Hơnơ̆ng ah oei unh om, tơklah oei pha đei 5 sơnăm, 10 sơnăm dah mă đunh hloh, kiơ̆ kơ tơdrong kĕ đei kơ bơngai kon hlôi sơđơ̆ng tơdrong hơrih noh đe sư apinh mĕ ƀă vă pơgơ̆r et pôk bơnê kơ tơdrong pơjing rong 'me vơ̆ 'lơ̆ng. Kiơ̆ kơ tơdrong kĕ đei đe pơgơ̆r et xa tih dah mă iĕ. Kră sơ̆ bơngai đei ƀiơ̆ noh đe ƀuh kơpô, rơmo... Mă lei hrei âu, lơ bơngai Bahnar pơgơ̆r et pôk bơnê kơ mĕ ƀă 'noh ƀuh nhŭng; mưh 'nhŏng oh kơtum kơtŏng tŏ sĕt bơngai noh ƀuh nhŭng pah ai đĕch.
Hơdrol kơ pơgơ̆r et xa, bơngai kon athei hơmet tôm nhŭng, iĕr, tơdrô ge vă soi tơbeh păng et xa. 'Nguaih kơ noh, bơngai kon athei hơmŏ khăn, tơpen, hơbăn ao tanh, chơkhŏ kơyep, mơnhan vă pôk ăn mĕ ƀă, 'nhŏng pơmai oh kơtơh... Ƀok Guin tơ̆ pơlei Bla -Troéc, xah Kơ Dang, apŭng Đak Đoa ăn tơbăt: ah hlôi đei tôm tơmam plang, bơngai kon gô tơroi ăn mĕ ƀă băt vă rơih khei năr 'lơ̆ng vă 'nhăk dôm tơmam pôk bơnê ăn kơ mĕ ƀă.
“Kiơ̆ khôi kơ bơngai Bahnar nhôn, bre klo hơkăn hơmuh, 'nao tơklah oei pha layơ duh hơdrin jang xa, mong răk, vă đei mŭk drăm gơh chă pôk bơnê ăn kơ mĕ ƀă hlôi rong 'me đơ̆ng iĕ khĕ kră. Atŭm hăm noh thơ thou kơ mĕ ƀă gơh grăng pran ling lang, yak hơdoi hăm kon sou, pơtho ăn kon hơ-ioh hơtŏk jang mŭk drăm nhen rim bơngai nai”.
Kiơ̆ kơ ƀok Hyêt, 62 sơnăm, oei tơ̆ pơlei Piơm, thĭ trâ̆n Đak Đoa, dêh char Gia Lai, et pôk bơnê kơ mĕ ƀă noh pơgơ̆r lơ̆m unh hnam, kơtum kơtŏng mă lei tơdrong et xa âu 'noh kăp gĭt. Đơ̆ng rŏng kơ soi bơnê, lơ̆m unh hnam ge tơdrô đei tuh ƀenh đak, 'nhĕm nhŭng, 'nhĕm iĕr hlôi ƀuh đang, bơngai kon iŏk mơnhan sŏ ƀenh 'nhĕm nhŭng păng rim 'nhot xa vă plang ăn mĕ ƀă, thơ thou ăn mĕ ƀă gơh grăng pran, atŭm hăm noh ăn kơ mĕ ƀă hơbăn ao tanh, tơpen tanh dah mă dôm tơmam drăm 'măn yua rim năr. Pơtoi kơ noh, hơvơn 'nhŏng oh kơtơh akŏm et tơdrô; rim bơngai adoi đei asong ăn 'nhĕm nhŭng. Kơplah âu unh hnam hơkŭm dih băl, atŭm thơ thou hơ-iă hăm bơngai đei pôk bơnê, atŭm tơroi kơ dôm tơdrong oei 'lơ̆p sơ̆ hlôi đei mĕ ƀă rong 'me nhen nơ̆r ƀai hơri kră: “Đei đak toh mĕ noh mă gơh 'lŏ 'lơ̆ng – Đei ƀă pơtho, pring vei noh gơh jăng nhen hrei âu”. Ƀok Hyêt tơroi dơ̆ng:
“Tơdrong mă kon hơ-ioh pơgơ̆r pôk bơnê kơ mĕ ƀă noh vă tơƀôh đon bơnôh băt 'mêm kơ mĕ ƀă, ling lang ƀlŏk hơdơ̆r kơ tơdrong mă mĕ ƀă hlôi pơjing păng rong 'me kon hơ-ioh tih vơ̆ djơ̆ 'lơ̆ng, noh ah mĕ ƀă oei hơrih, 'noh kon hơ-ioh pơgơ̆r et pôk bơnê vă mĕ ƀă gơh đei et xa dôm tơmam drăm mă kơdih po kon hơ-ioh pơm jang đei. Oei nhŭng noh tih dah mă iĕ đe ưh kơ đei pơkăp ôh, mă lei lơ̆m năr et xa athei hơvơn 'nhŏng oh, kơtum kơtŏng truh vang et xa sô̆ hadoi...”
