Bruă mkŏ wĭt ana pla mjing, mnơ̆ng rông mâo bruă klam yuôm bhăn hlăm klei mđĭ kyar bruă duh mkra mơ̆ng bruă lŏ hma. Anei jing sa hlăm dŭm hdră êlan đru kơ mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing klei bi hmô tŭ dưn, mđĭ hnư hrui wĭt. Giăm hŏng anei 2 thŭn, klei bi hmô rông hlô rang (đruah mnga) mă ki mda đĭ kyar ktang ti kdriêk Nam Giang, čar Quảng Nam.

Thŭn êlâo, amai La Thị Sâm mbĭt hŏng êpul 5 gŏ sang ti alŭ Mực, wăl krah Thạnh Mỹ, kdriêk Nam Giang, čar Quảng Nam dưi mă klei đru 20 drei hlô rang hŏng klei bi hmô bi mlih dlăng kriê. Leh 6 mlan, hlô rang dưi brei mă ki mda. Amai La Thị Sâm brei thâo, kah knar grăp thŭn, hlô rang (đruah mnga) mă ki mda dua blư̆, ênoh čhĭ grăp kg jing 10 êklăk prăk. Rông hlô rang ênưih hĭn mkă hŏng mnơ̆ng mkăn. Pô čiêm dŭm mta hla mâo hlăm alŭ wăl, hla mtei. Truh kơ hlô mâo ki mta lŏ čiêm dŭm mta msĕ si ktơr, hbei čiăng kơ ki mda mâo hnơ̆ng jăk, Mơ̆ng gŏ sang ƀun ƀin, dleh dlan, ară anei klei hdĭp gŏ sang amai La Thị Sâm mâo leh klei hơĭt.

“Kyua mâo bruă sang čư̆ êa alŭ wăl đru leh anăn uêñ mĭn, mkăp brei mjeh leh anăn mnơ̆ng yua, mkŏ mjing klei găl čiăng kơ mnuih ƀuôn sang hlăm êpul rông hlô rang dưi mâo klei hơĭt hĭn hŏng êlâo. Êlâo dih, gŏ sang ngă hma, mă bruă mưn dleh dlan êdi. Hmei mrâo rông hlô rang ƀuh boh tŭ dưn hĭn mkă hŏng bruă mkăn. Pô knŏng rông đuč, bi anôk ba čhĭ mâo leh anôk bruă. Tơdah rông jăk srăng mâo ki jăk”.

Lač kơ bruă rông hlô rang ti alŭ wăl, Pơ Loong AÊ, ti să Tà Bhing, kdiêk Nam Giang brei thâo, anei jing klei bi hmô mrâo. Khădah hlô rang jing hlô dliê ƀiădah dưi bi ƀlum, găl guôp hŏng lăn, yan adiê krĭng čư̆ čhiăng, ƀĭng ngă lŏ hma dưi dưn yua dŭm mta mnơ̆ng bruă lŏ hma čiăng ngă mnơ̆ng ƀơ̆ng, bi hrŏ ênoh bi liê rông mnơ̆ng. Pơ Loong AÊ lŏ brei thâo: rông hlô rang ênang leh anăn ƀiă klei ruă, hnư hrui wĭt lu hĭn mkă hŏng rông ŭn, rông mnŭ leh anăn rông êmô.

“Bi kơ prăk hrui wĭt hlăm brô 2;3 mlan hlông rang mâo ki mda leh, mnuih ƀuôn sang bi hơ̆k mơak kyua ki mda mâo ênoh. Êpul hmei mâo 5 gŏ sang rông 20 drei, hlăm anăn mâo 15 drei hlô rang knô mâo kdi mdah leh, tĭng mâo 100 êklăk prăk sa gưl.

