Atŭm hăm ‘nŏh, tơchĕng hơlen tơmât jên pơm trong gre kơdâu hrĕnh Bắc- Nam găh Pơmât jăl trong Ngọc Hồi - Pleiku - Buôn Ma Thuột - Gia Nghĩa kơjung 355km. Dôm tŏ trong gre kơdâu hrĕnh, mă loi jĭ trong gre Bắc- Nam găh Pơmât, jăl trong Ngọc Hồi - Pleiku - Buôn Ma Thuột - Gia Nghĩa đei tơmât jên jang gô jing “hoan pham tơm”, jĭ "kơting kơdŭ rŏng" kơ tơring Tây Nguyên, tưk tơiung mŭk drăm, tơpôl jang tŏk pran ‘lơ̆ng.

Tơ̆ hop akom tơlĕch tơdrong jang kiơ̆ Tơdrong tơchơ̆t 23, Thủ tướng Phạm Minh Chính pơma hơdăh, tơdrong tơmât jên pơm trong gre gĭt kăl tơ̆ Tây Nguyên ‘nŏh jĭ vă tơguăt lơ̆m tơring păng hăm tơring nai. Kiơ̆ đơ̆ng noh, pơjing tơdrong ‘lơ̆ng ‘nao vă jang tŏk, hăm dôm tơring tơring jang kơmăy, tơring kơdrâm, pơvih pơvăn, hơtŏk kơjă kăp gĭt đơ̆ng teh... Mă lei, dôm dêh char lơ̆m tơring Tây Nguyên ưh lăp gô chang đơ̆ng Trung ương đĕch mă athei kơchăng hơmet jên, tơmam păng krao hơvơn bơngai tơmât jên jang truh jang xa, thoi noh dôm tŏ trong gre kơdâu hrĕnh năm klĕch tơring teh âu gơ̆h đei tơmât jên jang hrôih.

Thủ tướng Phạm Minh Chính pơma hơdăh: “Jên, tơmam iŏk đơ̆ng yơ, chă jên thoi yơ vă gơ̆h bơ̆ jang? Dang ei đei dôm trong jang: Mă 1 ‘nŏh jĭ jên tơmât jang đơ̆ng teh đak, mă 2 đơ̆ng dôm anih tơmât jên jang, mă 3 đơ̆ng jang hơdoi teh đak hăm kon pơlei. Kư̆ gô chang hơdrô̆ jên jang đơ̆ng teh đak đĕch sư lăp dang noh đĕch bơih, ưh gơ̆h hlŏh ôh, yoa thoi nŏh athei chă lơ jên jang, đei hloi jên đơ̆ng teh đak (jên teh đak âu đei hloi jên Trung ương păng jên mong tơ̆ tơring). Vang bơ̆ jang, tơdăh lê̆ hơdrô̆ tơring bơ̆ jang ‘nŏh ưh kĕ ôh, lê̆ hơdrô̆ Trung ương kŭm ưh kơ đei. Athei hơtŏk tơdrong jang hơdoi đơ̆ng teh đak hăm kon pơlei kiơ̆ Luơ̆t hlôi đei tơlĕch, đang kơ ‘nŏh sơng iŏk jên tơmât jang đơ̆ng teh đak đe, athei pơjing đei trong jang lăp ‘lơ̆ng, ƀônh hiôk vă đe truh jang”.