Bơngai Jeh vei lăng bri
Thứ hai, 11:10, 03/07/2023 Lê Xuân Lãm/Lan tơblơ̆ Lê Xuân Lãm/Lan tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Gơnơm băt pơtăm ƀa na pơtăl kơ ƀa mir, tơguăt hăm pơtăm ƀum ƀlang, hơƀo lai păng kaphê đei yua lơ, noh tơdrong hơrih kơ bơngai Jeh tơ̆ xăh Đăk Man, apŭng Đăk Glei, dêh char Kon Tum đei hơtŏk. Atŭm hăm noh, lơ unh hnam hlôi iŏk vei lăng bri noh đei ƀiơ̆ jên đơ̆ng vei lăng bri, mŭk drăm unh hnam roi hơtŏk hloh.

Ƀok A Thit tŏk 70 xơnăm mă lei adoi tơgŭm lơ ăn kon xâu hăm tơdrong rim năr chă vei 4 tŏ kơpô kơ unh hnam. Ƀok A Thít tơroi: Đơ̆ng minh tŏ kơpô yŏng đơ̆ng rŏng kơ 1 xơnăm kơ âu hlôi chêk lar đei 4 tŏ. Noh tam mă jô̆ ăh jê̆ đĭ xơnăm xơ̆ ƀok tĕch 1 tŏ kơpô tơno kăp truh 22 trĭu hlj, hơkŏm jên ăn kon drŏnglo ƀok man hnam oei. Ƀok oei hăm bre klo hơkăn kon drŏnglo păng 3 'nu xâu. Hăm 5 sao na, 2 ha teh pơtăm ƀum ƀlang păng 1,5 ha kaphê, unh hnam ƀok hlôi klaih đơ̆ng hin dơnuh bơih, Adrol ki adrô̆ jang ƀa mir, đei yua noh măh phe xa ƀa xŏng ăn prăt xơnăm. Mă lei xơnăm hiong, dăh mă ƀơm nhŭng bri phă pơrăm noh ưh kơ măh xŏng xa. Đơ̆ng mă jang ƀa na, phe ưh hơdrô̆ măh xŏng xa mă oei rơkăh axong ăn rong kon tơrong dơ̆ng. Tơdrong pơyua ƀum ƀlang păng pơgar kaphê rim xơnăm akŏm đei jê̆ 50 trĭu hlj. Ăh jê̆ đĭ xơnăm 2022 unh hnam man đei hnam kơjăp 'lơ̆ng, bơ̆ng bŭng kem đei kơjă hloh 120 trĭu hlj. Ƀok  A Thit tơroi: “Jang mŭk drăm kơ unh hnam nhôn dang ei hlôi tŏk lơ hloh pơtêng hăm adrol ki. Unh hnam inh păng lơ unh hnam nai hlôi klaih đơ̆ng hin dơnuh. Gơnơm đei teh đak tơgŭm găh hơdrĕch kon yŏng noh tơdrong hơrih xơđơ̆ng. Tôm kon pơlei nhôn ưh đei bu chă phă bri pơm mir bơih”

A Nâng ăn tơbăt, 10 xơnăm kơ âu atŭm hăm 8 'nu nai tơ̆ Măng Kênh, xăh Đăk Man iŏk vei lăng 230 ha bri. Xơnăm 2022 âu ki, kơsô̆ jên iŏk yua đơ̆ng vei lăng bri đei kla ăn grŭp jang noh 91 trĭu 200 rơbâu hlj. Minh năr akŏm hơlen bri, rim bơngai đei kla 180 rơbâu hlj, kơsô̆ jên oei noh tơmơ̆t lơ̆m jene mong pơlei pơla, iŏk yua atŭm kơ pơlei nhen: hơmet hnam hơkŭm, bơ̆ trong nơnăm păng răt nhŭng, phe tơyông, 'nŭng ƀanh chư̆ng ăn kơ pơlei xa atŭm xơng Têt. A Nâng xơkơ̆t, 5 xơnăm kơ âu ưh đei bơngai yơ lơ̆m pơlei muih choh xoh bri pơm mir: “Inh vang jang lơ̆m khul vei lăng bri hlôi jê̆ 10 xơnăm kơ âu. Dang ei minh giĕng nhôn chă hơlen lăng bri minh 'măng. Kon pơlei lơ̆m tơring adoi pă đei phă bri pơm mir. Tôm bơngai lơ̆m pơlei adoi băt hơdăh păng jang tơnăp tơdrong vei lăng bri noh 'long bri ưh đei ƀơm koh pơrăm, teh bri ưh đei ƀơm tơgar iŏk”

