Tây Nguyên ang hơdah um ai “Puih mak pơjing lơ tơdrong jang jơnei”
Thứ bảy, 07:00, 10/02/2024 VOV Tây Nguyên/Lan – Zưt chih tơblơ̆ VOV Tây Nguyên/Lan – Zưt chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Pơyan puih mak Giáp Thìn hlôi vih hă kơmâu jơk ƀlik kơ tơm ‘long, kơ rơbâu kơmâu pơkao chôh tơ̆ tơring groi kông. Plenh teh, đon bơnôh kon bơngai hrơ hrau hăm tơdrong tơplih kơ pơlei pơla. Sơnăm ‘Nă Grai pơtruh dôm tơdrong hơpơi ‘meh hơtŏk tơ-iung đei iŏk tơdrong jơnei ‘nao, găn hloh dôm tơdrong tơnap tap, tơ-iung pơjing pơlei pơla pơdrŏng jơnap.

1-Têt vih, kră pơlei ƀok Y Thanh oei tơ̆ tơring H’Ra, apŭng Mang yang, dêh char Gia Lai hmă hmă năm truh apĭnh jet gia pơma dơnuh, hmach têt rim kon pơlei. Jĭ bơngai yuk trong hơlau, kon pơlei chu yom kơtang, Kră pơlei hơnơ̆ng chă pơtho khan dôm tơdrong trŏ, tơdrong lăp vă kon pơlei hoei chă jrok trong, sơđơ̆ng jơhngơ̆m jang sa, atŏk tơ iung mŭk drăm, tơgop jơhngơ̆m atŭm hăm Đảng, Teh đak tơ iung pơjing pơlei pơla roi năr pơdrŏng ‘lơ̆ng liĕm. Năr blŭng sơnăm ‘nao, Kră pơlei ƀok Y Thanh pơtruh nơ̆r hmach Têt ăn kon pơlei pơla:“Năr au ĭnh ‘meh pơtruh nơ̆r hmach thơ thâu hăm kon pơlei pơla, sơnăm ‘nao tơƀơ̆p tơdrong pŭn ai, jang sa đei iŏk yua kơjăp, phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng. Kon pơlei kăl pơm kiơ̆ kơjăp trong bơ̆ jang đơ̆ng Đảng păng teh đak, hơdrin jang sa mă tơnăp vă tơdrong hơrih sa hiôk jơnap. Truh sơnăm ‘nao jei hơvơh hơvơi hơpơi ăn rim răih kon pơlei pran jăng grăng akau, jantg sa iŏk yua kơjăp, rim ŭnh hnam phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng dơ̆ng kơjăp, gơ̆h hơgei ... vang kơrŭn jơhngơ̆m tơ iung pơjing pơlei pơla trŏ ƀlep hăm nơ̆r Đảng, Teh đak tơlĕch ăn.”

2 – Tơ̆ pơlei Drai Hling, xah Hòa Xuân, pơlei tơm Buôn Ma Thuôt, dêh char Dak Lak, rim bơngai adoi băt truh Y-Duen Niê, bơngai đei kon pơlei lui yom. Ưh hơdrô̆ tơgŭm kon pơlei lơ̆m rim tơdrong hơrih, ƀok Y-Duen Niê oei jing bơngai Đảng viên đei sơnong jang kăp gĭt lơ̆m tơdrong jang hơtŏk Đảng tơ̆ tơring. Hăm sơnong jang yơ, ƀok Y -Duen Niê adoi keh đang sơnong jang po tơnăp hloh. Kiơ̆ kơ ƀok, tơdrong tơguăt tơjê̆ dăp đon dăp bơnôh jing tơdrong tơm vă hơlêm đon bơnôh kon bơngai. Yak ah sơnăm ‘nao, ƀok hơpơi ‘meh pơlei pơla po hơnơ̆ng minh bơnôh lui kiơ̆ Đảng, teh đak: “Inh hơpơi ‘meh lơ̆m sơnăm ‘nao. Hơpơi ‘meh kon pơlei grăng pran ling lang, jang xa đei yua. Kon pơlei hơnơ̆ng pơm kiơ̆ ƀlep khôi luơ̆t đơ̆ng Đảng păng teh đak. Oei Đảng păng teh đak noh tơrĕk tơgŭm ăn tơdrong hơrih kon pơlei lơ̆m hơtŏk mŭk drăm nhen jên jang kaphê, jang sâu riêng, rong kon tơrong, iĕr bip...”

