Têt ‘nâu, unh hnam 4 jơhnơr kơ đe yă H’Náp Niê et xa hơdai lơ̆m hnam kơjung pơm hăm tơ̆r ‘long kăp gĭt ‘nao pơm đang, tơ̆ plei Kplang, xăh Tân Tiến, apŭng Krông Pắk, dêh char Đắk Lắk. Lơ tơ̆r ‘long pơm hnam ‘nŏh jĭ ‘long tơsa grŭp 1 đei pơtăm tơ̆ jih mir pơgar chĕh phe. Dang ei pơgar chĕh phe đĭ kră bơih, mih ma duch nă kŏh iŏk ‘long pơm hnam păng pơtăm dơ̆ng pơgar chĕh phe plơ̆ng. Oei jên pơm ‘nŏh jên đơ̆ng teh đak hrŭ mưh unh hnam chu chĕng song 2 sao sầu riêng ăn tơdrong jang pơm trong gre kơdâu hrĕnh Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột. Trong gre dang ei đei pơm tôch hrenh, 1 păh ‘nŏh gơnơm đei kon pơlei tơgŭm ăn trong jang đơ̆ng Teh đak.

Yă H’Náp chơt hơiă yoa lơ̆m noh đei tơdrong tơgŭm tơgop đơ̆ng unh hnam yă hai: “Hnam nhôn jĭ 1 anih đei lơ̆m trong gre kơdâu hrĕnh đơ̆ng teh đak pơm brih, teh đak athei pôk rĭ tơ̆ nai, kơna nhôn pôk hnam. Nhôn băt vă pơm trong gre kơdâu hrĕnh ăn đĭ đăng bơngai, kơna nhôn chu păng pôk oei tơ̆ âu, yoa teh đak jĭ teh đak bơ̆n lĕ. Đơ̆ng rŏng kơ đei trong gre kơdâu hrĕnh, nhôn hơpơi ‘mĕh teh đak pơjing tơdrong ‘lơ̆ng vă nhôn jang tŏk pran ƀiơ̆”.

Dôm trong jang đơ̆ng teh đak đei bơ̆ jang ‘lơ̆ng, tơgŭm ăn lơ tơdrong jang tih tơ̆ Tây Nguyên đei bơ̆ jang hrĕnh hai, tơgŭm vei lăng năng tông ăn dôm unh hnam tơnuh jang tŏk pran ‘lơ̆ng hai, mă loi jĭ tơdrong man hnam ăn unh hnam tơnuh. Tơdrong jang đơ̆ng Anih tơm vei lăng Công an, man 1.200 tŏ hnam ăn unh hnam  tơnuh, vă jê̆ tơnuh tơ̆ Đắk Lắk hlôi đei man đang lơ̆m 3 khei kơ sơnăm 2024, tơgŭm ăn 1.200 unh hnam tơnuh đei hnam oei kơjăp ‘lơ̆ng. Tơdrong jang sut pơđĭ hnam hiăh hiok tơ̆ dôm dêh char Lâm Đồng, Đắk Nông, Gia Lai, kŭm iŏk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng, mưh lơ̆m sơnăm kŭm ‘măn đei đơ̆ng 40 ti hlak jên truh vă jê̆ 90 ti hlak jên ăn tơdrong jang ‘nâu păng hlôi man đei rơbâu tŏ hnam.

Mŏ Ksor Plen, xăh Ia Hiao, apŭng Phú Thiện, dêh char Gia Lai tơroi, đei hnam ‘nao tơgŭm ăn unh hnam ưh pă đei dôm kơmăng ưh gơ̆h tep bơih yoa ‘mi hnăt, kial tak. Klo kăn mŏ oei tôch hiôk chơt păng hơnơ̆ng jơhngâm mât lơ̆m 1 sơnăm ‘nao hiôk hian ƀiơ̆ vă jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin: “Unh hnam nhôn đei hnam ‘nao, oei tơ̆ âu ưh pă hli tŏ ‘mi kiơ bơih. 2 ‘nu klo kăn măr nhi vă adrin jang xa. Dang ei đei hnam bơih, ba adrin lei gô tŏk klăih đơ̆ng tơnuh mơ̆n.”

Tơ̆ Tây Nguyên, tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak oei jang kiơ̆ ‘lơ̆ng, vă atŏk hrĕnh dôm tơdrong jang tih hai, tưk tơiung tơdrong jang tŏk hrĕnh, pran kơjăp jơ̆p tơring hai, hơmet pơ ‘lơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl, tơgŭm ăn unh hnam tơnuh jang tŏk hai. Kŭm hăm ‘nŏh, lơ trong tơgŭm găh pơtrŭt choh jang xa, hlôi păng tŏk bŏk tơgŭm ăn kon pơlei jang chŭn mir Tây Nguyên jang kiơ̆ ‘lơ̆ng khoa hŏk ki thuơ̆t, tơmât yoa hơdrĕch ‘nao mưh jang xa păng jang đei lơ tơdrong jơnei ‘lơ̆ng. Lơ unh hnam jang xa đei iŏk yoa đơ̆ng kơhrĕng triu truh kơ ti hlak jên 1 sơnăm.

