Gia đình ông Mùa A Phềnh ở bản Tà Số, xã Chiềng Hắc, huyện Mộc Châu, Sơn La những ngày này phải huy động mọi thành viên trong nhà lên nương hái mận. Mận hậu của gia đình năm nay được mùa, quả sai trĩu, thương lái về thu mua tận bản. Gia đình ông đã chuyển hơn 1,5 ha đất trồng ngô, sắn kém hiệu quả sang trồng mận hậu từ năm 2014. Những năm qua, cây mận phát triển tốt, cho năng suất cao, trung bình khoảng 30 tấn quả mỗi năm.

Ông Phềnh kể, mận nhà tôi bắt đầu bói từ năm kia. Năm đầu tiên được bán được 80 triệu đồng, năm thứ hai (năm 2021) được 200 triệu, có người lên mua tận bản.

Mận được thương lái thu mua tận bản hoặc người dân chở về các điểm tập kết trên địa bàn.

Cây mận hậu bén rễ trên đất Mộc Châu từ những năm 1980. Đến nay, địa phương này đã trở thành vùng trồng mận lớn nhất cả nước, với hơn 3.200 ha, trong đó diện tích đang cho thu hoạch khoảng 2.400 ha. Sản lượng mận năm nay ước đạt 28.000 tấn.

Bà Nguyễn Thị Hoa, Phó Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu, Sơn La cho biết, cây mận hậu đã trở thành một trong những cây trồng chủ lực, giúp người nông dân Mộc Châu thoát nghèo, làm giàu trên mảnh đất quê hương. Nhiều năm nay, cây mận gần như là nguồn sống của đông đảo người dân Mộc Châu. Lãnh đạo huyện xác định người dân phải tiếp tục phát triển cây mận, với cách ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, để cây mận phát triển tốt hơn, an toàn hơn, tiêu thụ tốt hơn và người dân yên tâm gắn bó với cây mận.

Cây mận hậu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân Mộc Châu.

Mùa mận chín cũng đang rộn ràng trên khắp các nương đồi ở xã Phiêng Khoài – “thủ phủ” mận của huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Thời điểm chính vụ, mỗi ngày, xã Phiêng Khoài tiêu thụ khoảng 200 tấn mận. Năm nay mận được giá. Trung bình đạt khoảng 20-30.000đ/kg. Loại mận dọc, to, ngon có khi 100.000đ/kg.

Để nâng cao giá trị cho quả mận, thời gian qua, chính quyền địa phương đã hỗ trợ, khuyến khích người dân thay đổi tư duy trong canh tác. Từ chỗ trồng và để cây mận phát triển tự nhiên, đến nay, khoảng 70% diện tích mận ở Yên Châu đã được người dân đầu tư hệ thống tưới nước. Cây cũng được đốn tỉa, tạo tán và bón phân theo từng chu kỳ. Nhờ vậy, mận cho chất lượng ngon, kích thước to đều, có thể đạt 12-18 quả/1kg.

Người dân Mộc Châu thiết kế mô hình chống mưa đá cho cây mận. 

Ông Vì Văn Ngọc, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, Sơn La cho biết: Năm qua, mận Yên Châu đã được tham gia các chương trình kết nối nông sản, được người tiêu dùng biết tới và dần dần đã có thương hiệu, nhất là mận RUBY đã được một số thị trường trong và ngoài nước biết đến.

Với diện tích mận hậu hơn 11.000 ha, tỉnh Sơn La đang đẩy mạnh xây dựng thương hiệu cho quả mận, thông qua việc xây dựng các vùng trồng theo tiêu chuẩn; khuyến khích, hỗ trợ thành lập các HTX để tổ chức trồng, chăm sóc mận theo quy trình, tiêu thụ ổn định... 

Mận Phiêng Khoài, huyện Yên Châu (Sơn La) năm nay được mùa, quả sai trĩu.

Năm nay, sản lượng mận của tỉnh Sơn La ước đạt khoảng 60.000 tấn. Đến thời điểm này, mận Sơn La cơ bản được tiêu thụ ổn định, mang lại thu nhập trung bình khoảng 150 triệu – 200 triệu đồng/ha.

Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La khẳng định: Định hướng của Sơn La là chuyển đổi sâu về canh tác. Đó là chuyển từ những vùng canh tác chưa áp dụng khoa học kỹ thuật sang ứng dụng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, nông nghiệp thông minh... để cho ra những quả mận có chất lượng cao, đáp ứng thị trường trong nước và các thị trường quốc tế.

Quả mận hậu không chỉ giúp người dân có thêm thu nhập, mà còn là món quà du lịch độc đáo cho du khách khi tới Sơn La mùa này.

Với tiềm năng, lợi thế và định hướng cụ thể, cây mận hậu ở Sơn La đang từng bước khẳng định chất lượng và thương hiệu, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và giúp bộ mặt của nhiều bản làng ngày một khởi sắc./.

 Lê Hạnh/VOV Tây Bắc