3- Ƀok Điểu Kêu, đảng viên, bơngai đei kon pơlei yom kơtang lơ̆m pơlei Bu Ndrung, tơring Dak Ndrung, apŭng Dak Song, dêh char Dak Nông hơnơ̆ng chă mơ̆ng Radiô Nơ̆r Pơma Việt Nam păng rim radiô tivi au to. Ƀok Điểu Kêu tơbăt, hloh đơ̆ng chă mơ̆ng ƀôh tơdrong lơ̆m apŭng pleh teh sơnăm 2023 đei lơ tơdrong tơplih, apŭng plĕnh teh păng tơring đei lơ tơdrong tơnap tap, mă lei hăm trong chĕp pơgơ̆r trŏ lăp đơ̆ng Đảng, Teh đak kơna teh đak bơ̆n vei kơjăp sơđơ̆ng. Gơnơm đơ̆ng noh, tơdrong hơrih sa, mŭk drăm kơ kon pơơlei lơ̆m pơlei sơđơ̆ng păng atŏk tơ iung. Kon pơlei sơng sơnăm ‘nao hăm jơhngơ̆m đon chơt hơ iă ‘nă hal. Ƀok Điểu Kêu lui akhan, lơ̆m sơnăm ‘nao teh đak hơnơ̆ng vei kơjăp tơdrong atŏk tơ iung sơđơ̆ng.“Hăm tơdrong chĕp pơgơ̆r đơ̆ng Đảng, Teh đak, mŭk drăm, tơpôl teh đak nơ̆n ĭnh ƀôh tôch sơđơ̆ng. Kon pơlei chơt hơ iă ‘nă hal, sơđơ̆ng jơhngơ̆m jang sa. Lơ̆m sơnăm ‘nao 2024, nhôn jei lui kơjăp hăm trong chĕp pơgơ̆r đơ̆ng Đảng, Teh đak ‘noh sơnăm ‘nao teh đak bơ̆n gô hơnơ̆ng atŏk tơ iung sơđơ̆ng”.

4 – Sơnăm ‘nao Giáp Thìn 2024 đei dêh char Kon Tum sơkơ̆t hơdah jing sơnăm “kăp gĭt”, tơgop pơm kiơ̆ đei jơnei Tơchơ̆t Hop akŏm 13 kơ Đảng, Tơchơ̆t Hop akŏm 15 kơ Đảng ƀô̆ dêh char hlôi tơlĕch. Hăm dôm tơqchơ̆t tơm gah mŭk drăm tơlĕch lơ̆m sơnăm 2024 nhen: tơdrong hơtŏk GRDP kơ dêh char đei jơnei đơ̆ng 10% tŏk tơ̆ kơpal; GRDP hăm rim ‘nu bơngai jang hloh 63,7 trĭu hlj; Tơmơ̆t jên mong teh đak lơ̆m tơring đơ̆ng 4.600 tih hlj tŏk tơ̆ kơpal; Kơsô̆ jên asong jang lơ̆m tơpôl đơ̆ng 30.000 tih hlj tŏk tơ̆ kơpal... Vă keh đang jơnei tơchơ̆t hơtŏk tơ-iung âu, kơtă đơ̆ng dôm năr blŭng, khei blŭng kơ sơnăm ‘nao 2024, Anih jang vei lăng kon pơlei dêh char Kon Tum hlôi pơkăl dôm jăl jang, rim tơring tơlĕch pơm kiơ̆ lơ trong jang vă khŏm mă đei jơnei dôm tơchơ̆t tơlĕch jang.

‘Nhŏng A Phai, oei tơ̆ pơlei Tân Ba, xah Tê Xăng, apŭng Tu Mơ Rông hmach bơnê kơ trong jang mă dêh char tơlĕch jang vă keh đang dôm tơchơ̆t hơtŏk tơ-iung nhen: hơvơn, iŏk jang kơjăp dôm tơdrong pran kơ dêh char; hơtŏk kơtang pơtăm ‘long pơm pơgang, choh jang xa kiơ̆ trong ‘nao, tơguăt hăm pơm tơlĕch tơmam drăm; vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kăp gĭt kơ dôm hơdrung kon kông lơ̆m tơring... Tơbang đon lui kơ po, ‘nhŏng A Phai ăn tơbăt, unh hnam ‘nhŏng adoi nhen kon pơlei tơ̆ pơlei Tân Ba lơ̆m sơnăm ‘nao adoi hơdrin iŏk yua dôm tơdrong hlôh vao, pơ-‘nam pơm jang vă hơtŏk mŭk drăm unh hnam, tơgop keh đang dôm tơchơ̆t jang atŭm kơ dêh char:  “Vă gơh klaih đơ̆ng hin dơnuh, hơdrol hloh noh unh hnam inh gô hơdrin pơtăm lơ kaphê, ƀum ƀlang, Sâm Ngọc Linh păng pơtăm lơ hơdrĕch ‘long pơtăm nai dơ̆ng. Mưh kĕ đei noh chă răt kon yong vă chă rong, mă lei hơyuh ‘năr tơ̆ âu tơngiĕt, cham ‘nhĕt, bri lơ tơring đe hlôi văr tăp dăr kơlih noh jing teh kon pơlei choh jang, ưh đei cham ‘nhĕt vă hơchăng vei kon tơrong noh adoi tơnap. Dang ei, inh kơchĕng pơm thi yơ vă rim bơngai lơ̆m unh hnam jang xa đei yua 10 trĭu hlj noh klaih đơ̆ng hin dơnuh. Lơ̆m sơnăm ‘nao, inh kơchĕng gô akŏm pơtăm dôm hơdrĕch ‘long đei yua lơ vă đei tơdrong hơrih đei ƀôh ƀiơ̆ ăn unh hnam”.

