Lơ̆m pơgar ‘long sầu riêng oei lĕch pơkao kơ HTX choh jang xa rơgŏh ‘lơ̆ng Krông Pach, ƀok Trần Đình Thập, 1 ‘nu bơngai jang ‘nao, tơnglĕng mơ̆ng ƀok Mai Đình Thọ, sơ̆ pơm Phó Bí thư Đảng apŭng Krông Pach, Kơdră vei lăng HTX, tơblang hơdăh kơmăy tơruih đak kơdâu kơdih, tĭt đơ̆ng hơtăih. Sơnăm ‘nâu đĭ 70 sơnăm bơih, hơnơ̆ng akhan kơdih jĭ bơngai hơlăh, mă lei đơ̆ng rŏng đei krao mât lăng lơ̆m pơgar sầu riêng kơ HTX, ƀok Thập pơm hla ar apinh mât jang lơ̆m HTX vă chă hŏk pơhrăm păng iŏk đei tơdrong tơgŭm:

“Jang kơloăi ‘long ‘nâu ‘nŏh mât lơ̆m HTX, vă đe sư chă pơtho tơƀôh ăn. Ki thuơ̆t jang ưh băt ‘nŏh ba apinh. Pruih pơgang kiơ ưh băt kŭm athei apinh, đe gô roi tơƀôh ăn. Âu đe sư kŭm tĕch hloi pơgang, tơmam choh jang hai. Răt tam mă ưh đei jên ‘nŏh đe asong hre. Pơma atŭm mât tơ̆ âu tơtă gơnơm đơ̆ng HTX ngăl, vang tơgŭm ăn băl. Ƀôh inh tơnuh đe sư asong tŏk iŏk jên, mơng hơdrol. Bơngai pơdrŏng jing anih gơnang ăn bơngai tơnuh, vă ba gơ̆h jang tŏk.

Tơdrong tơroi đơ̆ng bơngai hơlăh jing bơngai pơnam đơ̆ng ƀok Trần Đình Thập nhen dui nhôn truh tơƀâp ƀok Nguyễn Công Điềm, bơngai Tày, tơ̆ plei Thanh Xuân, xăh Ea Kênh, jĭ Phŏ kơdră vei lăng HTX choh jang xa rơgŏh Krông Pach. Pơma nuh hăm ƀok Điềm pơm ăn nhôn ƀôh lơ tơdrong tôch hơiă: ‘noh jĭ lơ̆m dôm sơnăm 1980, kon pơlei Tày, Nùng đơ̆ng Cao Bằng păng Lạng Sơn mât tơ̆ xăh Ea Kênh jang xa, kơplăh dŏh sơ̆ tôch pơmat tat păng đei lơ bơngai et sike. Tơ̆ âu đei truh 50 ‘nu bơngai athei hơmet et sike. Mă lei gơnơm đơ̆ng đon vang tơgŭm băl mă đĭ đăng đei hơmet klăih. Bu bu kŭm adrin choh jang xa păng đei tơdrong arih xa ‘lơ̆ng hơiă.

Ƀok Điềm vang pơjing HTX choh jang xa rơgŏh kŭm yoa đon lui, mât 1 ƀơ̆r đon lơ̆m HTX gô chông hơnhăk rim bơngai truh hăm tơdrong jơnei kơjăp đunh: “Mih ma duch nă lơ̆m noh tôch mât 1 ƀơ̆r đon. Unh hnam ‘nâu, unh hnam to ƀôh plei hơlŭng ruh, dăh mă hla jơk ‘nŏh vang roi tơƀôh ăn băl dôm tơdrong kăl vă hơmet, pơm thoi yơ vă sơnăm ‘nâu jang đei lơ ƀiơ̆ kơ sơnăm adrol ki, pơyan ‘nâu jang đei lơ ƀiơ̆ kơ pơyan adrol. Pơjing HTX ‘nŏh ‘nhŏng oh vang tơgop jên. Tơdrong tơm ‘nŏh vă chih tơbăt tơring, anih jang đei tơmam, vă gơ̆h đei trong jang kơjăp ‘lơ̆ng.”

Tơdrong tơroi găh mât 1 ƀơ̆r đon, tơgŭm băl, năm truh choh jang rơgŏh, jang tŏk kơjăp ‘lơ̆ng hlôi tơgŭm ăn HTX choh jang xa rơgŏh Krông Pach sơng đei roi lơ bơngai mât jang. 150 ‘nu bơngai jang lơ̆m HTX dang ei, đei hloi kon pơlei bơngai Yoăn, bơngai Rađe păng Tày, Nùng, đei hloi bơngai lui păng ưh kơ lui.

Mă đơ̆ng ưh đei lơ jơ rơhơi yoa tơdrong lui, mục sư Ama Yotha tơ̆ Buôn Jung, xăh Ea Yông oei iŏk pơm Bơngai vei lăng Khul choh jang xa lơ̆m HTX. Ƀok Chuơ Thích Đạo Ứng, vei lăng Hnam chuơ Trúc Lâm Từ Giác, xăh Ea Yông, kŭm iŏk pơtăm sầu riêng rơgŏh lơ̆m cham hnam chuơ păng jing bơngai vang jang gĭt kăl lơ̆m HTX.

