Pơyan puih khei Tơhngam sơnăm ‘noh sơ̆, ƀok Hoàng Ngọc ‘nao lăp 9 sơnăm. Pơlei Kim Long, tơring Tân Trào, apŭng Sơn Dương, dêh char Tuyên Quang kơ ƀok ‘noh jĭ hơnih Pơgơ̆r Pơm lêh hop akŏm Quốc dân năr 16-17/8/1945 păng tơlĕch tơdrong tơchơ̆t Pơgơ̆r iung tơjră tih iŏk pơjei chĕp pơgơ̆r kơdih lơ̆m teh đak.

Jĭ mĭnh ‘nu khul hơ ioh Dŏng teh đak, bơngai hơ ioh Hoàng Ngọc hlôi atŭm hăm kon pơlei Kim Long truh kơkuh chơt hơ iă Pơm lêh hop akŏm păng ƀôh hơdăh pơm lêh iung yak kơ Khul iung tơjră tơ̆ yơ̆p ‘long jri Tân Trào. 78 sơnăm hlôi yak hloh, mă lei hăm ƀok, dôm năr ‘nŏh ling lang gei kơjăp lơ̆m jơhngơ̆m đon ƀok.“Mưh năm kơkuh chơt hơ iă Pơm lêh hop akŏm, Ƀok Hô năm truh hmach bơnê tơdrong vang tơgŭm djru đơ̆ng kon pơlei Kim Long nhôn ăn kơ kĕch mang. Ƀôh khul hơ ioh nhôn dơ̆ng hơlau, lơ̆m mă noh mơmat tat tôch kơ dêh, bu bu jei hơkĕ hơkong, hơbĕn ao hơprĕm hiăh hiok, Ƀok năm chă hơli kơ̆l 2 ‘nu lơ̆m au đei ĭnh,. Ƀok Hô pơma hăm Pơm lêh hop akŏm ‘nŏh akhan bơ̆n pơm lơ liơ vă đe hơ ioh au đei por sa, hơbĕn ao hrŭk, kăl đei hŏk pơhrăm…. Tơ̆ kơsơ̆ ‘noh pơrĕng tơ̆ yơ̆p ‘long jri au, lăp đơ̆ng rŏng hơri “Tiến quân ca”, ƀok Võ Nguyên Giáp đŏk hla bơar tơchơ̆t Kơsô̆ 1. Đŏk đang ƀok gruih iung pơma pơkăp, rim răih bơngai dơ̆r iung jrĕo jơva jơ̆p bri kông, đơ̆ng rŏng ‘noh ƀok prăh phao 3 ‘măng tơbăt ăn iung tơblăh, lăp đơ̆ng rŏng ‘nŏh khul ƀô̆ đô̆i yak năm tơ̆ dêh char Thái Nguyên”

Bơngai chih tơdrong tơroi hle Nông Viết Toại, sơnăm au 97 sơnăm oei chhưu jơhngơ̆m mư̆h hơdơ̆r dơ̆ng jơ ‘năr kon pơlei apŭng Ngân Sơn, dêh char Bắc Kạn pơlei pơla ƀok iung tơjră pơjei iŏk chĕp pơgơ̆r kơdih sơ̆. ‘Măng mă blŭng, ƀok hăm kon pơlei Ngân Sơn ƀôh khul ƀô̆ đô̆i đơ̆ng păh Cao Bằng, găn hlŏh apŭng iung yak pơm rơngei ăn rim tơring Chợ Rã, Chợ Đồn, Phủ Thông păng rim apŭng tơring tơmăn. Đơ̆ng năr 20/8 truh năr 22/8, khul ƀô̆ đô̆i păng kon pơlei Bắc Kạn iung năm tơ̆ thĭ xah tơblăh pơjei iŏk hơnih bơ̆ jang păng tơchơ̆t sơlăh hŭt khul kơdră chĕp pơgơ̆r kơnê̆, xut hŭt tơdrong chĕp pơgơ̆r kơ Nhật. Năr 23/8, Bắc Kạn rơngei keh kong. Bơngai chih tơdrong tơroi hle Nông Văn Toại oei ƀlok hơdơ̆r nhen lĕ dang ei jơ ‘năr năm tơ̆ trong, iung jreo đơ̆ng kon pơlei kơ rim pơlei pơla lơ̆m au đei apŭng Ngân Sơn pơlei pơla ƀok:“Lơ̆m mă noh ĭnh ‘nŏh kang ƀô̆ lơ̆m khul Pơrô̆ pơrôp iung tơjră tơblăh pơrăm Nhật kơ châu Ngân Sơn, Bắc Kạn, joăt chă hơri. Rim đe ‘nhŏng lơ̆m khul au chă pơtho nhhôn hơri ƀai kơđeh đĕch, lăp 5-10 trong chư vă tơroi tơbăt găh tơdrong sơlăh sơlang kơ khul phát xít Nhật Bản…(nơ̆r hơri) "Mĭnh jơhngơ̆m đon vang plang pham lĕch sĕch huŏng, vang iung yak, tĕnh tĕnh iung năm vă druh tom hla kơ ...”, dôm nơ̆r hơri lơ loh”…

