Bơngai chih hơmet ming Ama Zứt (Tơdrong tơroi nơ̆r Ba Na) tơroi tơdrong “pơm kon hơioh 7 sơnăm” tôch kơ hơiă. ‘Noh jĭ ‘măng mă blŭng đei Nhạc sỹ Linh Nga Niê Kdăm (ƀơ̆t doh sơ̆ pơm Phŏ Kơdră vei lăng Anih jang) năm tơƀơ̆p pơma dơnuh hăm buăl mơ̆ng brŏ tơ̆ plei Kơjêng, xăh AYun, apŭng Mang Yang, dêh char Gia Lai.
Năr ‘noh sơ̆, pơlei tŏk bŏk pơm soi kơ Yang. Kiơ̆ tơdrong joăt kơ bơngai Bahnar, mưh pơgơ̆r soi kơ yang ‘noh tôch kơ kơ̆m kang, ưh kơ sơng tơmoi. Mă lei tôch kơ pŭn, năr ‘noh lăp jing năr et soi chơt hơiă kơ mih ma duch nă đơ̆ng plei hơtăih truh năm ngôi, kơna Ama Zứt đei jơ rơvơn đei hơvơn tŏk tơ̆ rông. Đơ̆ng rŏng kơ apĭnh jet gia păng tơroi găh kơdih kâu ‘noh mih ma duch nă băt hloi, ‘noh jĭ Ama Zứt – bơngai đa pơma lơ̆m radio hăm nơ̆r Bahnar.
Rim bơngai apĭnh jet gia păng pơ ư kơ tơdrong tơroi nơ̆r Bahnar đơ̆ng radiô nơ̆r pơma hơiă dêh, ‘lơ̆ng dêh! Ưh khan lăp hơdrô̆ thoi noh, mih ma duch nă oei băt kơ Ama Zứt ‘noh jĭ kon ƀok A plei paih to. Băt thoi noh kơna tơ ‘ngla hnam pơma akhan: “ ih ‘noh kon sâu lơ̆m hnam văi”! Pơma đang kơ ‘noh tơ hlâu ti tơ̆ păih sâu tơm dang 7 sơnăm pơma dơ̆ng: “ To ‘noh ƀă e hơ”. Ama Zứt bơ hơ̆ng lăng hơioh. Ƀok tơ ‘ngla hnam pơma dơ̆ng: “Sư pôm hơnăn hăm ƀă e văi”. Truh ƀơ̆t dâu ‘noh Ama Zứt ƀlŏk dơ̆ng tơdrong joăt đơ̆ng bơngai Bahnar: Mĭnh pôm hơnăn ‘noh ‘nhŏng oh, mă 2 jing mĭnh. Sư hăt hot kŭp măt rôp ti kơ kuh “ƀă kon”. Păng đơ̆ng noh, rim bơngai chơt hơiă rôp ti pơma dơnuh ơ ơ̆r ơ ăr. Tơgĕch jơ rơvơn hiôk, Nhạc sỹ Linh Nga Niê Kdăm kŭm hăm Ama Zứt pơm năr lêh tih soi kơ yang sơng tơmoi kơ pơlei jing jơ pơma dơnuh hăm buăl mơ̆ng ƀrŏ jơnei ‘lơ̆ng. Ƀlŏk dơ̆ng tơdrong hơiă ‘noh, ‘nhŏng Ama Zứt tơroi:
“Hăm tơƀơ̆p pơma dơnuh hăm buăl mơ̆ng ƀrŏ đa năm chih kơtơ̆ng ang, ƀai pơyua ăn tơdrong tơroi dôm nơ̆r kon kông Tây Nguyên, tơdrong chơt hơiă hloh ‘noh jĭ ba bơ̆jang đei hơnăp jang đơ̆ng 1 ‘nu bơngai chih hơmet ming, bơngai tơblơ̆ nơ̆r, pơ re nơ̆r. Păng kiơ̆ đơ̆ng dôm ‘măng tơƀơ̆p dăh mă jang tơdrong jang chih kơtơ̆ng ang, ƀai thoi noh ĭnh hlôi hŏk đei lơ đơ̆ng buăl mơ̆ng ƀrŏ, găh trong tơblơ̆ thoi yơ vă kơ ƀlep nơ̆r pơma đơ̆ng hơdrĕch hơdrŭng nhôn, đŏk thoi yơ vă ƀlep nơ̆r hơdrĕch nhôn. Păng kiơ̆ dôm ‘măng tơƀơ̆p thoi noh tơgŭm ĭnh tơroi tơdrong kơtơ̆ng ang tơdrong jang tơgŭm đơ̆ng Đảng, Khôi luơ̆t đơ̆ng teh đak truh hăm kon pơlei ƀônh kơ hlôh, ƀônh kơ mơ̆ng păng ƀônh kơ pơm kiơ̆.”
