Iŏk yua kơmăy kơmŏk ‘nao lơ̆m pơgar sầu riêng, ƀok Lê Văn Thành oei tơ̆ xăh Ea Yông, apŭng Krông Pắc, dêh char Đắk Lắk ưh pă bơngơ̆t kơ tơruih đak dôm yơ ‘noh măh, săy phŏng lơ̆m khei ‘năr hơyơ, dăh mă dôm năr hrăt hrot ưh kơ gơh năm lăng pơgar. Dang ei ƀok sơđơ̆ng jơhngơ̆m yua kơ pơđĭ kơsô̆ găh hơ ‘yuih, ‘meh vă đak tơruih, năr choh tơtăm ...tă kơ đei kơmăy hơgei chih iŏk păng roi tơbăt kơtă kiơ̆ điên thoăi ngăl bơih.

 Ƀok Lê Văn Thành tơroi, gơh dăr hơlen tơdrong hơ ‘yuih păng athei tơruih đơ̆ng hơtăih, pơgar sầu riêng hloh 3 hec ta kơ ƀok oei ling lang jing ‘lơ̆ng, mă đơ̆ng tŏ ‘mi kial ưh kơ ‘lơ̆ng:

“Đei kơmăy kơmŏk âu kon pơlei jang ƀônh ƀiơ̆, đei iŏk yua kơmăy âu bơ̆n băt đei lơ̆m teh ưh kơ măh kiơ, bơ̆n athei tuh phŏng kiơ, đak măh dăh ưh vă choh pơtăm lăp hloh”.

Oei yă Hroda Ayun oei tơ̆ xăh Ea Kênh, apŭng Krông Pắc roi tơbăt, ƀơ̆t ‘meh vă găh plei lơ păng ‘lơ̆ng roi ‘năr roi dêh, kon pơlei măh athei tơplih vă pơm lăp. Ŭnh hnam yă hlôi ƀrư̆ ƀrư̆ tơplih đơ̆ng pơtăm cheh phe joăt joe jing pơtăm cheh phe hơgei. Dôm tơdrong jang sa đei kơmăy kơdâu kơdih nhen: kơmăy tơruih đak kơtoh, săy phŏng kơdih, kơmăy tơ̆k hơdăh ŭnh hơyuh măt ‘năr... hlôi tơgŭm kon pơlei dă ƀiơ̆ năr vei lăng, tơ jur đak tơruih, phŏng săy, tơmam tơmơ̆t jên jang.

Kiơ̆ kơ yă Hroda Ayun, mă đơ̆ng jên pơm blŭng a tôch kơ lơ, mă lei iŏk yua hơnhăk ăn tơgăl, mă loi ‘noh jĭ lơ̆m trong jang athei pơm tơlĕch rơgoh - răt yua rơgoh hrei ‘nâu.

“Pơtăm cheh phe hơgei ưh khan lăp tơgŭm tơ jur tơlĕch hơyuh ‘mê̆ ‘mach hnam kơmĭl đĕch mă oei vei lăng teh păng cham char bri brăh dơ̆ng. Kon pơlei oei iŏk đei plei lơ mă oei vei lăng đei jơhngơ̆m pran ăn kơ dih păng tơpôl.”

Tơ̆ tơdrong jang tih hloh dơ̆ng, Hơp tak xăh Pơvih pơvăn choh jang sa rơgoh apŭng Krông Pắc, dêh char Đắk Lắk hlôi iŏk yua kơmăy kơsô̆ lơ̆m hloh 200 hek tar sầu riêng Vietgap. Ƀok Mai Đình Thọ, Kơdră jơnŭm vei lăng hơp tak xăh tơroi, tơdrong jang hơdai pơm tơlĕch iŏk yua kơmăy kơsô̆ ưh khan lăp hơtŏk kơjă tơmam đĕch mă oei pơm đei kơjă ‘nao ăn tơmam sầu riêng đơ̆ng tơdrong băt hơdăh dôm tơdrong pơm tơlĕch. Truh âu kơnh, Hơp tak xăh gô bơ̆jang kiơ̆ pơklep hơnăn QR ăn rim pơgar vă vei lăng tơ̆ kơmăy kơsô̆, tơgŭm tơchă băt anih pơm tơlĕch, băt hơdăh tơmam đei đơ̆ng yơ păng băt kơdih rim tơm sầu riêng. Kiơ̆ đơ̆ng noh, hơtŏk tơdrong lui ngeh hăm bơngai răt yua hai, hơtŏk ‘lơ̆ng kơjă tơmam hai.

