– Ƀok Amlôm, oei lơ̆m pơlei Groi 1, tơring G’Lăr, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai tơbăt, lơ̆m sơnăm au ki, kơ yuơ đei ƀơm kơnê̆ đơ̆ng sar bar mŭk drăm kơna tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei tơƀơ̆p tôch tơnap tap. Lơ̆m pơlei đei 150 ŭnh hnam, hloh 1.300 ‘nu kon pơlei hăm đĭ đăng kon pơlei oei tơ̆ au bơngai Bahnar ngăl. Truh blŭng sơnăm 2024, pơlei oei pă 13 ŭnh hnam dơnuh păng 30 ŭnh hnam vă jê̆ dơnuh. Mă đơ̆ng tơdrong hơrih sa oei đei lơ tơdrong tơnap tap mă lei dôm sơnăm au ki trong bơ̆ jang trŏ ƀlep ‘lơ̆ng hơ iă đơ̆ng Đảng, Teh đak, tơdrong tơgŭm djru đơ̆ng kơdră tơring hơnơ̆ng tơtom truh hăm kon pơlei, pơjing đei jơhngơ̆m pran chă tơgŭm djru dih băl. Ƀok Amlôm oei tơ̆ pơlei Groi 1, tơring G’Lăr, apŭng Đak Đoa pơma: “Gơnơm kơ Đảng, Teh đak lăng ba găh trong tơguưm djru tơtom nhen rim hơdrĕch chehphe ... kơna sơnăm 2023, kon pơlei jang sa sơđơ̆ng păng atŏk tơ iung. Mă đơ̆ng mĭnh ƀar mir pơgar chehphe ưh kơ gan plei pơtêng hăm dôm sơnăm hơdrol mă lei kơjă chehphe măt kơna hoei chă pơm kơnê̆ truh tơdrong jang sa hơrih sa kơ kon pơlei. Găh phŏng mơ̆r jei oei hơnơ̆ng kơ măt, mă lei đei tơdrong chă lăng ba, tơgŭm djru đơ̆ng rim hơnih mơdro sa, hơnih tĕch phŏng ăn kon pơlei tok iŏk hơdrol truh pơyan phĕ ‘nŏh kla ăn kơna tơdrong vei lăng năng tông ‘lơ̆ng hơ iă, chă tuh prôi tôm ƀar ‘măng”.
– ‘Nhŏng Rah Lan Thu – oei tơ̆ thôn Tốt Biơch, thĭ trâ̆n Chư Sê, apŭng Chư Sê, dêh char Gia Lai ăn tơbăt, sơnăm 2023, mŭk drăm unh hnam inh păng dôm unh hnam lơ̆m pơlei đei hơtŏk hơ-iă. Kơlih, găn ga pơrang jĭ COVID-19, tơdrong tĕch răt tơmam choh pơtăm, păng dôm tơdrong jang đei hơmet ‘lơ̆ng. Dôm tơmam choh pơtăm dơnơm nhen kaphê, ƀum ngô đei tĕch hăm kơjă kăp păng sơđơ̆ng. ‘Nhŏng hơpơi ‘meh dôm tơdrong ‘lơ̆ng hơ-iă gô truh hăm unh hnam păng kon pơlei lơ̆m sơnăm ‘nao 2024: “Đei tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak, kơlih thong hơbong đak ƀônh ƀŏ vă asong đak ruih tôm mah, noh tơdrong pơm jang adoi sơđơ̆ng, tơdrong hơrih kon pơlei adoi tôm mah por sŏng tơƀăng xa, hơbăn ao hrŭk, đei unh hnam man đei hnam kơjăp ‘lơ̆ng, âu jing tơdrong đei jơnei đơ̆ng tơdrong iŏk yua khua hŏk kih thuơ̆t đơ̆ng rơih hơdrĕch, truh tơdrong choh jang hăm kơmăi kơmŏk, tơdrong mă âu pơm tơjur ƀiơ̆ hrat hăm jơhngơ̆m jang oei tơnap tap, pơm trong hiôk ăn kon pơlei hơtŏk mŭk drăm”.
