70 sơnăm hlôi hloh, mă lei lơ̆m jơhngơ̆m đon găh dôm măng năr mơmat tat hrat hrĭn mă lei nuih mơng pran kơtang pơm ăn rim răih bơngai ƀôh kang bang kơ̆l lơ̆m ‘măng tơblăh vang ‘noh sơ̆ ưh kơ hiơt păng jing tơdrong hưch hanh hơmanh bơnê hloh kơ rim jơhnơr hrei au.

Trong hông hang krang nak Lũng Lô găh lơ̆m tơring Thượng Bằng La, apŭng Văn Chấn, dêh char Yên Bái. Vă tơgŭm ăn ‘măng tơblăh vang Điện Biên Phủ lơ̆m ‘măng iung tơblăh tang găn Phalăng, Trung ương Đảng hlôi tơchơ̆t pơ̆ih trong 13A iŏk đơ̆ng dêh char Tuyên Quang găn hloh trong hông hang krang nak Lũng Lô năm trŭh tơ̆ trong sơlăh Cò Nòi, dêh char Sơn La păng tơƀư̆h hăm trong 41 (hrei au ‘noh Trong glung 6). Akŏp trong hơtăih truh 120km, găh lơ kông kơjung, nak jrŭ, găn hloh 3 thoong đak kroong tih ‘noh đak kroong Chải, đak kroong Hồng păng đak kroong Đà.

Xơkơ̆t hơdăh tơdrong jang tơm chinh trĭ ‘noh sơđơ̆ng ‘lơ̆ng hơ iă tôch môch jăl trong tơm năm truh tơ̆ kơdrăn tơblăh, đơ̆ng khei 4/1953, dêh char Yên Bái hlôi tơchơ̆t pơjing jăl trong 13. Lơ̆m au, trong hông hang krang nak Lũng Lô đei lăng jĭ mĭnh lơ̆m dôm jăl trong mơmat tat hloh lơ̆m hơmet ming, pơm ‘nao jăl trong kơ yuơ mĭnh păh ‘noh kông, mĭnh păh ‘noh nak jrŭ kơna trong krang nak au tôch kơ krang păng hơtăih. Ƀok Hà Văn Hổ, vă jê̆ 80 sơnăm oei tơ̆ thôn Thắm, tơring Thượng Bằng La tơbăt, truh dang ei ƀok oei ƀlŏk nhen lĕ ƀôh kơmăt dang ei găh tơdrong mơmat tat hrat hrĭn kơ kon pơlei chơ pơdŭ tơmam drăm păng ƀô̆ đô̆i bơ̆n lơ̆m jơ ‘năr ‘noh sơ̆:“Kon pơlei chơ pơdŭ tơmam drăm lơ̆m tơring Thượng Bằng La jei hloh 300 ‘nu bơngai vang pơm trong, dôm bơngai au đei pơjing 3 khul ‘noh krao akhan T100, mĭnh hơnih đei tơdrong jang pha dih băl. Mĭnh hơnih bơ̆ jang tơbăt, mư̆h ƀôh gre păr ayăt ‘noh tơroi hloi ăn kon pơlei chơ pơdŭ tơmam drăm chă kơ ‘nơp; mĭnh hơnih iŏk tơdrong jang dŏng tơgŭm gre đom hlŭt; mĭnh khul bơ̆ jang chơ, ming hơmet bơngai jĭ rơka, vang chơ pơdŭ ƀrơ̆m phao kơtoang”.

Hăm kơrŭn đĭ ai đơ̆ng hloh 124.000 ‘nu ƀô̆ đô̆i păng kon pơlei; tơdrong vang chă tơgop tơra kơ rơbau, mơjĭt rơbau ioi pơle pơ o, ‘long đơ̆ng kon pơlei lơ̆m tơring, đơ̆ng rŏng hloh 200 măng năr jang ưh kơ pơdơ̆h, jăl trong găn hlŏh trong hông hang krang nak Lũng Lô hlôi gơ̆h yak hiôk hian, tơƀưh hăm kơdrăn tơblăh Việt Bắc hăm rim dêh char Tây Bắc, tơgum ăn mơjĭt rơbau tong gre ôtô, gre tang vang chơ pơdŭ ƀrơ̆m phao kơtoang tôm tong, tơtom năm tơ̆ kơdrăn tơblăh.