Mĭnh ‘măng nai, Ama Zứt kiơ̆ ƀok Uông Ngọc Dậu Kơdră chĕp kơ̆l Anih jang năm bơ̆jang tơ̆ plei Tươh KơTu, xăh G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai, vă chă hơlen lăng găh duch Nơn (bơngai Bahnar) rong 7 ‘nu ioh mơ ti. Tŏk bŏk apĭnh jet ‘noh 1 ‘nu oh drŏ nglo mơ̆t apĭnh: Nhen đei ‘nhŏng Amazưt ưh deh? Nơ̆r apĭnh pơm ăn pơ đĭ ƀok Uông Ngọc Dậu hăm Ama Zứt tôch kơ hơ mrêng? Ƀôh thoi noh, duch Nơn tơ roi hloi ‘noh jĭ oh drŏ nglo măt tol hơnơ̆ng mơ̆ng tơdrong tơroi nơ̆r Bahnar đơ̆ng Radiô nơ̆r pơma Việt Nam păng puăt lơ tơdrong tơroi hơ ‘mon kră sơ̆ yua đơ̆ng Ama Zứt tơroi lơ̆m brŏ. Pă đei gô kiơ, oh drŏ nglo măt tol pơm rok ƀơ̆r Ama Zứt đŏk 1 jăl tơ roi hơmơn ‘nao pơih pơ re giĕng hơdrol. Tơdrong tơroi pơm ăn kơ dôm bơngai lơ̆m khŭl bơ̆jang ƀrơ̆k đak măt; mơnat kơ sư măt tol hai, ƀrơ̆k kơ jơ hngơ̆m yua kơ đei dôm buăl mơ̆ng brŏ mơ nơh truh thoi hai.
Mŏ Lơ Mu K’Yến (Bơngai vei lăng Tơdrong tơroi pơma nơ̆r K’Ho) vang tơroi tơdrong chơt hơiă, ‘nă hal ƀơ̆t ‘măng mă blŭng đei vang truh Tơdrong pơlong pơ re nơ̆r lơ̆m teh đak ‘măng mă XV, hăm ƀai “Hơdruh tơdăm K'ho pơcheh hơgei tơiung pơjing tơring tơrang ‘nao”. Đơ̆ng noh, sư nhen đei tơmơ̆t dơ̆ng tơdrong ‘lơ̆ng, pơnam kơ năm tơ̆ tơring lơ hloh. Rim ‘măng vih hăm pơlei pơla K’Ho hơtăih hơtŏ kơ dêh char Lâm Đồng vă akŏm tơdrong hơri brông dăh mă jang tơdrong jang chih ƀai, kơtơ̆ng ang, mơ̆ng nơ̆r pơma ‘noh kon pơlei băt hloi kơ Lơ Mu K’Yến. Chhôk ‘nă, kon pơlei vang tơroi dôm tơdrong tơroi mơ̆ng đei lơ̆m radiô hăm nơ̆r K’Ho, tơmơ̆t dơ̆ng nơ̆r pơma đơ̆ng hơdrĕch kơdih, sư ‘noh roi ƀrơ̆k kơ jơhngơ̆m dơ̆ng, ‘mêm yom tơdrong jang đơ̆ng kơ dih. Mŏ Lơ Mu K’Yến bơngai chih hơmet ming vang tơroi:
“Ĭnh chhôk hơiă dêh ƀơ̆t đei ‘măng vih tơ̆ tơring, vih hăm pơlei pơla păng ƀôh tôch kơ pŭn ƀơ̆t tơƀơ̆p đei dôm bơngai hơgei hŏk jrŭ ‘noh bơngai K’Ho nhôn, dôm bơngai hlôh vao jrŭ găh tơdrong arih sa mŭk drăm tơpôl kơ kon pơlei plei K’Ho. Mă loi ‘noh tơ̆ dôm đe duch ma mih âu đe sư tôch kơ hlôh vao găh joh ayŏ sơ̆ kơ bơngai K’Ho. Gơnang đơ̆ng noh mă ĭnh đei đăi dôm tơdrong hlôh vao kăp gĭt pơyua ăn kon pơlei mơ̆ng ƀrŏ hăm dôm tơdrong tơroi roi ‘năr roi ‘lơ̆ng hloh. Kơdih kâu ĭnh kŭm tôch kơ ƀrơ̆k jơhngơ̆m đơ̆ng noh gô hơdrin đĭ jơhngơ̆m pơm lăp hăm ‘meh vă mơ̆ng brŏ đơ̆ng kon pơlei K’Ho tơ̆ tơring Tây Nguyên dăh mă tơ̆ teh đak đe đei mơ̆ng roi tơbăt hăm nơ̆r K’Ho ‘moi kiơ̆ internet kŭm nhen radio. Ĭnh bơ nê păng chơt hơiă dêh”.
Kŭm đơ̆ng dôm ‘măng năm thoi noh, dôm bơngai chih hơmet ming, pơ re nơ̆r kơ Anih pơ re nơ̆r Kon kông - Anih jang tơ̆ Tây Nguyên iŏk đei lơ tơmam hơpăh kơ teh đak păng dêh char. Mă hơdăh ‘noh, sơnăm 2022, iŏk đei Jơnei hu hăm tơdrong tơroi “Đơ̆ng tơdrong joăt truh khôi luơ̆t”. ‘Noh jĭ tơdrong tơroi bơngai Jarai “yak hloh nơ̆r hơkat’, khŏm hŭt lê̆ tơdrong joăt so ưh kơ ‘lơ̆ng puh tơlĕch ƀă sư lĕch đơ̆ng hnam ƀơ̆t mĕ sư lôch; tơƀôh jơhngơ̆m đon băt chu yom ‘mêm hăm mĕ ƀă bơ̆n. Sơnăm 2018, Anih pơ re nơ̆r kon kông kŭm iŏk đei Jơnei hu tơ̆ pơlong pơre nơ̆r lơ̆m teh đak hăm hơnăn “Tơdrong oei sa ‘lơ̆ng hơiă Tây Nguyên”. Păng truh sơnăm 2020, Anih pơre nơ̆r Kon kông hơnơ̆ng iŏk đei jơnei hu tơ̆ pơ long pơre nơ̆r lơ̆m teh đak ‘măng mă XIV, hăm ƀai “Hơdruh tơdăm K'ho pơcheh hơgei tơiung pơjing tơring tơrang ‘nao.
Viết bình luận