‘Năr 1/6/2012, tơ̆ Hop akŏm mă 5, Khul kơdră chĕp kơ̆l Trung ương Đảng (jăl XI) tơlĕch tơdrong tơchơ̆t kơsô̆ 15, mĭnh ƀar tơdrong găh tơgŭm tơpôl đơ̆ng 2012-2020, akŏm lơ̆m 2 grŭp tơgŭm tơm, gĭt kăl lơ̆m rim trong jang tơgŭm tơpôl ‘nŏh jĭ Tơgŭm ăn bơngai đei kŏng păng tơgŭm vei sơđơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl. Tơdrong tơm đei tơlĕch ‘nŏh pơm hơtŏk tơdrong arih xa găh tơmam drăm, jơhngâm đon ăn bơngai đei kŏng, vă sơnăm 2015 pơm ‘lơ̆ng rim unh hnam đei kŏng đei tơdrong arih xa dang ăi mă ưh ‘nŏh kơjung ƀiơ̆ tơdrong arih xa jô̆ păh lăp kơ kon pơlei tơ̆ tơring; truh sơnăm 2020, gơ̆h vei lăng sơđơ̆ng ‘lơ̆ng tơdrong arih xa kơ đĭ đăng kon pơlei, pơm lăp hăm tơdrong đei iŏk yoa, pơtho pơhrăm, jang pơgang, hnam oei, đak rơgŏh păng tơdrong tơroi tơbăt, tơgop pơm hơtŏk ƀiơ̆ jên jang xa đei, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih xa, hơtŏ băl păng hiôk chơt đơ̆ng kon pơlei. ‘Nâu jĭ khei ‘năr tôch gĭt kăl tơƀôh hơdăh tơdrong tơrĕk đơ̆ng Đảng mưh bơ̆ jang dôm tơdrong tơgŭm tơpôl vă jang tŏk hrĕnh păng kơjăp.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phŏ Kơdră chĕp kơ̆l Khul tơblang Lý luận Trung ương ăn tơbăt: “Jang tŏk tơpôl, jang tŏk kon bơngai, hơnơ̆ng pơm hơtŏk tơdrong arih xa găh tơmam drăm păng jơhngâm đon kon pơlei 'nŏh jĭ tơdrong tơm hlŏh đơ̆ng Việt Nam lơ̆m khei 'năr adrin jang tŏk păng pơjing tĕh đak. Lơ̆m khei 'năr tơplih, kŭm hăm dôm tơdrong adrin jang tŏk mŭk drăm, Đảng păng tĕh đak Việt Nam ling lang năng kăl, tơrek truh tơdrong bơ̆ jang dôm tơdrong tơgŭm tơpôl kiơ̆ trong: Jang tŏk mŭk drăm năm hơdoi hăm hơtŏk đon rơgei păng hơtŏ băl lơ̆m tơpôl lơ̆m rim hơyak tŏk, rim tơdrong tơgŭm păng prăt khei 'năr jang tŏk, hăm tơdrong tơm 'nŏh hơnhăk ba tơdrong hiôk chơt roi đunh roi lơ ăn kon pơlei.

Đơ̆ng rŏng 10 sơnăm bơ̆ jang Tơdrong tơchơ̆t Trung ương 5 (jăl XI) găh 1,2 tơdrong tơgŭm tơpôl đơ̆ng 2012 – 2020, đon hlôh vao đơ̆ng rim anih chĕp kơ̆l đảng, khul kơdră pơgơ̆r păng kon pơlei găh tơdrong tơgŭm tơpôl đei tơplih roi ‘lơ̆ng. Rim tơdrong tơgŭm tơpôl tôch hơtŏ băl, ƀơm truh rim tơdrong vă lăp hăm dôm tơdrong hơgăt lơ̆m apŭng plenh tĕh, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong vei sơđơ̆ng tơdrong arih xa kơ kon pơlei, vang tơgop ăn tơdrong jang tŏk mŭk drăm, vei sơđơ̆ng chinh trĭ păng sơđơ̆ng lơ̆m tơpôl, tơdrong arih xa găh tơmam drăm păng jơhngâm đon ăn kon pơlei. Dôm tơdrong hơgăt tơtă jang đei păng lơ hlŏh tơdrong Tơchơ̆t tơlĕch ăn ngăl, hăm lơ tơdrong tôch hơiă ƀơm truh bơngai đei kŏng, bơ̆ jang tơjur tơnuh hin păng vei lăng sơđơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl, lơ̆m kơsô̆ 26 tơdrong hơgăt đei 5 tơdrong hơgăt jang tŏk lơ hlŏh păng jang kĕh adrol kơ khei ‘năr pơkăp; 16 tơdrong hơgăt jang đei lơ̆m sơnăm 2020.  Tơdrong tơgŭm ăn bơngai đei kŏng đei năng tôch kăl, ‘nŏh jĭ tơdrong tơgŭm ‘lơ̆ng hlŏh lơ̆m dôm tơdrong tơgŭm tơpôl. Hăm bơngai đei kŏng đei pơih xă roi lơ, kơsô̆ jên xa yoa, jên tơgŭm ăn bơngai đei kŏng đei hơmet ming rim sơnăm. Truh sơnăm 2020, lơ̆m tĕh đak pơm đang rim hla ar hô sơ athei chih tơbăt jĭ bơngai đei kŏng oei đei dơ̆ng; pơm ‘lơ̆ng 99,5% unh hnam đei kŏng đei tơdrong arih xa dang ăi mă ưh ‘nŏh kơjung ƀiơ̆ kơsô̆ jô̆ păh lăp kơ kon pơlei tơ̆ tơring oei xa, 99% xăh phường jang ‘lơ̆ng tơdrong jang vei lăng năng tông đe linh jĭ rơka, linh lôch tang tĕh đak. Hlŏh 9,2 triu ‘nu bơngai đei kŏng, lơ̆m nŏh đei 1,2 triu ‘nu bơngai đei kŏng oei xa yoa tơdrong tơgŭm rim khei. Tơdrong tơgŭm tơpôl tơƀôh hơdăh hơnăp jang tôch gĭt kăl ‘nŏh jĭ jrăng tơm dơnơm lơ̆m rim tơdrong tơgŭm tơpôl vă tang găn, pơm tơjur ƀiơ̆ păng hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong krê, ưh kơ pŭn đơ̆ng kon pơlei lơ̆m tơdrong arih xa.