Việt Bắc, tơring vei rong kĕch mang, hơnih kăl găh chinh trĭ, khul lĭnh kơna pơ đĭ khul Phalăng, phát xít Nhật jei lăng kăl tơdrong tơ iung pơjing khul chĕp pơgơ̆r. Lơ̆m dôm ‘noh sơnăm hăm tơdrong pơjei iŏk chĕp pơgơ̆r đơ̆ng Phalăng, khul chĕp pơgơ̆r chư̆ kơnê̆, tơdrong jang kech mang tơ̆ au oei ling lang atŏk tơ iung lang să hăm tơdrong tơgŭm djru đĭ ai đơ̆ng kon pơlei. Bơngai chih tơdrong tơroi hle Nông Viết Toại tơroi dơ̆ng:“Lơ̆m mă noh sơ̆ ŭnh hnam bơ̆n oei kơƀăh kơƀôch mă lei jei vang chă tơra tơgop, tơdrong tơra tơgop au ưh kơ đei kơ yuơ chă pơgŏ pơđep mă lei kơdih năm tơgŭm ăn hloi. Mưh chă krao hơvơn mĭnh ‘măng ‘nŏh tơ̆ kơsơ̆ đei tơgop tơra ăn hloi. Phe, hơƀo dăh mă hơbĕn ao, tơkhŏ, đei ŭnh hnam ‘nŏh 4-5 đing phe, jei đei ŭnh hnam ưh kơ đei ‘nŏh chă tơra tơgop ăn mĭnh poăt đing dăh mă chă tơra tơgop hăm hơƀo, đei yă kiơ ba ăn yă ‘noh. Tôch hơ iă, trŏ lăp lơ loh văi”.

Hăm tơdrong mĭnh jơhngơ̆m đon đơ̆ng kon pơlei rim hơdrung Việt Bắc kơ yuơ Mặt trận Việt Minh chĕp pơgơ̆r, đơ̆ng năr 14/8 dĭng truh dôm năr 24, 25 khei 8, kon pơlei rim tơring đơ̆ng tơring truh tơ̆ châu, apŭng rim dêh char Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng… jei mĭnh jơhngơ̆m đon iung tơjră pơjei iŏk chĕp pơgơ̆r kơdih. Đơ̆ng rŏng rơbau sơnăm phong kiến, vă jê̆ 80 sơnăm đei tơdrong răm kơtang, kon pơlei teh đak Việt hlôi tơpă pơjing đei pơm tơm kơdih kơ teh đak. Ƀok Võ Trọng Côn, 87 sơnăm, oei tơ̆ phương Hợp Giang, pơlei tơm Cao Bằng, dêh char Cao Bằng hơdơ̆r dơ̆ng: “Năr Kĕch mang khei Tơhngam ‘noh năr lêh gĭt kăl hloh, tôch kơ chơt hơ iă ‘nă hal, đơ̆ng bơngai kră tơƀă tơ̆ đe hơ ioh jei hiôk chơt nhen lĕ bơ̆n đei hrŭk hơbĕn ao ‘nao. Đơ̆ng năr kĕch mang jơnei, teh đak bơ̆n đei pơm tơm kơdih, kon pơlei lơ̆m teh đak pơma atŭm, kon pơlei Cao Bằng pơma hơdrô̆ đei hơrih sa lơ̆m pơm tơm kơdih rơngei hiôk hian, roi năr roi lui kơjăp hăm tơdrong chĕp pơgơ̆r đơ̆ng Đảng, Ƀak Hô - Ling lang hmach bơnê kơtang hloh dơ̆ng kơ Ƀok Hô, kơdră chĕp pơgơ̆r gơ̆h hơgei kơ hơdrĕch hơdrung, bơngaoi pơjing đei teh đak Việt Nam pơm tơm kơdih”.

 78 sơnăm đĭ hlŏh, pơlei pơla Việt Bắc hrei au hlôi tơplih ‘nao, ‘lơ̆ng liĕm, gơ̆h hơgei, tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei roi năr roi tơplih ‘nao kơtang. Kon pơlei rim hơdrĕch hơdrung tơring chĕp pơgơ̆r Việt Bắc hưch hanh hơmanh bơnê mưh hlôi tơgop jơhngơ̆m đon tih tên pơjing đei tơdrong jơnei tih tên kơ ‘măng Kech mang khei Tơhngam adoi nhen tơdrong iŏk đei jơnei lơ̆m prăt chăl sơnăm iung tơblăh kơ hơdrĕch hơdrung. Tơgăl hăm jơhngơ̆m đon lui kơjăp đơ̆ng Ƀok Hô: Kech mang kơ yuơ Việt Bắc kơna mă iŏk đei jơnei ‘nŏh tơblăh vang jei kơ yuơ Việt Bắc mă kĕ iŏk đei jơnei tih tên.