– Sơnăm 2023, tơdrong choh jang sa kơ dêh char Kon Tum iŏk đei jơnei hơ iă. Akŏp hơgăt teh ‘long pơtăm rim sơnăm kơ dêh char ‘nŏh hloh 68.200ha să hloh trong tơlĕch jang. Dêh char hlôi tơ iung pơjing 7 hơvĕn chŭn na să kiơ̆ trong tơgoăt jang sa hơdoi. Dôm ‘long pơtăm tơm hơnơng đei lăng kơjăp atŏk tơ iung keh kong păng să hlŏh trong tơlĕch jang. Lơ̆m sơnăm kơjă tơmam drăm choh jang sa, ‘long pơgang nhen chehphe, ƀum ƀlang, sâm hroi … jei đei tĕch hlot kơtang kơna kon pơlei pơma atŭm păng kon pơlei kon kông pơma hơdrô̆ oei tơ̆ dêh char Kon Tum tôch chơt hơ iă ‘nă hal. Jei gơnơm lơ loh, truh đĭ sơnăm 2023, tơdrong jang sa iŏk đei jô̆ hơtŏ măt bơngai kơ dêh char Kon Tum iŏk đei dang 58 triu 500.000 hlak jên, tŏk 10,5% pơtêng hăm sơnăm sơ̆. ‘Nhŏng A Ka Riắc, pơlei Kon Vơng Kia, thĭ trân Măng Đen, apŭng Kon Plông chơt hơ iă tơbăt: “Sơnăm mới, nhôn đei lơ tơdrong chơt hơ iă kơ yuơ sơnăm au ki kon pơlei lơ̆m pơlei jang sa iŏk đei lơ nhen ƀa, ƀum ƀlang, chehphe păng jang sa iŏk đei đơ̆ng rong kơpô, rơmo...Iŏk đei jơnei lơ lau ‘nŏh kon pơlei bơ̆n hiôk chơt hloh. Sơnăm ‘nao, kon pơlei gô hơdrin jang sa hloh dơ̆ng, gô đei lơ trong jang sa iŏk đei jơnei hơ iă, đei lơ bơngai jang sa gơ̆h hơgei, tơdrong hơrih sa g sa roi hiôk jơnap hloh dơ̆ng, rim ŭnh hnam hơdrin chă pơtho khan ăn kon hơ ‘lơ̆p hơdrin hŏk pơhrăm truh tơ̆p truh troch, gơ̆h hơgei. Ĭnh hơpơi ‘meh vă Đảng, Teh đak hơnơ̆ng lăng ba, tơgŭm djru kon pơlei Mơ Nâm nhôn”.
– Hloh mơjĭt sơnăm kơ âu, kơsô̆ jên asong đơ̆ng dôm tơdrong tơchơ̆t jang đơ̆ng Đảng păng Khul Kơpal teh đak asong ăn xah Lộc Nam, apŭng Bảo Lâm, dêh char Lâm Đồng truh kơ hrĕng tih hlj. Gơnơm đơ̆ng asong jang âu, unh hơyuh, trong nơnăm, hnam trưng hŏk, hnam pơgang, anih jang mŭk drăm păng um rŭp tơring pơsĕl hlôi tơplih ƀôh hơdah. Dôm bơbŭng hnam gia, chơnĕng phat sơ̆ hlôi đei pơtăl hăm hnam man kơjăp ‘lơ̆ng, tơdrong hơrih kon pơlei đei hơtŏk ‘lơ̆ng. Tơrĕk hloh noh, Lộc Nam adoi pơjing đei trong jang tơguăt choh pơtăm păng tĕch tơlĕch tơmam drăm, sơđơ̆ng pơm jang păng hơtŏk iŏk yua ăn kon pơlei, hăm tơdrong pơyua đei hloh 45 trĭu hlj 1 ‘nu jang lơ̆m 1 sơnăm. Hăm tơdrong tơplih ‘nao, tơdrong hơtŏk pran kơ tơring, yă Ka Yến, Kơdră Jơnŭm jang gah drăkăn xah Lộc Nam chơt hơ-iă tơroi: “Dôm sơnăm kơ âu; gơnơm đei Đảng, Khul kơpal teh đak, tơdrong hơrih kon pơlei kon kông hlôi hơtŏk hơdah. Adrol ki, trong nơnăm tơnap tap, unh hnam hin dơnuh noh lơ, oei dang ei trong nơnăm ‘lơ̆ng kơjăp, lơ unh hnam hin dơnuh hlôi băt trong pơm jang, tơguăt tơgŭm dih băl, klaih đơ̆ng hin dơnuh. Mă kăl, lơ̆m sơnăm 2023 âu, tơ̆ Lộc Nam đei lơ bơngai man đei hnam kơjung tăl, lơ hnam răt kơtĕch gre hơyuh. Kĕ đei jơnei âu gơnơm đei tơdrong tơgŭm đơ̆ng Đảng păng Khul Kơpal teh đak gah rim tơdrong, pơih să dăng tơlei unh hơyuh, trong nơnăm, man hnam pơgang, păng pơm trong hiôk ăn kon pơlei tơ̆ tơring hơtŏk mŭk drăm unh hnam”.