Ƀok Bùi Tôn Hiến, Kơdră Anih jang Khoa hŏk bơngai jang tơpôl (găh Anih tơm vei lăng Bơngai jang xa, linh jĭ rơka păng tơpôl) ăn tơbăt: “Lơ̆m 10 sơnăm, tơdrong jang xa, iŏk yoa gơ̆h ƀôh đei tŏk roi ‘lơ̆ng. Trong pơgơ̆r jang xa, tĕch mơdro dar dĕh đei hơmet ming roi 'lơ̆ng, jing trong jang tôch gĭt kăl vă chă tơdrong jang xa. Rim sơnăm, jô̆ păh lăp chă tơdrong jang ăn đơ̆ng 1,5 truh 1,6 triu 'nu bơngai păng kơsô̆ bơngai ưh đei tơdrong jang vei kơjăp hơla kơ 3%. Jên đơ̆ng jang xa đei kơ bơngai jang đei tŏk roi lơ lơ̆m 10 sơnăm âu ki păng pơm tơjur ƀiơ̆ tơdrong plŏh plĕch đơ̆ng tơring kơdrâm hăm tơring tơrang. Truh sơnăm 2021, iŏk yoa jô̆ păh lăp kiơ̆ kơ̆l bơngai đei 4,2 triu 1 'nu 1 khei, lơ hlŏh 3 'măng pơtêng hăm sơnăm 2010. Găh dôm tơdrong tơgŭm tơjur tơnuh hin 'nŏh Tơjur tơnuh hin kơjăp 'lơ̆ng kiơ̆ lơ pang đei tơlĕch jang đei yoa 'lơ̆ng, đei tơpôl lơ̆m apŭng plenh tĕh akhan jĭ trong jang tôch 'lơ̆ng lơ̆m tơdrong tang găn pơngot rơvĕt, tơnuh hin păng kơsô̆ unh hnam tơnuh jur jô̆ păh lăp đơ̆ng 1 truh 1,5% 1 sơnăm păng oei 2,23% lơ̆m sơnăm 2021.

Mă lei, hơdai hăm dôm tơdrong jang đei, tơdrong bơ̆ jang 1,2 tơdrong tơgŭm tơpôl oei đei lơ tơdrong ưh hơiă, tam mă lăp ‘năi. Tơdrong tơgŭm tơpôl tam mă đei jang tơ̆ jơ̆p jang, tam đei trong jang hơdoi ‘lơ̆ng vă tơgŭm păng tam đei ƀơm truh rim bơngai; tam đei tơgŭm, tơguăt băl đơ̆ng dôm tơdrong tơgŭm tơm mưh pơgơ̆r bơ̆ jang; tơdrong arih xa plŏh plĕch băl kơpăl dôm tơring, dôm grŭp bơngai oei lơ. Dôm tơdrong tơgŭm găh tơdrong jang xa tam mă gan đei yoa. Grŭp bơngai jang ưh đei hla ar pơkăp bơ̆ jang tam đei tơrĕk trŏ tơdrong; tơdrong răt ƀao hiêm tơpôl oei tŏ sĕt ƀiơ̆ hăm tơdrong ‘lơ̆ng tơ̆ yăn âu, Ƀao hiêm tơpôl răt kơdih tam mă gan ‘lơ̆ng vă pơm ăn bơngai jang răt kơdih. Kơsô̆ hơiŏh krĕ, hơkĕ hơkong ưh jăh găn đĭ; tơdrong pơvih pơvăn bơ̆ jang pơgang tơ̆ tơring tam mă pơm lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă; kơsô̆ bơngai oei tơ̆ tơring tơrang đei sŏ yoa đak rơgŏh kiơ̆ tơdrong hơgăt kơ tĕh đak oei tŏ sĕt; atŏk tơiung hnam oei tơpôl 'nao đei 41% pơtêng hăm tơdrong vă jang.…

