
Tơ̆ Kon Tum, dôm tơring pŭ răm tôch krưp krĕnh đơ̆ng tơblăh sơ̆, tơdrong arih nhen phă pơrăm đĭ yoa đơ̆ng pơgang kơnê̆ nhen tơ̆ Sạc ly, Đăk Tô- Tân Cảnh… dang ei ƀlĭk ƀlăh bri ‘long păng pơgar ‘long kăp gĭt. Truh dang ei, dêh char Kon Tum pơtăm đei lơ kơloăi ‘long kăp gĭt nhen: Cheh phe hlŏh 31.500 héc-ta; cao su hlŏh 81.600 héc-ta; sâm Ngọc Linh vă jê̆ 3.000 héc-ta…
Linh so U Lý Hùng, tơ̆ plei Kon Năng Treang, xăh Đăk Ui, apŭng Đăk Hà, tôch hơiă ƀlŏk dơ̆ng: “Đơ̆ng rŏng kơ tơblăh iŏk rơngei sơnăm 1975, đĭ đăng kon pơlei, druh dăm lơ̆m pơlei vang năm choh jang khai hoang chŭn na, sir hơbong, pơm dơnâu đak vă đei đak pơyoa ăn kon pơlei jang chŭn, tơruih ăn ‘long pơtăm. Đơ̆ng noh truh dang ei, tơdrong arih xa kơ kon pơlei tơ̆ pơlei, tơ̆ xăh roi đei ƀôh. Lơ unh hnam jang xa đei iŏk yoa kơjăp đơ̆ng ‘long kăp gĭt nhen chĕh phe, tơƀăr, cao su păng mắc ca..., kon hơ ‘lơ̆p đei năm hŏk truh tôch”.
Lơ̆m khei năr tơblah Mi dŏng teh đak, apŭng Krông Bông, dêh char Đăk Lăk jĭ anih oei kơ kăch mang. Dôm sơnăm kơ ou, đei Đảng păng Teh đak tơgŭm, anih jang trong nơnăm tơ̆ ou đei keh đang, tơdrong hơrih kon pơlei roi đei hơtŏk hloh.

Ƀok Y Wơn Niê, Kơdră pơlei Cư Phiăng, xah Hòa Phong, apŭng Krông Bông chơt hơ-iă tơroi: “Tơ̆ pơlei Cư Phiăng ou noh trong nơnăm hlôi đei pơm hăm ƀê tŏng. Dang ei nhôn tŏk bŏk đei yua unh hơyuh teh đak hăm 72 jrăng unh dăng jơ̆p jăl trong, ou jĭ tơdrong đei jơnei đơ̆ng Teh đak tơgŭm tơguăt hăm tơdrong tơgop đơ̆ng kon pơlei ”.
Hăm bơngai Bahnar tơ̆ Gia Lai, tơdrong arih xa oei tơplih ‘nao roi ‘lơ̆ng rŏ. Ƀok Ayŏ, tơ̆ Plei Piơm, Thĭ trơ̆n Đak Đoa, apŭng Đak Đoa, ăn tơbăt, gơnơm dôm tơdrong jang tơm kơ teh đak pơjing tơring tơrang ‘nao, atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl tơ̆ tơring kon kông, tơjur tơnuh hin kơjăp ‘lơ̆ng, bơngai Bahnar pơma hơdrô̆, dôm hơdrĕch kon kông nai pơma atŭm, hlôi jang tŏk ‘lơ̆ng lơ̆m rim tơdrong: "Tơdrong arih xa kơ kon pơlei đĭ hiôk sơđơ̆ng, phĭ tơnŏ bơih, kôn mon kon sâu đei năm hŏk ngăl. Lơ unh hnam man đei hnam kơjăp ‘lơ̆ng, răt đei gre hon đa vă yak vih vât, răt đei kơmăy kơmŏk vă choh jang xa; jĭ jăn ‘nŏh đei khăm hơmet tơ̆ hnam pơgang. Pơma atŭm mih ma duch nă ưh pă đei pơmat tat dêh thoi adrol sơ̆ bơih, tơdrong jang xa đei iŏk yoa sơđơ̆ng, arih xa roi phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng ƀiơ̆".
Tơ̆ Kon Tum, truh dang ei dêh char hlôi đei 53 xah đei jơnei tơchơ̆t tơring tơrang ‘nao. Ƀok A Theng, Phŏ Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei xah Rờ Kơi, apŭng Sa Thầy ăn tơbăt, hăm tơdrong pơgơ̆r đơ̆ng Đảng, Teh đak păng rim jơnŭm pơgơ̆r tơring, tơdrong pơm jang păng hơrih xa kơ kon pơlei tŏk bŏk đei hơtŏk ‘lơ̆ng: “Anih jang roi năr roi kơjăp ‘lơ̆ng rơgoh; teh choh jang đei pơih să; kon hơ-ioh đei năm hŏk tơ̆ hnam trưng tôm tong hloh; tơpôl tơ̆ tơring đei vei sơđơ̆ng hloh pơtêng hăm lơ sơnăm hơdrol. Tơdrong tơplih hơdrĕch ‘long pơtăm, kon yŏng đei hơtŏk kơtang. Mă kăl, kon pơlei hlôi pơtăm lơ hơdrĕch ‘long đei kơjă mŭk drăm kăp gĭt nhen sâu riêng, măc ka, kaphê... tơgop hơtŏk iŏk yua sơđơ̆ng ăn tơdrong hơrih”.
Gô chang, răp năng tơdrong yak pơrŏ khul linh tơbăt 50 sơnăm Năr tơblăh iŏk rơngei tơring Pơbăh, pơjing đei mĭnh teh đak kơjăp ‘lơ̆ng, oh Điểu Nghuý, hŏk tro tơ̆ Hnam trưng teh đak rong hŏk tro kon kông apŭng Đắk R’lấp, dêh char Đắk Nông, tơroi: oh ƀôh tôch pŭn đei rơnĕh lơ̆m chăl rơngei.

Băt bơnê kơ jơhnơr mĕ ƀă yă ƀok adrol sơ̆ ưh hli tơdrong lôch vă vei lăng kơjăp ‘lơ̆ng teh đak. Điểu Nghuý tơroi: “Oh vă adrin hŏk pơhrăm mă rơgei, pơtâp pơhrăm mă ‘lơ̆ng vă đơ̆ng rŏng kơ hŏk đang lăm 12, oh ‘mĕh thi mât tơ̆ hnam trưng khul linh. Oh ‘mĕh kiơ̆ đơ̆ng hnam trưng khul linh vă pơtâp pơhrăm kơdih kâu, tơgop 1 păh jơhngâm pran đơ̆ng sơnăm mơlôh ăn tơdrong pơjing păng vei lăng teh đak. Oh tơchĕng jơhnơr mơlôh nhôn athei hŏk mă ‘lơ̆ng, adrin tôch ai vă ‘moi kiơ̆ chăl adrol sơ̆, chơng hơnhăk teh đak yak tŏk pran ‘lơ̆ng, dang ăi hăm dôm teh đak pơdrŏng tih jơ̆p lơ̆m plei teh”
Viết bình luận