5- Jĭ dêh char oei đei lơ tơdrong tơnap tap, Kon Tum jei iŏk đei tŏk mŭk drăm 7,32% lơ hloh tơdrong tŏk jô̆ hơtŏ lơ̆m teh đak. Jang sa iŏk đei jô̆ hơtŏ măt bơngai iŏk đei hloh 58 triu hlak jên. ‘Nau jĭ tơdrong hơdrin tih tên đơ̆ng Đang ƀô̆, Khul kơdră, ƀô̆ đô̆i kŏng ang păng kon pơlei dêh char Kon Tum. Tơroi găh tơdrong lăng ba đơ̆ng Đảng, Teh đak hăm kon pơlei tơring atăih yăih, tơring kon kông păng dôm tơdrong iŏk đei jơnei mŭk drăm-tơpôl kơ tơring, ƀok  A Ninh, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei apŭng Kon Plông, dêh char Kon Tum chơt hơ iă tơbăt:“Lơ̆m sơnăm au ki, gơnơm tơdrong lăng ba kơjăp đơ̆ng Đảng păng Teh đak hlôi tơgŭm djru lơ ăn kon pơlei nhen ‘long pơtăm, kon tơrong, tơgŭm djru tơ iung pơjing trong hnam. Kon pơlei hơrih sa lơ̆m tơring chơt hơ iă ‘nă hal kơ yuơ hlôi đei teh đak tơgŭm djru, mă kăl ‘noh atŏk tơ iung jang sa ăn kon pơlei. Lơ̆m sơnăm ‘nao 2024 au, hơpơi kơ Đảng, Teh đak hơnơ̆ng lăng ba, tơgŭm djru vă kon pơlei atŏk tơ iung mŭk drăm lơ hloh dơ̆ng”.

6 – Đơ̆ng sơnăm  2021 truh sơnăm 2023, kơsô̆ jên đơ̆ng Tơdrong tơchơ̆t jang kơ teh đak gah tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng đei asong tơ̆ apŭng Chư Păh noh jê̆ 15 tih hlj. Đơ̆ng noh, apŭng pơjao ăn dôm xah, thĭ trâ̆n tơgŭm rơmo yŏng, phŏng rei, hơdrĕch ‘lơ̆ng pơtăm păng tơmam drăm choh jang... ăn unh hnam hin dơnuh. Atŭm hăm noh, hơtŏk pran tơroi tơbăt tơgŭm bơngai hin dơnuh gơh kĕ hơtŏk tơ-iung, pă đei gơnơm teh đak păng tơpôl chă tơgŭm. Gơnơm đơ̆ng noh, tơdrong jang tơjur hin dơnuh hlôi đei jơnei hơ-iă, sơnăm 2023, kơsô̆ unh hnam hin dơnuh kơ apŭng oei pă 1.488 đĕch đei 7,16% (tơjur 3,82% pơtêng hăm sơnăm 2021). ‘Nhŏng Rơ Châm Thuân – oei tơ̆ xah Ia Ka, apŭng Chư Păh ăn tơbăt, tơdrong jang tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng hlôi pơjing anih gơnơm kơjăp tơgŭm ăn kon pơlei Jrai tơ̆ tơring lui ngeh hơtŏk tơ-iung: “Lơ̆m sơnăm 2023 âu ki, kơjă tơmam choh pơtăm đei kaphê noh kăp ƀiơ̆, pơm ăn tơdrong hơrih kon pơlei hơtŏk hloh kơ dôm sơnăm hơdrol. Kơlih đak ruih ưh kơ mah noh kon pơlei jang ƀa na minh pơyan đĕch păng akŏm jang kaphê, sâu riêng dah mă dôm hơdrĕch ‘long pơtăm nai vă đei yua hloh. Teh đak adoi tơgŭm hnam oei ăn dôm unh hnam tơnap tap. Lơ̆m sơnăm 2023 adoi man ‘nao 10 tŏ hnam lơ̆m tơring Ia Ka âu, tơgop tơgŭm hnam oei ăn kon pơlei tơnap tap tơ̆ Ia Ka âu. Lơ̆m sơnăm 2024 nhôn gô pơm trong nơnăm tơ̆ dôm pơlei pơla, noh đei pơlei Bui, Joăng, Build…adoi hơpơi ‘meh jơnŭm pơgơ̆r tơring tơgŭm gah hơmet ming trong nơnăm vă chă vih vơ̆t ƀônh ƀŏ hloh”

