Lơ̆m pơlei kơ kon pơlei bơngai Châu Ro oei tơ̆ ăp Tân Thuận, tơring Long Tân, apŭng Long Đất, đĭ đăng kon pơlei jei băt ngăl kơ yă Nguyễn Thị Xuân ( joăt krao akhan yă Bảy Xuân)- Kơdră chĕp pơgơ̆r ăp păng jĭ bơngai đei kon pơlei lui yom, tơklep kơjăp hăm kon pơlei hơdrung Châu Ro. Yă Bảy Xuân tơroi, yă tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng lơm tơring Tân Thuận kơna đơ̆ng ‘lơ̆p ƀôh hơdăh tơdrong gleh hrăt, mơmat tat kơ kon pơlei.

Mưh ‘lŏ, yă hơpơi ‘meh vă tơgop pơm tơplih tơdrong hơrih sa ăn kon pơlei, mă kăl hăm đe hơdruh tơdăm, đe hơ ioh, yă Xuân hlôi vang mơ̆t jang lơ̆m Đoàn, đơ̆ng noh đei pôk pơm Bí thư Đoàn ăp Tân Thuận. Đơ̆ng rŏng ‘noh, yă iŏk jang vei lăng drŏ kăn, mặt trận, chĕp pơgơ̆r ăp păng sơnăm 2022 yă hlôi jing Kơdră chĕp pơgơ̆r ăp păng jĭ bơngai đei kon pơlei lui yom hloh. Hăm bơ̆ jang tơnăp, hlôh vao đơ̆ng kơ dih, yă Bảy Xuân atŭm hăm khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring hơnhăl lơ tơdrfong jang atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl truh hăm kon pơlei hơdruing Châu Ro, chă pơrô̆ hơvơn kon pơlei tơpligh jơhngơ̆m đon tơlĕch, trong jang sa, hơdrin jang sa, xut xa dôm tơdrong joăt joe pă trŏ lăp...: “Kơ yuơ kon pơlei hŏk pơhrăm ưh kơjrŭ kơna ưh kơ gan hlôh vao. Sơ̆ chă jĭ jăn ưh kơ lai yơ năm tơchă ƀak si vă ming hơmet, lăp năm truh tơ̆ pơjou đĕch. Truh dôm sơnăm 2017-2018 oei gei kơjăp dôm tơdrong pă trŏ lăp. Mă lei, đơ̆ng sơnăm 2021 truh dang ei ‘noh kon pơlei hlôi iung jang kiơ̆ trong bơ̆ jang đơ̆ng teh đak tôch kơ ‘lơ̆ng, xut hŭt dôm twodrong joăt joe pă trŏ lăp. Dang ei tơdrong chă hơnhơl, chă jĭ jăn jei năm truh tơ̆ hnam pơgang, tơdrong chă hơƀô hơđa ou to pă đei bơih”.

Ưh khan lăp tơbăt tơtom dôm trong bơ̆ jang đơ̆ng Đảng, khôi luơ̆t Teh đak, bơngai đei kon pơlei lui yom oei pơm tơplih tơdrong joăt choh jang sa sơ̆ ki, jang kiơ̆ rim tơdrong hơgei kơ khoa hŏk kih thuơ̆t lơ̆m choh jang sa. ‘Nhŏng Đào Văn Tâm, 50 sơnăm, oei tơ̆ pơlei Lồ Ồ, tơring Đá Bạc, apŭng Châu Đức tơbăt, sơ̆ kon pơlei oei lơ̆m groi teh Lồ Ồ lăp jang chŭn na ƀa đak 1 pơyan.

Vă plei ăl, ‘lơ̆ng, kơdră tơring păng dôm bơngai đei kon pơlei lui yom lơ̆m kon pơlei kon kông hlôi pơtrŭt athei kon pơlei hơdrin chă răt kmăi kmŏk tơplih ăn jang sa hăm kơpô rơmo chă dui, pơchoh đak mơ̆t lơ̆m chŭn na vă jang ƀa 2 pơyan. Gơnơm đơ̆ng noh kon pơlei kon kông jang sa iŏk đei lơ hloh, mŭk drăm ŭnh hnam đei tơplih hơdăh: “Sơnăm 2000 kon pơlei kon kông oei tơ̆ ou lăp jang ƀa 1 pơyan, sŏng sa ưh kơtĕch sơnăm. Đơ̆ng rŏng ou mă pơ̆n chă tŏk iŏk jên teh đak răt kmăi kmŏk kĕch yoă ƀa, gre choh choh teh vă tơtom jang sa lơ̆m khei pơyan. Ba jang đei iŏk yua kơjăp kơna pơtho ăn kon pơlei vang jang kiơ̆, truh dang ei kon pơlei hlôi băt jang chŭn na ƀar pơyan hlôi kơtĕch 25 sơnăm kơ ou bơih”.