Ƀok Mai Đình Thọ, roi tơbăt: “Ki thuơ̆t sô̆ tơgŭm rim tơdrong kơtơ̆ng ang jing rơđăh hloh. Mĭnh pơgar, mĭnh tơnơm ‘long tă kơ đei hơnăn hơdrô̆, tơchă băt đei hơnih vei lăng, khei ‘năr pơtăm... Bơngai răt yua ƀônh kơ lăng băt tơmam ‘lơ̆ng dăh ưh. Dôm anih jang vei lăng kŭm ƀônh kơ dăr hơlen hloh”.

Choh jang sa dang ei oei jing tơdrong jang tơm, đei dang 1/3 hơmet ming mŭk drăm Đắk Lắk. Yua thoi noh, anih jang choh jang sa dêh char hlôi kơchăng tơroi tơbăt, tơgŭm kon pơlei jang chŭn mir păng anih mơdro sa gơh băt tơplih kơsô̆ lơ̆m pơm tơlĕch, tĕch mơdro, răt tơmam. Truh dang ei, lơ kon pơlei jang chŭn mir hlôi gơh băt hăm trong jang pơtăm hơgei, hơtŏk loi dơ̆ng tơdrong vei lăng păng dăr lăng tơdrong pơm tơlĕch. Hăm tơdrong jang tĕch mơdro, lơ tơmam  OCOP păng tơmam choh jang sa hơgei hlôi đei ăn tơ̆ anih tĕch mơdro điện tử dăh mă dôm mạng tơpôl vă roi tơƀôh, tĕch trực tuyến.

Vă hơtŏk hloh dơ̆ng đei yua tơplih kơsô̆ lơ̆m choh jang sa, ƀok Nguyễn Thiên Văn, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei dêh char Đắk Lắk roi tơbăt:  

“Dêh char tŏk bŏk tơlĕch jang dôm tơdrong jang tơgŭm, lơ̆m noh đei iŏk yua kơmăy kơmŏk ‘nao, tơplih kơsô̆ lơ̆m tơdrong pơjing hơnăn, pơjing hơnăn kơ sô̆ tơring pơtăm tơklep hăm mã vạch, iŏk yua kơmăy kơmŏk kơsô̆. Đơ̆ng noh tơgŭm ăn kơjă hơnăn tơmam đơ̆ng choh jang sa lơ̆m dêh char Đắk Lắk roi ‘năr roi hơtŏk ‘lơ̆ng, kŭm nhen iŏk đei kơjă, hơnhăk ăn đei yua ăn kon pơlei jang chŭn mir păng anih mơdro sa”.

Tơplih kơsô̆ tŏk bŏk ƀrư̆ ƀrư̆ tơƀôh hơdăh hơnăp jang tơm lơ̆m tơdrong hơtŏk ‘lơ̆ng kơjă tơmam đơ̆ng choh jang sa, pơih să anih tĕch mơdro păng pơtrŭt hơtŏk tơiung mŭk drăm tơring tơrang tơ̆ Đắk Lắk. Tơdrong jang hơdai kơjăp đơ̆ng khŭl kơdră, anih mơdro sa păng kon pơlei gô jing tơdrong tơm tơchơ̆t vă pơjing 1 tơdrong choh jang sa ‘nao, kơjăp păng mơ̆t jang hơdai jrŭ să.