PGS- TS Bùi Văn Huyền, Kơdră Anih jang mŭk drăm, Hnam hŏk Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh pơma tơƀôh tơdrong tơpă tơ̆ yăn âu: “Tơ̆ VN bơngai jang ưh đei hla ar pơkăp bơ̆ jang tơ̆ Việt Nam, kiơ̆ Anih mong jên apŭng plenh tĕh ‘noh dang 33 triu ‘nu păng nhen roi vă tŏk. ‘Nâu jĭ dôm bơngai tam mă đei răt ƀao hiêm tơpôl yoa lơ tơdrong pha ra băl. Đe sư jĭ dôm bơngai tơnuh, pơmat tat măh athei tơgŭm ăn hloi, yoa thoi nŏh đe sư đei lơ̆m kơsô̆ ưh kơƀơm truh, đe sư ƀônh pŭ lơ tơdrong ưh ‘lơ̆ng (găh jơhngâm pran, găh tơdrong jĭ jăn păng dôm tơdrong đơ̆ng sar bar). Mưh đei dôm tơdrong ‘nŏh, đe sư huŏng hloi lơ̆m tơdrong pơmat tat, ưh đei lơ̆m tơdrong tơgŭm kơna jing ưh đei vei lăng sơđơ̆ng ‘lơ̆ng tơdrong arih xa. Bơ̆n lơ ‘măng tơlĕch nơ̆r pơma apinh, chă trong jang ăn grŭp bơngai âu, mă lei tơdrong ‘nâu tam mă đei sek tơlang tôch ‘lơ̆ng păng grŭp bơngai âu nhen roi kơ tŏk lơ dơ̆ng.”

Vă hơnơ̆ng tơplih ‘nao, năm truh tơdrong jang tŏk pran kơjăp, đon tơchĕng đơ̆ng Việt Nam ‘nŏh hơnơ̆ng chih pơjing păng bơ̆ jang dôm tơdrong tơgŭm tơpôl mă tôm, jơ̆p bơngai, bơ̆ jang gơ̆h hơgei păng hơtŏ băl lơ̆m tơpôl 'moi kiơ̆ tơdrong pơm tơm kơ kon bơngai. Atŏk tơiung trong vei lăng sơđơ̆ng 'lơ̆ng tơdrong arih xa lơ pang, tôm tơdrong, jơ̆p jang păng gơ̆h hơgei đei yoa; năng tơdrong bơ̆ jang tơgŭm tơpôl, vei lăng năng tông ăn kon pơlei 'nŏh jĭ tơdrong jang gĭt kăl, jĭ hơnăp jang hơnơ̆ng đơ̆ng Đảng, Tĕh đak, rim anih jang kơpal, khul grŭp păng đĭ đăng tơpôl.

Phŏ Kơdră tơm vei lăng Bơngai jang xa, linh jĭ rơka păng tơpôl ƀok Nguyễn Văn Hồi ăn tơbăt: “Việt Nam vă tơlĕch 1 tơdrong tơchơ̆t ‘nao găh tơdrong tơgŭm tơpôl truh sơnăm 2030, trong vă jang truh sơnăm 2045 vă sek tơlang rim tơdrong lơ̆m tơpôl, lăp hăm tơdrong pơhnŏng tơm ‘nŏh jing tĕh đak đei ƀôh, iŏk yoa jô̆ păh lăp kơjung lăp ai lơ̆m sơnăm 2030 păng jing tĕh đak pơdrŏng lơ̆m sơnăm 2045”.

Vă jang đei tơdrong ‘nâu, Việt Nam hơnơ̆ng iŏk kon bơngai pơm tơm lơ̆m khei ‘năr jang tŏk, pơm ‘lơ̆ng vă rim tơdrong tơgŭm tơpôl athei đei chih pơjing păng tơlĕch jang lăp ‘lơ̆ng, hrơ̆ch mĭnh ‘măng hăm tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm. Đảng, Tĕh đak chih hơdăh, tơmât jên ăn kon bơngai, ăn tơdrong tơgŭm tơpôl ‘nŏh jĭ tơmât jên ăn tơdrong jang tŏk vă gơ̆h iŏk đei dôm tơdrong hơgăt jang tŏk hrĕnh păng pran kơjăp.