Sơnăm1960, ƀât ‘nao 15 sơnăm, hơiung bơngai Xơ Đăng Y Buông, tơ̆ Đắk Tô, Kon Tum iŏk jang tơdrong pai por gŏ ăn kăn ƀô̆, linh tơ̆ tơring kăn kư̆. Truh sơnăm 1965, yă đei iŏk bơ̆ jang pai por gŏ ăn Đại đội 1, Tiểu đoàn 304, Anih chĕp kơ̆l pơgơ̆r khul linh dêh char Kon Tum. Păng đơ̆ng noh, tơdrong yă athei yak vih vât lơ̆m jơva ƀôm ƀrâm đôh, athei tŏk kông tơhrông thong đak, kŭm jing tơdrong tôch juăt nhen thoi pai por, sŏ đak rim năr.

Yă Y Buông ƀlŏk dơ̆ng: “Ƀât ‘nao 13 sơnăm, mơ̆ng nơ̆r ƀă, inh năm ba por, tơƀôh trong ăn kăn ƀô̆ kăch mang mat oei ôn tơ̆ tơring ayăt oei tơgar iŏk. Đơ̆ng rŏng âu iŏk tơdrong jang rong linh kŭm tôch pơmat tat ‘năi. Pơmat hlŏh jĭ dôm ‘măng ưh kơ đei phe, mơnat kơ ƀô đô̆i dêh mă lei oei adrin chă pai păi ăn ƀô đô̆i ‘nhot bri, ƀum ƀri vă xa. Đang kơ ‘nŏh hơyăt tơblăh ƀa truy, prăh phă vang tơblăh răh, vang chĕp ba gŏ por răh”.

Đơ̆ng sơnăm 1960 truh sơnăm 1973, ƀât tơdrong tơblăh oei tôch krưp krĕnh tơ̆ kơdrăn tơblăh găt Tu Tây Nguyên, vă ƀô đô̆i đei por sŏng, ‘nhot xa, đei jơhngâm pran tơblăh hơyăt, Y Buông adrin đĭ jơhngâm, yak hlŏh rim tơdrong pơmat tat, krê hơmơt. Đei khei năr kơ tĕch phe, yă mât tơ̆ bri chă gơ̆ tơƀăng pơle, sir ƀum bri pai rŏ ăn ƀô̆ xa tơplih ăn por. Vă rơka đi lunh jăh klăih, Y Buông jur tơ̆ thong đak chă ơng hơbou, yâu ka, hơreng pai chao. Đang kơ ‘nŏh jĭ dôm ‘măng năm ba por ăn ƀô đô̆i tơ̆ kơdrăn tơblăh, dĭng dăng jơva ƀôm ƀrâm đôh, vă vei lăng gŏ por, Y Buông iŏk hơkâu kơdih pĕng, ưh pơngơ̆t teh tơmo, ‘long păk kơtĭh.

“Ƀât dŏh sơ̆ inh tơchĕng tŏ sĕt đĕch, lăp pôm băt ‘mêm mơnat kơ đe ƀô đô̆i tơblăh hơyăt tôch gleh hrat, krê hơmơt mă ưh kơ đei por sŏng phĭ. Inh ba por ăn đe ‘nhŏng oh tơ̆ kơdrăn tơblăh, lăp pôm tơchĕng tơdăh đei sŏng xa phĭ ‘nŏh ‘nhŏng oh đei jơhngâm vă tơblăh hơyăt, pơlei pơla ƀônh rơngei hiôk hian". 

Sơnăm 1967, tơblăh tơdrŭt kơđông, Y Buông kŭm hăm 5 ‘nu bôl boăl tơblăh hŭt 1 tiểu đội hơyăt, hơdrô̆ Y Buông iŏk găr năt păng phao cạc-bin pơlôch đei 4 hơyăt. Hăm tơdrong ‘nâu, sơnăm 1973, yă Y Buông chơt hơiă đei Khul kơdră chĕp kơ̆l kăch mang Tơring pơbăh Việt Nam hơpăh hơnăn "Bơngai tơblăh kơtang nuih mơng kơ kon pơlei". Đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh, yă đei Đảng, Teh đak iŏk năm hŏk tơ̆ tơring găh Tu, pơtho pơhrăm dơ̆ng găh chinh trĭ tơ̆ Hnam trưng Teh đak rong hŏk tro kon kông kơ Trung ương tơ̆ dêh char Thái Nguyên. Đơ̆ng sơnăm 1975 truh pơdơ̆h hưu sơnăm 1980 yă bơ̆ jang tơ̆ Hnam trưng Khul linh dêh char Gia Lai - Kon Tum. Sơnăm 1976, Y Buông đei pôk pơm bơngai tang măt Quốc hội.