7- Tơring Phú Hội, apŭng Đức Trọng, dêh char Lâm Đồng đei hloh 42% kon pơlei kon kông, lơ̆m au găh lơ bơngai K’ho. Gơnơm pơtrŭt kơtang athei kon pơlei jang sa kiơ̆ kmăi kmŏk hơgei, choh jang sa kiơ̆ hơtŏk kơjă tĕch răt kơna Phú Hội hlôi ba 900 ŭnh hnam chŏh jang sa kiơ̆ pơkăp răt iŏk. Jang sa hơdoi hăm hơnih mơdro sa, HTX kơna tơdrong tĕch mơdro tơmam drăm hơnơ̆ng sơđơ̆ng. Kiơ̆ kơ yă Kră Jăn K’Suynh, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei tơring Phú Hội, lơ̆m tơring hrei au đei 6.700ha teh chŏh jang sa, lơ̆m au đei hloh 2.700ha teh jang sa kiơ̆ kmăi kmŏk hơgei. ‘Nau jĭ tơdrong kăl hloh vă tơring hơnơ̆ng pơ̆ih să dơ̆ng trong jang hơdoi lơ̆m choh jang sa ƀar păh kon pơlei hăm Hơnih mơdro sa, hơnhăk mŭk drăm kơ tơring hơnơ̆ng atŏk tơ iung kơtang hlŏh lơ̆m sơnăm ‘nao 2024 au. “Tơring nhôn choh jang sa ‘noh tơm hloh, hơgăt teh pơtăm ‘long đunh sơnăm nhen chehphe păng tiu, pă dôm yơ ‘nŏh akŏm chă pơtăm ‘nhot sa kiơ̆ kĭ pơkăp jang hơdoi hăm rim Khul jang hơdoi, HTX. Gơnơm jang kiơ̆ tơgoăt jang hơdoi au kơna tơdrong tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa kơ kon pơlei đei iŏk yua kơjăp. Truh au kơnh, tơring gô hơnơ̆ng pơchoh trong ăn kon pơlei kiơ̆ kĭ pơkăp răt iŏk, atŏk kơtang rim trong jang hơdoi lơ̆m pơm tơlĕch păng tĕch răt tơmam drăm choh jang sa vă hơnhăk đei iŏk yau kơjăp sơđơ̆ng ăn kon pơlei”.

8 -  Kueng kơphô̆ Ea Nur, thĭ trâ̆n Pơng Drang, apŭng Krông Buk đei 317 unh hnam, hloh 1.500 măt bơngai, lơ̆m noh đei 2/3 jing kon pơlei kon kông, mă lơ noh Êđê. Gơnơm đei Đảng, Teh đak păng jơnŭm pơgơ̆r tơring tơgŭm, kon pơlei pơ-‘nam pơm jang, hơtŏk mŭk drăm. Dôm sơnăm tơjê̆ âu, mŭk drăm hơtŏk ƀiơ̆, tơdrong hơrih kon pơlei roi năr roi đei hơtŏk. Lơ unh hnam man đei hnam kơjăp ‘lơ̆ng, răt gre hơyuh, gre honđa păng tôm tơmam drăm kăl ăn tơdrong hơrih. Atŭm hăm noh, dôm tơdrong jang vei sơđơ̆ng tơpôl, vei sơđơ̆ng trong nơnăm, unh tơ̆k ang hơdah adoi đei asong pơm jang. Ƀok Y Lina, Kơdră kueng kơphô̆ Ea Nur ăn tơbăt: tơdrong tơgŭm asong jang đơ̆ng Đảng păng Teh đak hlôi pơm ăn kon pơlei lui ngeh, sơđơ̆ng jơhngơ̆m pơm jang: “Hơ-iă lơ̆m jơhngơ̆m tơpă, lui ngeh kơ Đảng, kơ Têh đak bơ̆n. Hơnơ̆ng tơroi pơtho ăn kon pơlei athei pơm kiơ̆ trŏ tơchơ̆t đơ̆ng Đảng, trong pơm jang đơ̆ng teh đak, vei kơjăp khôi juăt kơ bơngai Êđê bơ̆n. Hơnơ̆ng pơm kiơ̆ trŏ ƀlep ưh đei mơ̆ng kiơ̆ nơ̆r đe kơnê̆ pơchŭt pơdôr ôh. Kon pơlei lơ̆m thôn pơlei pơ-‘nam pơm jang tơrĕk ăn tơdrong hơrih, jang mŭk drăm đĕch”

VOV Tây Nguyên/Lan – Zưt chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC