Năm 2010, Công ty TNHH một thành viên Xây dựng Phong Minh (Công ty Phong Minh) được UBND tỉnh Lai Châu cho phép thuê gần 995 ha đất rừng nghèo và đất nương rẫy, với 4 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất để thực hiện dự án trồng rừng.

Sau khi hoàn tất thủ tục thuê đất tại 6 bản của xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên, Công ty đã bỏ cây giống và thuê người dân địa phương trồng và bảo vệ, với hứa hẹn là sẽ chi trả 5 triệu đồng/ha/năm. Thế nhưng, sau từng ấy năm chờ đợi, đến thời điểm này người dân của các bản vẫn chưa nhận được bất cứ khoản chi trả nào từ đơn vị chủ đầu tư.

Ông Hà Văn Chơ, ở bản Nà Lào, xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu cho biết: Khi đơn vị trồng rừng về triển khai dự án, ông cũng như nhiều gia đình trong bản được chính quyền xã vận động cho dự án thuê đất. Gia đình đã góp tất cả đất nương được hơn chục héc ta để cho thuê, rồi vận động con cháu tham gia trồng rừng. Khi trồng xong rồi thì đơn vị triển khai dự án không chi trả bất cứ khoản nào và từ đó đến nay gia đình vẫn tự bỏ công ra chăm sóc, bảo vệ. Công ty Minh Phong đã trốn khỏi địa bàn.

Ông Hà Văn Chơ, ở bản Nà Lào, xã Nậm Sỏ cũng như nhiều người dân trong bản vẫn mòn mỏi chờ đợi doanh nghiệp trả tiền công

Để bảo vệ quyền lợi của người dân, chính quyền xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên đã nhiều lần tìm cách liên lạc với đơn vị chủ đầu tư, thế nhưng địa chỉ trụ sở Công ty Phong Minh đã chuyển đi nơi khác. Diện tích đất đã giao, nay người dân không thể sử dụng để canh tác, gây khó khăn cho chính quyền địa phương trong công tác bảo vệ diện tích rừng hiện có.

Lãnh đạo UBND xã Nậm Sỏ cho biết, cả diện tích đã trồng và chưa trồng rừng hiện nay chính quyền địa phương đều gặp khó trong quản lý.

Năm 2018, UBND tỉnh Lai Châu đã có quyết định thu hồi diện tích gần 800 ha mà doanh nghiệp chưa trồng rừng. Tuy nhiên, sổ đỏ của toàn bộ diện tích gần 1.000 ha hiện nay Công ty Phong Minh vẫn đang giữ. Nhiều doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp cũng đã về địa phương khảo sát và có nhu cầu đầu tư, nhưng không thể triển khai dự án tiếp theo. Cả diện tích đã trồng rừng và chưa trồng, chính quyền xã đều đang gặp khó khăn trong công tác quản lý.

Ông Triệu Văn Điện, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên cho biết: Đối với gần 800 ha chưa sử dụng thì trong thời gian tới xã sẽ rà soát để tiếp tục thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Diện tích hiện tại mà người dân đang sử dụng thì cũng sẽ đề xuất với các cấp có thẩm quyền để giao cho người dân canh tác, sản xuất. Còn đối với những diện tích mà người dân chưa sử dụng trong gần 800 ha thì UBND xã sẽ quản lý theo quy định.

Gần 800 ha diện tích đất trồng rừng bỏ hoang đã được thu hồi, nhưng hiện nay chính quyền gặp khó vì chủ đầu tư vẫn giữ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Tại huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu đang có 6 dự án được chính quyền và cơ quan chức năng địa phương cho thuê đất để triển khai dự án trồng rừng và phát triển lâm nghiệp, với tổng diện tích gần 4.300ha. Tuy nhiên, hiện nay chỉ có 3 dự án đang triển khai hiệu quả, còn lại 3 dự án trồng rừng thuộc Công ty TNHH một thành viên Xây dựng Phong Minh, Công ty Cổ phần Minh Sơn, HTX Thành Vinh triển khai không hiệu quả. Cụ thể, do các chủ đầu tư triển khai chậm hoặc bỏ đất hoang nhiều diện tích lâu năm, không chi trả các chế độ đã cam kết, khiến cuộc sống của không ít hộ dân lao đao.

Ông Nguyễn Thanh Huy, Chủ tịch UBND huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu cho biết: Sau khi tỉnh có quyết định thu hồi diện tích đất của các doanh nghiệp không thực hiện cam kết, phần diện tích này đã được giao cho chính quyền địa phương quản lý. Đối với phần diện tích đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất mà hiện các doanh nghiệp đang giữ, huyện sẽ phối hợp với cơ quan chức năng thu hồi hoặc hủy, để đảm bảo các điều kiện cho các doanh nghiệp thực sự đủ điều kiện đầu tư:

Hiện nay có rất nhiều các doanh nghiệp và các công ty quan tâm đến việc trồng, chế biến một số loài như cây Mắc ca, cây gỗ lớn như quế. Tại địa phương cũng đã có 5 dự án là tỉnh đã chấp thuận chủ trương cho vào khảo sát vùng trồng. Bởi vậy, huyện xác định đây là cơ hội để đưa diện tích đất rừng mà trước kia giao cho các doanh nghiệp mà các doanh nghiệp không thực hiện mà tỉnh điều chỉnh lại; thì huyện sẽ quy hoạch những vùng này cho các đơn vị có nhu cầu.

Tỉnh Lai Châu hiện nay đã có hàng chục dự án đầu tư trồng rừng và các cây công nghiệp nghiệp dài ngày theo hướng hàng hóa tập trung. Nhiều dự án đã mang lại hiệu quả thiết thực, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ đồng bào người địa phương. Tuy nhiên, cũng không ít dự án kém hiệu quả, gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương vùng dự án, vì vậy cần được rà soát, thu hồi để mang lại hiệu quả sau đầu tư./.

Khắc Kiên/VOV Tây Bắc