Dang ei arih xa lơ̆m hnam iĕ găh rŏng Rup man Tơblăh jơnei Đăk Tô - Tân Cảnh, tơ̆ thĭ trơ̆n Đăk Tô, apŭng Đăk Tô, dêh char Kon Tum kŭm hăm kon drŏ kăn bơ̆ jang tơ̆ Hnam pơgang apŭng, Drŏ kăn tơblăh nuih mơng Y Buông hơnơ̆ng iŏk đei tơdrong tơgŭm đơ̆ng bôl boăl linh sơ̆ păng dôm anih chĕp kơ̆l đảng, khul kơdră pơgơ̆r tơring.

Ƀok Nguyễn Tờ Quốc Việt, Phŏ Kơdră Anih vei lăng bơngai jang xa, linh jĭ rơka păng tơpôl apŭng Đăk Tô, ăn tơbăt: “Lơ̆m dôm sơnăm âu ki, rim khul kơdră pơgơ̆r tơring hơnơ̆ng tơrek truh tơ̆ yă Y Buông păng unh hnam yă Y Buông. Khul kơdră pơgơ̆r tơring tơgŭm man hnam ăn bơngei đei kŏng ăn Bơngai tơblăh kơtang nuih mơng Y Buông. Ƀât năr lêh têt rim sơnăm lơ Khul jang đơ̆ng Trung ương, đơ̆ng dêh char, đơ̆ng apŭng, dôm khul grŭp tơpôl đa năm ngôi, jet gia pơma nuh, pơlung yă păng unh hnam”.

79 sơnăm arih, 61 sơnăm jang Đảng, mă đơ̆ng jơhngâm pran roi đunh roi ưh jăng, Drŏ kăn tơblăh kơtang nuih mơng Y Buông oei chĕp vei ƀĕnh jơhngâm đon jang kăch mang. ‘Nhŏng Đinh Công Bình, Bí thư đoan apŭng Đăk Tô, ăn tơbăt, rim ‘măng sơnăm mơlôh tơ̆ tơring pơgơ̆r dôm tơdrong jang ƀơm truh pơtho pơhrăm jơhngâm đon jang kăch mang… lăp ha nơ̆r pơma ‘nŏh yă Y Buông chu năm truh akŏm hloi. Yă jĭ bơngai tơiung jơhngâm đon hưch hanh, tơiung jơhngâm pran vă jơhnơr mơlôh tơ̆ tơring hŏk pơhrăm păng jang kiơ̆:

“Hơnơ̆ng mưh truh khei 7 rim sơnăm dăh mă lơ̆m dôm năr tơbăt kơ pơlei pơla, teh đak ‘nŏh sơnăm mơlôh Đăk Tô pơgơ̆r lơ tơdrong jang, lơ̆m noh đei pơma nuh hăm Drŏ kăn tơblăh kơtang nuih mơng Y Buông. Mơ̆ng yă tơroi dơ̆ng tơdrong vang iung tơblăh đơ̆ng yă sơ̆, đơ̆ng noh pơm ăn đe đoàn viên, druh dăm hưch hanh, tơgŭm ăn sơnăm mơlôh đei đon hŏk pơhrăm, adrin jang kăch mang, pơtâp pơhrăm hơmet ming jơhngâm đon, trong arih xa, hŏk pơhrăm vă jang tŏk lơ̆m chăl bơ̆ jang hăm kơmăy kơmŏk ‘nao kơ teh đak”.

Khei 7, khei tơƀôh jơhngâm đon ‘mêm bơnê kơ đe linh jĭ rơka, linh lôch tang ăn teh đak, bơngai đei kŏng hăm kăch mang, tơ̆ apŭng Đăk Tô pơma hơdrô̆ păng dêh char Kon Tum pơma atŭm đei pơgơ̆r lơ tơdrong jang “Tơgŭm ăn bơngai đei kŏng”. Tơdrong tơroi kơ dôm sơnăm iung tơblăh krưp krĕnh sơ̆, tơroi kơ Drŏ kăn tơblăh kơtang nuih mơng Y Buông hăm gŏ por rong linh tơ̆ kơdrăn tơblăh găh Tu Tây Nguyên đei tơroi dơ̆ng tôch hơiă, nhen thoi nơ̆r tơtrơp dơ̆ng ling lang kiơ̆ khei ‘năr dăr sơnăm./.