Bà Rịa-Vũng Tàu hrei ou đei 46 ‘nu bơngai đei kon pơlei lui yom lơ̆m tơring kon kông. Dêh char đei vă jê̆ 3% măt bơngai kon pơlei ‘noh bơngai kon kông (31.722 ‘nu bơngai). Kiơ̆ đơ̆ng rim tơring đei măt bơngai kon kông hơrih sa, bơngai đei kon pơlei lui yom hlôi vang jang kơtang păng tơgop ‘lơ̆ng lơ̆m tơdrong iung jang kiơ̆ rim tơdrong jang, tơdrong vă jang, trong tơgŭm djru đơ̆ng dêh char Bà Rịa – Vũng Tàu, mă kăl ‘nogh rim tơdrong jang tơgŭm djru atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl, tơjur dơnuh, tơ iung pơjing trong hnam. Yă Đào Thị Dương, 63 sơnăm, bơngai đei kon pơlei lui yom lơ̆m hơdrung Châu Ro tơ̆ pơlei Lồ Ồ, tơring Đá Bạc, apŭng Châu Đức tơroi tơbăt, mưh teh đak tơlĕch jang pơih să trng nơnăm đơ̆ng thi trân Ngãi Giao năm trŭh tơ̆ tơring Đá Bạc, jăl trong găn hloh pơlei Lồ Ồ păng ŭnh hnam yă ‘noh jĭ ŭnh hnam yŭk hơlou plang ăn teh vă pơm trong. Lăng ƀôh yă pơm hơlou, lơ ŭnh hnam kon pơlei hơdrung Châu Ro lơ̆m tơring jei koh hloi ‘long sa plei ou to vă plang teh ăn pơm trong. Yă Dương tơbăt, đei trong ‘nao ‘lơ̆ng liĕm, kon pơlei tơ̆ ou tôch chhôk hơ iă, kơrŭn choh jang sa, pă đei gôchang gơnang kơ teh đak bơih: “Lơ̆m tơring đei lơ bơngai ưh kơ ‘meh plang ăn teh vă pơm trong, kơna ba hăm lơ kon pơlei tơ̆ ou chă pơrô̆ hơvơn đe sư păng kơ yuơ lơ loh mă pơm đei trong ‘lơ̆ng. Đơ̆ng rŏng pơm trong, kon pơlei đei sơng iŏk yŏng kon tơrong chă rong, đei ăn asong tŏk iŏk kon jên tơmơ̆t jang sa păng ming man hnam ăn kon pơlei. Dang ei tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei mă đei tơplih kơtang, pă đei gôchang gơnang đơ̆ng teh đak mă lei hơdrin jang sa, đơ̆ng noh pơm ăn pơlei Lồ Ồ tơplih hơ iă nhen dang ei”. 

Ƀok Đỗ Chí Khởi, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgở Hơnih vei lăng kon pơlei apŭng Châu Đức tơroi tơbăt, dôm bơngai đei kon pơlei lui yom hlpôi jang ‘lơng hơnăp jang kơdih hăm nơ̆r pơma, hăm tơdrong iung jang hloi, hlôi jing gơng tơroh kloh klĕch gĭt kăl hloh tơgŭm ăn pơtruh tơƀôh trong bơ̆ jang đơ̆ng Đảng, khôi luơ̆t kơ Teh đak truh hăm kon pơlei tơtom păng jơnei: “Atŭm hăm tơdrong tơ iung pơjing khul kơdră chĕp pơgơ̆r, hrei ou kon pơlei kon kông jei vang iung jang lơ̆m khul bơ̆ jang vei lăng, chĕp pơgơ̆r. Mă kăl, tơ̆ rim hnam trương hŏk hlôi đei ƀôk thây vei lăng hnam trương ‘noh bơngai kon kông Châu Ro, găh bơ̆ jang tơpôl ‘noh đe sư jei vang iung jang lơ̆m Hơnih bơ̆ jang vei lăng Joh ayŏ kơdŏ soang. Tơ̆ lơ̆m apŭng ‘noh jei đei kang ƀô̆ bơ̆ jang vei lăng tơgŭm djru, mưh đe sư vang jang ‘noh dôm trong bơ̆ jang kơ teh đak đei tơbăt ăn kon pơlei ‘lơ̆ng hơ iă hloh”.

Rŏ năng vă chă pơma, lơ sơnăm ou ki, dôm bơngai đei kon pơlei lui yom lơ̆m kon pơlei kon kông tơ̆ Bà Rịa - Vũng Tàu jĭ dôm bơngai kăl hloh lơ̆m tơdrong atŏk tơ iung kơ tơpôl kon kông lơ̆m tơring. Tơdrong kiơ̆ yok rok jơ̆ng hơnăp jang ‘lơ̆ng kơ đe sư ‘noh gô tơgop lơ̆m jang kiơ̆ rim trong tơlĕch jang atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl, pơm hơtŏk tơdrong hơrih sa mŭk drăm ăn kon pơlei păng vei răk tơƀăk mong tơdrong oei sa joh ayŏ joăt joe sơ̆ ko kơ kon pơlei.