Tôch sơnăm 2024, sơng sơnăm 2025, ‘nhŏng Y Sanh Niê tơ̆ xăh Ea Yông, apŭng Krông Pắc, dêh char Đắk Lắk, tơroi, sơnăm mă blŭng pơgar pơtăm hơlam chĕh phe păng sầu riêng kơ unh hnam đei plei, hơnhăk ba iŏk yoa lơ ƀiơ̆: “Sơnăm ‘nâu unh hnam nhôn pơtơm đei xa, oei dôm sơnăm adrol ki tơtă tơmât jên jang ngăl đĕch. Tơdăh trư tôm jên jang, pơgang, phŏng ‘nŏh oei đei dang 500 triu truh 600 triu hlak jên.”

 Tây Nguyên jĭ 1 lơ̆m dôm tơring choh jang xa tơm kơ teh đak, iŏk đei dang 7 ti USD jên tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe lơ̆m sơnăm 2024. Gơnơm đei dôm trong jang tih đơ̆ng Teh đak, Tây Nguyên dang ei ưh lăp đei hơdrô̆ tơmam đơ̆ng choh jang đĕch. Tơdrong jang 1 xăh 1 tơmam đei jang pran, tĕch mơdro hăm kơmăy điên tư đei tơ̆ jơ̆p tơring, hơnhăk ba lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă iung jang xa. Lơ mih ma duch nă tơ̆ pơlei pơla sơ̆ lăp pôm juăt hăm tơdrong jang mir roh, phĕ tĕch hơyoh tơmam ăn đe, dang ei jing anih pơm tơlĕch tơmam ‘lơ̆ng, đei tơmam OCOP 3 sơnglŏng, 4 sơnglŏng, tĕch tơ̆ jơ̆p tơring lơ̆m teh đak.

Mŏ Nay H’Toh tơ̆ xăh Ia Rtô, thị xăh A Yun Pa, dêh char Gia Lai rơroi truh jơhngâm chơt hơiă mưh tơmam OCOP “tơdrô gre Jrai” đơ̆ng mŏ hơnhăk ăn iŏk yoa sơđơ̆ng ‘lơ̆ng: “Mưh iŏk đei Ocop 3 sơnglŏng kơ thĭ xăh ‘nŏh tôch hiôk hian, đei lơ tơmoi truh răt. Mưh iŏk đei Ocop tơmoi truh răt lơ hlŏh 2 ‘măng, bơngai ‘nao kŭm tôch lơ, đei hloi bơngai đơ̆ng Hà Nội, đơ̆ng plt Hồ Chí Minh chă răt. Inh kŭm pơm hla ar hăm shipper, ba tăh hơmet lơ̆m kơdŭng mă ‘lơ̆ng đang kơ ‘nŏh krao đe iŏk, năm gơih.”

Sơnăm 2024 tôch bơih, bơngai tơnuh tơ̆ tơring Tây Nguyên hơnơ̆ng iŏk đei tơdrong hơiă găh tơdrong tơgŭm mưh Thủ tướng teh đak tơlĕch Tơdrong tơchơ̆t kơsô̆ 42/CT-TTg găh hơtŏk hrĕnh tơdrong jang sut pơđĭ hnam hiăh hiok tơ̆ jơ̆p tơring lơ̆m teh đak. Adrol kơ ‘nŏh, pơtôch tơdrong jang tơm kơ teh đak atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl tơ̆ tơring kon kông păng groi kông tơ̆ tơring Tŏk bŏk, Tây Nguyên, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình đei nơ̆r pơtho tôch hơdăh vă hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong oei tơhlăk vă tơdrong jang ‘nâu gơ̆h iŏk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh dơ̆ng tơ̆ hơnăp kơnh: “Bơ̆n hlôi jang đei lơ bơih mă lei oei đei tơdrong kăl jang dơ̆ng, kơna đơ̆ng rŏng kơnh athei tơlĕch trong mă hơdăh, ‘lơ̆ng ƀiơ̆. Kăl đei trong jang mă rơđăh păng jên jang mă tôm. Vă đơ̆ng noh gơ̆h bơ̆ jang kiơ̆ nơ̆r pơtho đơ̆ng Tổng Bí thư Tô Lâm ‘nŏh jĭ hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm anih oei tơhlăk, vă hơnhăh tơmât dôm tơdrong jang, jên tơmam lơ̆m tơdrong jang mŭk drăm”

Sơnăm 2025 oei pơih đei lơ tơdrong hơmĕng ăn tơring Tây Nguyên mưh lơ Luơ̆t ‘nao đei tơlĕch, gơ̆h hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong oei tơhlăk găh tơdrong iŏk yoa teh, bri, tơmam bri brăh. Hăm dôm tơdrong hiôk hian âu, dêh char Đắk Nông vă hơtŏk hrĕnh tơdrong jang kơmăy Alumin-Nhôm, jơ̆p lơ̆m Tây Nguyên gô jang tŏk chă tơmang lăng hăm choh jang xa. Mă loi, iŏk đơ̆ng blŭng sơnăm, lơ̆m ‘măng năm ngôi păng bơ̆ jang tơ̆ dêh char Gia Lai, Tổng bí thư Tô Lâm roi tơbăt hlôi athei Khul kơdră teh đak kiơ̆ tơlĕch hrôih tơdrong jang pơm Trong gre kơdâu hrĕnh Plei Ku-Quy Nhơn vă pơih trong ăn tơdrong jang mŭk drăm tơ̆ tơring găh Tu Tây Nguyên hăm đak dơsĭ. Choh jang xa kơjăp ‘lơ̆ng, trong yak hiôk hian, tơdrong tơgŭm roi ‘lơ̆ng… Tây Nguyên hơđơ̆ng jơhngâm yak mât lơ̆m sơnăm ‘nao, mât lơ̆m chăl jang tŏk ‘nao.