Ti kdriêk Nam Giang, čar Quang Nam ară anei mâo 200 gŏ sang jing mnuih Kơtu nao hgŭm hlăm bruă rông hlô rang mă ki mda, kƀĭn ti dŭm să Ta Pơ, Cà Dy, Tà Bhing leh anăn wăl krah Thạnh Mỹ. Hluê si A Rất Bhen, k’iăng khua adŭ bruă lŏ hma leh anăn leh anăn wăl hdĭp mda kdriêk Nam Giang, čar Quang Nam brei thâo, rông hlô rang mă ki mda ba wĭt boh tŭ dưn lu hĭn mkă hŏng dŭm mta mnơ̆ng rông đưm. Mơ̆ng ênoh prăk pluă mbĭt, dŭm hdră ala čar kñăm bi hrŏ ƀun hơĭt kjăp, hdră ala čar kñăm mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă…grăp thŭn, kdriêk Nam Giang dăp leh êbeh 100 êklai prăk, mkăp kơ alŭ wăl đru kơ mnuih ƀuôn sang mđĭ kyar bruă duh mkra, rông mnơ̆ng, pla mjing… A Rất Bhen, brei thâo:

“Lông ngă klei bi hmô rông hlô rang mă ki mda, phŭn kčưm ba wĭt boh tŭ dưn. Lu gŏ sang leh anăn êpul gŏ sang khăt ba čhĭ leh anăn mâo prăk hrui wĭt. Hlăm wưng kơ anăp, kdriêk Mang Yang lŏ dơ̆ng ksiêm duah čiăng lŏ wĭt bi klă klei bi hmô anei leh anăn pŏk mlar. Lu gŏ sang nao hgŭm rông hlô rang mơ̆ng gŏ sang ƀun, giăm ƀun ară anei dưi tlaih ƀun leh anăn mâo hnư hrui wĭt hơ̆ĭt. Adŭ bruă lŏ hma leh anăn wăl hdĭp mda lŏ dơ̆ng kčĕ hŏng bruă sang čư̆ êa kdriêk ba klei bi hmô rông hlô rang đĭ kyar, bi mguôp hŏng dŭm anôk bruă, bi mguôp hlăm bruă mkra mjing leh anăn ba čhĭ mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng gŏ sang”.

Dŭm thŭn hŏng anei, lu mnuih djuê ana Kơtu ti krĭng čư̆ čhiăng čar Quang Nam hŏng klei mbruă jhŏng mĭn, jhŏng ngă, jhŏng hriăm, ngă bruă mkŏ wĭt ana pla mjing, mnơ̆ng rông ba wĭt boh tŭ dưn. Mbĭt hŏng ênoh đru mơ̆ng gưl dlông, čar Quang Nam lŏ đru kơ mnuih djuê ƀiă, mnuih ƀuôn sang krĭng taih kbưi kơ hdră duh ƀơ̆ng, ana mjeh, mjeh mnơ̆ng tông čiăng mđĭ kyar klei hdĭp mda. Êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma čar Quảng Nam đru kơ mnuih ƀuôn sang rông ŭn brung, rông êmô, mbĭt hŏng đa đa klei bi hmô mđĭ kyar bruă duh mkra mrâo…kyuanăn, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ hĭn, lu gŏ sang dưi tlaih ƀun hơĭt kjăp. Nguyễn Út, k’iăng khua êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma čar Quảng Nam brei thâo:

Bi hŏng dŭm kdriêk čư̆ čhiăng msĕ si Nam Giang, Đông Giang, Phước Sơn mnuih ƀuôn sang yua ênoh prăk lĭng čan mơ̆ng knơ̆ng prăk ăt msĕ mơh Êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma duh bi liê mđĭ kyar đa đa klei bi hmô tŭ dưn. Klă klơ̆ng msĕ si klei bi hmô rông ŭn brung ti alŭ wăl, rông mnŭ, rông hlô rang… Anei jing dŭm klei bi hmô ba wĭt boh tŭ dưn leh anăn hnư prăk hơĭt kơ mnuih ƀuôn sang dưi bi hơĭt klei hdĭp leh anăn mđĭ kyar bruă duh mkra. Dŭm klei bi hmô anei amâodjŏ knŏng tlaih ƀun ƀiă phung hgŭm lŏ đĭ mdrŏng leh anăn đru mguôp kơ čar Quảng Nam lu mta mnơ̆ng dhơ̆ng OCOP, hŏng nik hŏng dŭm kdriêk čư̆ čhiăng ngă tŭ dưn êdi. Hluê anăn mkŏ mjing klei mưng kơ mnuih ƀuôn sang kñăm kơ bruă mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng, mkra mjing doh êƀăt.