Mơjĭt rơbau tân phe ƀa, ƀrơ̆m phao kơtoang, tơmam sa chơ pơtruh akŏm tơ̆ tơring Thượng Bằng La (Văn Chấn, Yên Bái) hlôi chơ ba yak hloh trong hông hang krang nak năm truh tơ̆ kơdrăn tơblăh păng đei vei lăng năng tông ‘lơ̆ng hơ iă mă đơ̆ng ƀrơ̆m phao kơtoang, ƀôm tơdruh dang lĕ ‘mi pru ră. Ƀok Hà Văn Hổ hơdơ̆r dơ̆ng:“Vă pơm đei trong năm truh tơ̆ au, jăl trong găn hloh pơlei Thẳm đei hơnih yang yŭr pơm chŭn na ƀa ưh kơ kĕ kơ jing, kơpô ưh kơ kĕ kơ koa, mă lei kon pơlei tơ̆ au hlôi tơgŭm ăn bơ̆n ‘long, đei ŭnh hnam ba ăn hloi dôm ‘long vă pơm hnam ră vă dôm bơngai jang chă lơ̆k proh ‘ma ‘ngiĕo đơ̆ng noh tuh teh pơm trong. Gre păr jĭ tôch kơ lơ, đơ̆ng pơlei Dạ truh tơ̆ trong hông hang krang nak  Lũng Lô nhen lĕ năr ayơ gre păr jei hơnơ̆ng tơdruh ƀôm phă pơrăm”.

Teh đak rơngei hiôk hian dơ̆ng, năr 27/4/2011, Trong hông hang krang nak Lũng Lô - jăl trong nuih mơng, tơbăt hơdăh chăl sơnăm nuih mơng pran kơtang iung tơblăh tang găn ayăt pơjei đơ̆ng hơdrĕch hơdrung Việt Nam hlôi đei Hơnih tơm vei lăng Joh ayŏ kơdŏ soang-Đă ƀŏng lŏng tơplŏng kơdau păng Tơmang pơhiơ̆ drơ̆ng nơ̆r ‘noh Hơnih gru gra gĭt kăl dăr sơnăm kơ teh đak. Hrei au tơ̆ trong hông hang krang nak Lũng Lô hlôi đei hơnih man tơbăt, đei hơnih vă rim ŭnh hnam, tơmoi yak găn trong au chă soh hlôt nhang ƀlŏk hơdơ̆r tơdrong lôch răm dŏng teh đak đơ̆ng rim jơhnơr mĕ ƀă yă ƀok sơ̆ ki. Tơ̆ au jei hlôi jing mĭnh hơnih gĭt kăl hloh vă pơtho tơbăt ăn tơdrong jang joăt joe kĕch mang, iung tơblăh iŏk đei pơm tơm kơdih, rơngei hiôk hian, vei lăng teh đak ăn jơhnơr mơlôh.

Tơring Thượng Bằng La - bro đei jăl trong hông hang krang nak Lũng Lô găn ‘noh mĭnh lơ̆m dôm tơring mă blŭng kơ apŭng Văn Chấn jang keh đang jing tơring tơrang ‘nao lơ̆m sơnăm 2016. Ƀok Hoàng Đình Mưu, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei tơring Thượng Bằng La, apŭng Văn Chấn, dêh char Yên Bái tơbăt, truh sơnăm 2023, tơring lăp pă hloh 2,9% ŭnh hnam dơnuh:“Lơ̆m sơnăm 2024 au nhôn sơkơ̆t hơdăh gô jang keh đang trong pơkăp jing tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng liĕm hloh. Vă jang keh đang trong tơlĕch jang au, tơring sơkơ̆t hơdăh hơnơ̆ng atŏk tơ iung mŭk drăm hăm trong hơnơ̆ng pơjing bro pơrăm ‘long sa plei mă kăl ‘noh pơtăm krô̆i kam, ‘long hla che, ‘long pơmur rong sơdrông pơm brai, pơtăm dơ̆ng kram iŏk tơƀăng. Hơdrô̆ pơtăm kram iŏk tơƀăng ‘noh ‘ngoăih tĕch tơƀăng oei tĕch tơm, hla hloi kơna khei năr au kơnh nhôn gô sơkơ̆t hơdăh jing ‘long pơtăm kăl hloh kơ tơring”.

Trong hông hang krang nak Lũng Lô hrei au hlôi đei ming hơmet pơ ‘lơ̆ng, lơ jăl trong đei pơih să, pơm pơjing dă ƀiơ̆ kơ krông krang ƀiơ̆ ... Trong hông kang krang nak gĭt kăl dăr sơnăm sơ̆ ki au oei jing trong yơ yak gĭt kăl hloh tơgŭm ăn Thượng Bằng La păng rim tơring lơ̆m tơring Tây Bắc chă mơdro sa hiôk hian, tơgop pơtrŭt kơtang mŭk drăm-tơpôl roi năr roi atŏk tơ iung, tơgăl hăm tơdrong plang ăn pham lĕch sĕch huŏng kơtang đơ̆ng rim jơ ‘nơr mĕ ƀă yă ƀok bơ̆n đơ̆ng sơ̆.