Lơ̆m pơgar ‘long sầu riêng pơtăm hơlam hăm ‘long Pơnang, mit, lơ tơm ‘long oei lĕch pơkao, Ƀok chuơ Thích Đạo Ứng ăn tơbăt, choh jang xa rơgŏh gô jang đei plei rơgŏh. Bơngai lui phât vang truh tơgŭm ăn hnam chuơ vei rong pơgar ‘long, vă iŏk đei dơ̆ng lơ tơdrong ‘lơ̆ng hơiă: “Tơpă mơ̆n bơ̆n gô xa yoa dôm tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh. Oei choh jang xa rơgŏh ‘nŏh rŏ năng jĭ tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh ăn jơhngâm pran kơ bơngai răt yoa. Teh đei bơih bơ̆n jang kiơ̆ kơna vang mât lơ̆m HTX, jang kiơ̆ ki thuơ̆t đơ̆ng HTX pơtho vă veh ver tơdrong pơm ‘mê̆ ‘mach cham char jŭm dăr”

50 sơnăm teh đak jing mĭnh, Tây Nguyên hlôi đei tơdrong jang mŭk drăm tŏk pran, vei lăng teh đak kơjăp ‘lơ̆ng, anih jang unh điên-trong-hnam trưng hnam pơgang roi đunh man hơmet roi ‘lơ̆ng. Mă lei tơdrong hơiă hlŏh jĭ Tơring Kơtu – Pơbăh akŏm hơdai tơ̆ groi teh âu. Ưh lăp dôm unh hnam kon pơlei oei hơdai tơ̆ pơlei pơla, kueng kơphô̆ đĕch... mă lơ bơngai 1 ƀơ̆r đon tơƀâp băl tôch ƀônh, vang chă trong jang pơyoa ăn tơdrong arih tơ̆ ning mônh kơnh dơ̆ng.

Nhen mŏ H’Len Niê, tơ̆ plt Buôn Ma Thuột, hlôi đei bơngai oh đơ̆ng plt Hồ Chí Minh, Đà Nẵng truh, chă trong jang xa hơdai, pơm hơtŏk tơdrong juăt jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơmam xa kơ bơngai Rađe. Nhen mŏ H’loan tơ̆ xăh Ea Hiu, apŭng Krông Pach, hlôi jang đei jơnei ‘lơ̆ng hăm tơdrong pơm hnam rong sem pleng tơ̆ Đắk Lắk păng Gia Lai, pơjing đei hơnăn tơmam, tĕch mơdro yến sào tơ̆ teh đak đe.

Păng Y Pốt Niê, tơdăm Rađe pơjing Công ty jang hơdoi Ê Đê Café, tơ̆ apŭng Krông Ana, dêh char Đắk Lắk, hlôi chă ƀôh lơ bơngai ‘nhŏng lơ̆m khul tĕch mơdro tơ̆ Hà Nội, đei tơgŭm mưh iung jang xa, man hnam kơmăy… Kơdih kâu Y Pốt jing 1 ‘nu bơngai tĕch mơdro pơm ăn lơ bôl boăl oei mơ lôh ‘mĕh rok: “Pốt ‘meh tơiung jơhngâm vă đe bôl boăl oei ‘lơ̆p păng dôm bơngai ‘nao iung jang xa ning mông kơnh đei trong jang chĕh phe ăn kơdih vă gơ̆h ƀôh kơjă kăp gĭt đơ̆ng choh jang xa, kơjă kăp gĭt đơ̆ng pơlei pơla, vă đe bôl boăl mơlôh bơngai kon kông tơplih đei đon tơchĕng, jang ‘lơ̆ng ƀiơ̆, tưk tơiung tơdrong choh jang xa tơ̆ pơlei pơla roi đunh roi pran kơjăp ƀiơ̆"

Pơyan Puih mak ‘nâu tơbăt 50 sơnăm pơjing đei 1 teh đak kơjăp ‘lơ̆ng, tơpôl 54 hơdrĕch hơdrung jơ̆p tơring lơ̆m teh đak jing oei xa hơdai tơpă. Hăm Tây Nguyên kon pơlei đơ̆ng jơ̆p tơring truh oei xa vang rôp ti mât hơdai, lơ̆m jơva chĭng chêng hŭt lê̆ nơ̆r pơma păng sơnăm pha ra băl vă gơ̆h arih xa hơdai chơt hiôk. Tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng mât 1 ƀơ̆r đon roi pơm pơ ‘lơ̆ng hlŏh dơ̆ng kơjă kăp gĭt đơ̆ng rơngei hiôk hian, pơjing đei 1 teh đak kơjăp ‘lơ̆ng, pơih trong ăn tơdrong arih xa ning mônh kơnh ăn pơlei pơla jang tŏk roi đunh roi pơdrŏng ‘lơ̆ng rŏ./.