Vă jê̆ 3 sơnăm ‘nâu, Khul drŏ kăn dêh char Hòa Bình tơlĕch lơ tơdrong jang vă hơtŏk tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo, rim khul drŏ kăn akŏm jơhngâmn chă roi tơbăt vă pơhlôh đon ăn đe mŏ oh drŏ kăn bơngai kon kông tơplih ming đon tơchĕng, trong bơ̆ jang lơ̆m rim tơdrong đơ̆ng hŏk pơhrăm, choh jang xa truh tơdrong arih xa. Kơlih thoi noh, lơ mŏ oh drŏ kăn pơjing đei tơdrong arih xa ‘nao, jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin kơjăp ‘lơ̆ng. Unh hnam mŏ Bùi Thị Vịnh, bơngai Mường, tơ̆ xăh Định Cư, apŭng Lạc Sơn, dêh char Hòa Bình adrol sơ̆ jĭ unh hnam tơnuh, ưh kơmăh, chă xa prăt sơnăm. Đơ̆ng đei khul drŏ kăn drŏ apŭng roi tơƀôh găh tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak lơ̆m tơdrong chă tŏk iŏk jên păng jang xa; mŏ Vịnh đei hŏk iŏk tơdrong rong kon tơrong, jang pơgar, pơtăm ‘long; unh hnam mŏ hlôi đei lơ trong iŏk yoa sơđơ̆ng.

Mŏ Vịnh tơroi: “Hơnơ̆ng 1 khei, nhôn năm hôp giao ban 1 vât tơ̆ xăh. Nhen thoi ‘mŏ ‘nâu chă klo hơtăih, mŏ to chă klo lơ̆m pơlei. Rim bơngai oei xa hơtăih băl mă lei hơnơ̆ng pơvei băl, tơgŭm băl. Dang ei drŏ kăn drŏ nglo hơtŏ băl bơih, inh tơ̆ pơlei kŭm tơroi lơ, đe mŏ năm hŏk kŭm hlôh vao nơ̆r roi tơbăt. Dang ei pă đei tơdrong jăm drŏ kăn, ‘mêm kơ drŏ nglo bơih. Hrei ‘nâu jang xa kŭm đei lơ kon jên pơ ‘nhŏ ăn đe mŏ oh tŏk iŏk jang xa. Jên tŏk iŏk tơ̆ anih mong jên tơgŭm tơpôl dăh mă anih mong jên choh jang xa, pơm hla ar tŏk iŏk tôch hrĕnh. Inh đĭ đei jên vă jang xa bơih.”

Yă Bùi Thị Ngơi, Kơdră vei lăng Khul drŏ kăn apŭng Lạc Sơn ăn tơbăt: tơdrong bơ̆ jang pơm hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo tơ̆ kon pơlei kon kông tŏk bŏk đei dôm khul drŏ kăn đơ̆ng dêh char truh tơring tơlĕch jang tôch ‘lơ̆ng; dôm anih jang đảng, khul kơdră tơring kŭm tôch tơtăm; vang yak hơdoi hăm kon pơlei lơ̆m tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm:

“ ‘Moi kiơ̆ trong jang păng tơdrong bơ̆ jang đơ̆ng khul, nhôn pơgơ̆r đei lơ tơdrong jang. Mă loi jĭ tơrek truh tơdrong pơm hơtŏk đon hlôh vao ăn đe mŏ oh drŏ kăn. Kăl hlŏh jĭ tơgŭm ăn đe drŏ kăn iung jang xa, hơtŏk tơdrong gơ̆h jang xa đơ̆ng đe drŏ kăn. ‘Nâu jĭ 1 lơ̆m dôm tơdrong tơm mă nhôn oei bơ̆ jang hrei ‘nâu. Nhôn oei bơ̆ jang tơdrong jang tơgŭm ăn kon pơlei kon kông păng tơgŭm ăn khul jang hơdoi, HTX păng grŭp dôm unh hnam jang tŏk mŭk drăm.”

Lơ̆m tơdrong pơtho pơhrăm, dêh char Hòa Bình kŭm ‘măn lơ jên tôch tơgăl vă tơgŭm, pơjing tơdrong hiôk hian ăn thây kô, hŏk tro tơ̆ tơring hơtăih yăih, pơmat tat. Gơnơm thoi noh, tơdrong pơtho pơhrăm tơ̆ dôm tơring pơmat tat roi tŏk ‘lơ̆ng. Hơdrô̆ tơ̆ apŭng Cao Phong, hrei ‘nâu đĭ đăng hŏk tro kon kông oei hŏk jăl 2, jăl 3 tơ̆ dôm xăh groi kông đei hŏk tơ̆ hnam trưng nô̆i trŭ ngăl. Oh Triệu Hương Giang, tơ̆ xăh Yên Lập, đĭ 6 sơnăm 'nâu đei hŏk tơ̆ Hnam trưng Teh đak rong hŏk tro kon kông Cao Phong tơroi: “Dôm tơdrong tơgŭm mă nhôn đei xa yoa ‘nŏh tôm tĕch bơih. Nhôn đei anih hŏk pơhrăm kơjăp ‘lơ̆ng. Găh tơmam ‘nŏh nhôn iŏk đei tơdrong tơgŭm găh tơmam hŏk pơhrăm, hla ar hŏk... đei hnam trưng ƀơk ăn ngăl. Nhôn kăl hơmet đon adrin hŏk pơhrăm đĕch. Thây kô tơ̆ hnam trưng nhen thoi bơngai ƀă, bơngai mĕ pơngơ̆t bơ̆n tơmam sŏng xa, anih tep ăn nhôn.”

Kiơ̆ Anih vei lăng pơtho pơhrăm dêh char Hòa Bình, hơioh tôm sơnăm, năm hŏk tơ̆ dêh char đei hlŏh 99%. Tơring hiôk hian ƀiơ̆ nhen plt, thĭ trơ̆n đĭ đăng hơioh năm hŏk ngăl. Anih pơtho pơhrăm dêh char Hòa Bình kŭm oei akŏm jơhngâm pơm hơtŏk tơdrong gơ̆h hơgei ăn khul thây kô pơtho rim lăm; tơplih ‘nao trong pơtho hŏk mă lăp hăm rim tơdrong đei tơ̆ yăn âu vă pơm hơtŏk tơdrong ‘lơ̆ng mưh pơtho pơhrăm ăn hŏk tro kon kông.

Dôm tơdrong đei yoa đơ̆ng tơdrong tơgŭm, khôi luơ̆t; gơnơm tơdrong tơplih ‘lơ̆ng găh đon tơchĕng, trong bơ̆ jang; tơdrong tơplih lơ̆m rim tơdrong arih xa, hŏk pơhrăm, bơ̆ jang đơ̆ng kon pơlei kon kông tơ̆ Hoà Bình, jing tơdrong tơƀôh hơdăh hlŏh ăn tơdrong pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong pơm tơm kơ kon bơngai hlôi đei chih lơ̆m Hla ar pơkăp apŭng găh sut pơđĭ rim tơdrong jăm joă hơdrĕch hơdrung mă Việt Nam ‘nŏh jĭ teh đak vang jang hơdoi./.