Pơlei Măng Kênh, xăh Đăk Man đei 171 unh hnam, hăm hloh 600 măt bơngai. Atŭm hăm jang ƀa na, pơtăm jê̆ 100 ha ƀum ƀlang, lơ̆m pơlei hlôi đei 130 ha kaphê phĕ plei. Khul kơpô, rơmo lơ̆m pơlei tŏk jê̆ 150 tŏ. Adrol kơ xơnăm 2015, kơsô̆ unh hnam hin dơnuh lơ̆m pơlei đei 54%, dang ei tơjur oei pă hơla 10%, oei 16 unh hnam đĕch.

Kiơ̆ kơ ƀok A Dứa, kơdră pơlei Măng Kênh, bri mă pơlei iŏk vei lăng noh trŏ ƀlep hăm pơtăm sâm hroi păng sâm Ngọc Linh. Mă lei vă hơtŏk hơdrĕch 'long pơtăm âu, athei đei lơ kon jên vă răt hơdrĕch, tơm tơđăh. Tơdrong mă âu hloh kơ tơdrong kĕ đei kơ kon pơlei: “Nhôn pơtruh nơ̆r hăm Teh đak tơrĕk tơgŭm hloh dơ̆ng, pơih xă tơdrong pơjao pơm jang vă hơtŏk iŏk yua ăn kon pơlei. Mă 2 noh tơ̆ hơla bri noh axong kon pơlei chă pơtăm hơdrĕch 'long pơm pơgang. Athei tơgŭm kon pơlei hiôk hian hloh lơ̆m hơtŏk mŭk drăm klaih đơ̆ng hin dơnuh kơjăp xơđơ̆ng”

Đăk Glei đei teh xă vă jê̆ 150.000 ha, bri tơ̆ âu đei truh 71,14%. Lơ̆m tơring teh kơ apŭng đei Đăk Glei đei 247 unh hnam tơ̆ 38 pơlei pơla iŏk vei lăng 6.400 ha bri, lơ̆m noh teh đei bri noh 5.600 ha. Ƀok Nguyễn Sĩ Phương, phŏ kơdră Anih jang vei lăng bri apŭng Đăk Glei ăn tơbăt: Tơdrong pơjao bri hlôi pơ 'lơ̆ng dôm tơdrong tam mă ƀlep lơ̆m vei lăng bri, trong jang âu tơgop tơjur ƀiơ̆ găh tơdrong pơm glăi luơ̆t pơm jang găh bri. Dôm tơdrong phă bri, tơgar teh bri lơ̆m tơring hlôi tơjur ƀôh hơdăh: “Đơ̆ng đei xa jên jang vei lăng bri noh tơdrong hlôh vao kon pơlei roi năr roi hơtŏk. Dang ei đei dôm tơdrong tơnap tap hơdăh lơ̆m tơdrong vei lăng bri, lăng atŭm tơdrong hơrih xa kơ kon pơlei  ăh mă vang jang vei lăng bri, xơđơ̆ng tơguăt hăm bri tam mă tơnăp ôh. Hăm kon pơlei kon kông tơ̆ âu đe 'meh tơguăt hăm bri, pơm jang tơ̆ bri noh teh đak adoi athei đei trong tơchơ̆t jang vă kon pơlei hơtŏk tơdrong hơrih, xơđơ̆ng jơhngơ̆m tơguăt hăm bri. Dang ei, lơ̆m tơdrong jang pơjao bri, lơ̆m noh đei teh lê̆ hoh tơ̆ bri. Kon pơlei hơpơi 'meh teh đak tơchơ̆t axong jang ăn kon pơlei chă pơtăm hơdrĕch 'long pơtăm trŏ ƀlep hăm tơring, pơyua găh mŭk drăm lơ hloh, xơđơ̆ng tơdrong hơrih xa”

Lê Xuân Lãm/Lan tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC