Những ngày này lượng khách du lịch đến Hà Giang tăng cao, nhất là vào dịp cuối tuần. Du lịch vãn cảnh xuân, ngắm hoa đào nở, cảm nhận cái rét cắt da, cắt thịt trên cao nguyên đá Đồng Văn, cũng là một trải nghiệm thú vị.

Ông Đinh Trọng Thủy, một du khách ở Hà Nội, chia sẻ: Tôi lên đây rất nhiều lần, mỗi lần lên đều cảm nhận những vẻ riêng đặc sắc. Lần này lên đây vắng vẻ hơn nhưng cảm giác cũng rất riêng. Mọi người ở đây thực hiện rất tốt 5k cũng theo cách riêng.

Tuy nhiên, đến Hà Giang những ngày này nhiều du khách cùng có chung một cảm nhận buồn, đó là khá nhiều ngôi nhà xây mới copy theo mẫu ngoại lai đang làm xấu đi vẻ đẹp của thôn bản truyền thống.

Nhà xây theo mẫu ngoại lai

Thôn Lao Xa có nghề đúc bạc truyền thống ở xã Sủng Là, huyện Đồng Văn. Chính quyền địa phương đang quyết tâm xây dựng thôn Lao Xa đạt chuẩn nông thôn mới, qua đó phát triển làng nghề đúc bạc trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn ở cao nguyên đá Đồng Văn. Hiện nay tại thôn Lao Xa, những nếp nhà truyền thống đang dần bị thay thế bởi những ngôi nhà xây diêm dúa, cóp nhặt.

Nhà mới nhà cũ xây xen kẽ với nhau

Ông Mùa Siệu Thính, là nghệ nhân đúc bạc ở thôn Lao Xa, cho biết: Thanh niên đi làm ăn bên kia biên giới thấy vật liệu rẻ, nên mua về xây nhà theo mẫu của họ. Nhà truyền thống làm thì không khó, nhưng đắt. Xây nhà kiểu mới rẻ hơn, vật liệu mua từ Trung Quốc..

Hiện nay, ở xã Sủng Là có 10 thôn bản thì duy nhất thôn Lũng Cẩm Trên là còn gìn giữ được những nếp nhà truyền thống và được công nhận là làng văn hóa du lịch cộng đồng, đạt tiêu chuẩn OCOP về du lịch. Do ngói truyền thống không còn được sản xuất, làm thủ công thì rất đắt, nên bà con qua biên giới mua về lợp mái.

Ông Là Mí Kha, Chủ tịch UBND xã Sủng Là, cho biết: Một số người dân muốn xây nhà bền vững đã xây theo mô hình nước bạn. Xã cũng đã vào cuộc, trước mắt chỉ tuyên truyền giữ gìn bản sắc dân tộc, không xây theo mô hình mới vì du khách vẫn thích những ngôi nhà cổ.

Để giữ gìn bản sắc dân tộc, tỉnh Hà Giang đã có Chương trình 1953 nhằm hỗ trợ người dân bảo tồn, cải tạo, giữ gìn những ngôi nhà truyền thống, trung bình mỗi hộ dân được hỗ trợ 60 triệu đồng. Một số thôn bản đã triển khai thực hiện hiệu quả, trở thành những điểm đến hấp dẫn du khách như thôn Lũng Cẩm Trên ở xã Sủng Là.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh Hà Giang cũng như huyện Đồng Văn vẫn rất trăn trở về vấn đề bảo tồn nếp nhà truyền thống.

Ông Nguyễn Văn Chinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Văn đề nghị: Nếu như có một chính sách hỗ trợ cho đồng bào ở cao nguyên đá, trước tiên là ngói địa phương, cũng như dui mè bằng gỗ vì làm tốn kém, cần thêm tiền. Trước kia đoàn chính sách trung ương lên chúng tôi đã kiến nghị có chính sách hỗ trợ cho 4 huyện vùng cao bảo tồn, giữ gìn nếp nhà truyền thống để du khách có thể trải nghiệm khi đi du lịch. 

Năm qua, dù phải chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid 19, nhưng vẫn có trên 900 nghìn lượt du khách đến với Hà Giang, tổng thu từ du lịch đạt trên 1.600 tỷ đồng. Những con số này càng khẳng định vai trò của du lịch ở tỉnh Hà Giang. Vì vậy, việc gìn giữ những nếp nhà truyền thống của đồng bào các dân tộc ở tình Hà Giang cần sớm được thực hiện một cách bài bản, quyết liệt./.

Mạnh Phương/VOV1