VOV4.Êđê - Ênoh hbâo pruê, mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnơ̆ng rông ăt msĕ hŏng mnơ̆ng yua đĭ ktang nanao ngă kơ ƀĭng ngă lŏ hma čar Dak Lak tuôm hŏng klei dleh dlan hlăm bruă duh bi liê, mkra mjing bruă lŏ hma. Ƀiădah, hlăm lu alŭ wăl, ƀĭng ngă lŏ hma, knơ̆ng bruă čŏng pô ruh mgaih lei dleh dlan kơ pô hŏng bruă dưn yua djah djâo bruă lŏ hma čiăng mđam hbâo pruê, dưn yua bruă lŏ hma bi dưn yua mnơ̆ng mâo mơ̆ng pô čiăng bi hrŏ ênoh prăk ngă bruă.

Đỗ Hữu Minh ti alŭ Tân Phú, să Ea Ñuôl, kdriêk Ƀuôn Đon mâo êbeh 2 ha pla kphê, tiu leh anăn pla pluă dŭm mta ana boh kroh. Ñu brei thâo, grăp thŭn gŏ sang bi liê mơ̆ng 35 - 40 êklăk prăk blei hbâo Ăngre pioh pruê. Leh ênoh hbâo pruê đĭ, ñu ba yua mnơ̆ng djah mơ̆ng lŏ hma mâo leh čiăng mjing hbâo brŭ. Êbeh sa thŭn anei, ñu yua hbâo vi sinh mbrŭ mơ̆ng djah kphê, djah tiu pruê kơ ana pla mjing, amâo djŏ knŏng mkra mjing lăn, răng mgang wăl hdĭp mda đuč ôh ƀiădah lŏ bi hrŏ ênoh duh bi liê: “Êlâo dih hbâo pruê NPK ăngre ƀiădah ară anei jih jang jing vi sing sơaĭ.  Vi sing kâo pô mkra mjing mơ̆ng ana rơ̆k tơ̆k bi mbrŭ jing hbâo pruê jăk snăk. Kơ hbâo pruê ăngre grăp thŭn pruê 1 thŭn mâo ênoh 35 êklăk prăk ƀiădah ară anei bi mbrŭ jing hbâo pruê vi sinh 4-5 êklăk mâo leh đang 2 ha jing krih jăk snăk”.

Hŏng Êpul hgŭm bruă lŏ hma leh anăn hiu čhưn ênguê Phú Nông Ƀuôn Đon, kdriêk Ƀuôn Đon, snăn bruă yua mnơ̆ng dhơ̆ng djah mơ̆ng lŏ hma pioh lŏ mkra mjing mâo êpul hgŭm bruă hlue ngă jăk snăk. Hdră mkra mjing hlue si hdră krĭp, jih jang djah djâo dưi lŏ wĭt mjing mnơ̆ng pruê kơ ana pla mjing. Trần Văn Toàn, Khua êpul hgŭm bruă brei thâo, gru hmô duh mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng êđăp ênang jăk, mkhư̆ klei luič liê mang leh anăn boh nik bi hrŏ jih hnơ̆ng djah djâo hlăm wăl hdĭp mda. “Čiăng bi hrŏ ênoh bi liê mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng rông mnơ̆ng ba yua eh mnơ̆ng rông rông ênăng pan lŭ leh anăn mă ênăng pan lŭ mjing mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnŭ, bip, kan snăn srăng dưi bi hrŏ ênoh duh bi liê. Gĭr tă hdră kơ ƀĭng ngă lŏ hma mkra mjing hlue hdră lŏ wĭt mkra mjing snăn srăng bi hrŏ ênoh bi liê ngă bruă mđĭ prăk hrui wĭt leh mnơ̆ng dhơ̆ng pô mkra mjing ăt djăp hnơ̆ng čuăn”

Bruă lŏ hma lŏ mkra mjing ăt jing hdră lu anôk bruă duh mkra ti Dak Lak ngă mdrơ̆ng ti anăp kdrăp mnơ̆ng dhơ̆ng, hbâo pruê đĭ ênoh, mbĭt anăn mđing truh kơ sa bruă lŏ hma mta doh hơ̆it kjăp, mkhư̆ bruă yua hbâo pruê ăngre, êa drao krih kơ ana pla mjing. Phạm Hữu Thời, Khua Knơ̆ng bruă lŏ hma Nhất Thông, anôk bruă thơ̆ng kơ mkra mjing, ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma doh, brei thâo: “Mkra mjing lŏ hma doh jing mkra mjing lŏ hma krĭp snăn msĕ si ƀiă hmaĭ hlăm ênoh ênil hbâo pruê. Kyua hlăm hdră mkra mjing hbâo pruê, mnơ̆ng ƀơ̆ng tinăn leh anăn ăt msĕ si ngă djŏ hdră kčah klă klơ̆ng hlăm hnơ̆ng čuăn doh jing mjing mnơ̆ng ƀơ̆ng tŭ jăk hlăm anôk rông mnơ̆ng bi mâo ƀiă êdi 50% kơ bruă rông mnơ̆ng ăt msĕ mơh hbâo pruê kơ ana pla jing.”

Dak Lak jing čar mâo bruă lŏ hma lu jơr anăn hnơ̆ng djah mâo lu snăk. Anei jing klei găl čiăng dưi mđĭ kyar bruă lŏ hma hơĭt kjăp hlue hdră lŏ wĭt mkra mjing. Hru hmô bruă duh mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng doh, jăk, bi hrŏ jih hnơ̆ng djah djâo hlăm wăl hdĭp mda. Boh nik hlăm wưng ênoh kdrăp mnơ̆ng lŏ hma đĭ msĕ si ară anei, bruă ba yua mnơ̆ng djah djâo lŏ hma čiăng mjing mnơ̆ng kơ hdră mkra mjing mkăn srăng mkiêt mkriêm lu prăk bi liê./.