Ƀok Hyưk, 64 sơnăm, tơ̆ pơlei Piơm, thĭ trâ̆n Đak Đoa ăn tơbăt, mă pơdrŏng dah mă hin dơnuh, đơ̆ng sơ̆ khơ̆ dang ei, bơngai Bahnar hơnơ̆ng hơpoi 'meh pơgơ̆r et pôk bơnê kơ mĕ ƀă:
“Hăm kon pơlei bơ̆n đơ̆ng sơ̆ truh dang ei ưh đei tơdrong et xa mă ayơ pôk bơnê kơ mĕ ƀă, 'nguaih kơ et pôk bơnê kơ mĕ ƀă lơ̆m unh hnam đĕch, ƀuh nhŭng dah mă kĕ đei noh ƀuh rơmo ăn kơ mĕ ƀă đĕch. Tơdrong et xa âu đei lăng nhen lĕ vă pôk bơnê kơ tơdrong mă mĕ ƀă hlôi pơjing păng rong 'me đơ̆ng 'nao đei rơneh truh ah 'lŏ 'lơ̆ng noh rim bơngai hơpơi 'meh pơgơ̆r”
Đei kon pơgơ̆r et pôk bơnê jĭ tơdrong sô̆ hơ-iă hăm mĕ ƀă. Kiơ̆ đơ̆ng noh, mĕ ƀă ƀôh sô̆ sôn kơlih kon hơ-ioh băt kŭp yom, tih vơ̆ djơ̆ 'lơ̆ng, băt kŭp yom, păng đei tơdrong hơrih kơdih sơđơ̆ng, mĕ ƀă pă đei pơngơ̆t kơ đon. 'Nhŏng Lứi, 40 sơnăm, oei tơ̆ pơlei Djrông, xah A Dơk, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai tơroi, mưh tam mă kĕ đei vă pơgơ̆r et pôk bơnê kơ mĕ ƀă noh ưh kơ sô̆ lơ̆m đon bơnôh:
“Kơdih inh khei năr âu tam mă pơgơ̆r et pôk bơnê kơ mĕ ƀă, inh adoi pơngơ̆t kơ đon mơ̆n, păng gô hơdrin mưh kĕ đei noh pơgơ̆r et pôk bơnê kơ mĕ ƀă, thơ thou ăn mĕ ƀă grăng pran ling lang, hơrih sô̆. 'Nâu adoi jĭ minh tơdrong vă pơtho ăn kôn mon kon sou băt hơrih kŭp yom 'mêm băt kơ bơngai 'lŏ, băt oei xa 'lơ̆ng kiơ̆ tơdrong hlôi đei đơ̆ng kră sơ̆ kơ hơdrung hơdrĕch kơdih”
Lơ̆m tơdrong hơrih hrei âu, bơngai Bahnar adoi oei vei răk khôi juăt âu, vă pơtho kôn mon kon sou băt 'mêm kơ-eng, kŭp yom kơ mĕ ƀă, dôm bơngai hlôi pơjing păng rong 'me kon hơ-ioh jing bơngai 'lơ̆ng. Đơ̆ng tơdrong pôk bơnê âu, tơdrong oei xa lơ̆m unh hnam, 'nhŏng oh roi tơguăt 'mêm kơ-eng dih băl... 'Nâu tơpă jĭ minh tơdrong 'lơ̆ng lơ̆m tơdrong hơrih oei xa kơ kon pơlei Bahnar.
Viết bình luận