– Jĭ pơlei nuih mơng, tơring kăn kư̆ kĕch mang lơ̆m chăl tơblăh sơ̆, hrei au, pơlei Dăk Tuôr, tơring Cư Pui, apŭng Krông Bông, dêh char Dak Lăk tŏk bŏk roi năr roi tơplih ‘lơ̆ng hơ iă. Hăm tơdrong lăng ba, tơgŭm djru đơ̆ng kơdră tơring, kơna pơlei Dăk Tuôr roi năr roi tơplih ‘lơ̆ng rŏ. Lơ̆m pơlei đei 5km trong man, mơjĭt pơbŭng hnam man ‘lơ̆ng liĕm, ŭnh hnam đei ƀôh tơmơ̆t vă jê̆ 30%, ŭnh hnam dơnuh lăp pă 20%. ‘Nau jei lơ̆m tŏ sĕt pơlei kơ apŭng Krông Bông đei rơvơn vă atŏk tơ iung tơmang pơhiơ̆. Kơ yuơ lơ loh, khei năr au ki, kơdră tơring hlôi hơdrin chă pơrôư pơrôp kon pơlei lơ̆m pơlei chă ming hơmet pơ ‘lơ̆ng hnam trong, vang iung jang ming man trong nơnăm, hơpuih hơmet pơ ‘lơ̆ng trong hnam, pơm ăn pơlei pơla koeng ƀôt sa roi rơgoh ‘lơ̆ng. Hăm tơdrong pơ̆ih să trong jang sa, kon pơlei sa roi chơt hơ iă, hơdrin jang sa hloh dơ̆ng. ‘Nhŏng Y Kho Niê, oei lơ̆m pơlei Dak Tuôr tơbăt: “Tơdrong jang mŭk drăm pơlei roi năr roi atŏk tơ iung kơna bơ̆n chhôk hơ iă dêh. Kơ yuơ pơlei kăn kư̆ kĕch mang kơna đei teh đak lăng ba kơjăp, kon pơlei hơdrin hŏk pơhrăm păng jang kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t, tơplih ‘long pơtăm păng kon tơrong. Gơnơm đơ̆ng noh kơna tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei roi năr roi tơplih, sơđơ̆ng dơ̆ng kơjăp hloh”.
– Ƀok Y Sêr, oei tơ̆ pơlei Jun Juh, xah Đức Minh, apŭng Đăk Mil, dêh char Đăk Nông hơnơ̆ng hơlen dôm kơtơ̆ng ang tơroi tơbăt. Ƀok Sêr ăn tơbăt, kiơ̆ đơ̆ng chă hơlen ăn ƀôh, tơpôl lơ̆m kơpal teh lơ̆m sơnăm 2023 đei lơ tơdrong ưh kơ ‘lơ̆ng mă lei teh đak bơ̆n adoi kĕ vei sơđơ̆ng. Gơnơm đơ̆ng noh, tơdrong hơrih mŭk drăm kơ kon pơlei adoi sơđơ̆ng păng hơtŏk. Kon pơlei sơng sơnăm ‘nao lơ̆m tơdrong chơt hơ-iă ‘nă hal: “Kơdih inh ƀôh tơpôl lơ̆m teh đak sơđơ̆ng. Kon pơlei tôch chơt hơ-iă, sơđơ̆ng jơhngơ̆m pơm jang. Mă kăl lơ̆m sơnăm âu ki, kơjă kaphê tŏk kăp, kon pơlei đei yua sơđơ̆ng, sơng sơnăm ‘nao chơt hơ-iă tơnŏ”
Viết bình luận