Khèn Mông là nhạc cụ truyền thống được các thế hệ đồng bào ở Mù Cang Chải gìn giữ qua bao đời. Tuy nhiên gần đây, một số bạn trẻ không mặn mà với loại nhạc cụ này. Trước tình hình đó, nhiều câu lạc bộ khèn Mông đã được thành lập ở các bản làng. Câu lạc bộ Khèn Mông ở xã Lao Chải cũng ra đời từ đây.

Câu lạc bộ có sự góp mặt của 12 thành viên đến từ các thôn bản trên địa bàn xã Lao Chải. Tại đây, các bạn trẻ trao đổi kiến thức, tập thổi khèn, múa khèn. Câu lạc bộ cũng thường xuyên mời các cụ cao niên đến hỗ trợ giảng dạy và truyền đạt các bài khèn truyền thống. 

Theo quan niệm người Mông, tiếng khèn là biểu tượng của sự linh thiêng, là minh chứng cho sự trường tồn và phát triển của các thế hệ người Mông. Tiếng khèn đưa tiễn linh hồn người đã khuất về với tổ tiên nhưng cũng cất lên những nét tươi vui vào mỗi dịp lễ hội.

Tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở xã Mồ Dề, để xây dựng mô hình “Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc” trong trường học, nhà trường đã thực hiện truyền dạy cho học sinh thổi khèn, múa khèn, thổi sáo, dệt thổ cẩm thông qua chương trình giáo dục địa phương.

Không chỉ học sinh mà các thầy giáo, cô giáo đều hứng thú khi triển khai mô hình này. Qua mô hình đã góp phần gìn giữ được những nét văn hóa đặc sắc của địa phương.

Thầy giáo Phạm Minh Dũng, hiệu trường Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở xã Mồ Dề cho biết, với tác động của công nghệ 4.0 trong thời đại hiện nay, nhiều bạn trẻ, học sinh đam mê với những công nghệ mới, ít để ý đến những giá trị truyền thống văn hóa của dân tộc mình. Để giúp học sinh trong trường có kĩ năng hoạt động văn hóa văn nghệ tốt hơn, nhà trường xây dựng kế hoạch duy trì và phát huy, bảo tồn văn hóa dân tộc . 

Cũng để mô hình “Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc” trong nhà trường phát huy hiệu quả, Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và trung học cơ sở xã Chế Cu Nha đã mời các bậc phụ huynh tham gia dạy vẽ hoa văn trên vải bằng sáp ong và thêu dệt thổ cẩm cho học sinh, thông qua đó giúp các em thêm yêu quý, trân trọng những nét văn hoá đặc trưng của dân tộc mình.

Chị Lý Thị Ninh, tổ trưởng tổ hợp tác dệt thêu thổ cẩm bản Dề Thàng, xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải, một phụ huynh chia sẻ, thời gian qua tôi đã kết hợp với nhà trường tổ chức các buổi ngoại khóa để giới thiệu ý nghĩa từ những hoa văn họa tiết của dân tộc Mông để các em học sinh hiểu và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trong thời gian tới, tôi sẽ giúp các cháu thêu được những họa tiết hoa văn này.

Mù Cang Chải là huyện vùng cao có trên 95% dân số là đồng bào dân tộc Mông. Việc xây dựng các mô hình gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc là việc làm rất ý nghĩa và thiết thực, giúp thế hệ trẻ nâng cao nhận thức và ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình, góp phần xây dựng quê hương ngày một phát triển, không chỉ có cuộc sống ấm no mà các giá trị văn hóa, tinh thần ngày một được bồi đắp./.