Phung êkei êdam mniê êra mnuih Xơ Đăng leh bŏ prŏng êmŏng khue, dơ̆ng bi dôk ung, dôk mô̆, hrăm mbĭt mkŏ mjing klei hdĭp mđrăm mbĭt hŏng găp djuê dua nah. Ung mô̆ mrâo bi dôk dưi hdĭp kơ sang ung thâo dah kơ sang mô̆, tui si klei bi tŭ ư, ƀiădah kreh buh jing ti găp djuê hlăk dôk hlăm klei dleh dlan hĭn snăn dôk hŏng pô anăn, kñăm bi đru duh mjing kơ bruă knuă. Bi leh bruă čuăn hŏng amĭ ama dua nah, snăn kơh dưi mdơ̆ng sang kơ hjăn pô, kčưm kơ klei hdĭp êngiê kơ pô.

Hlăm klei bi kuôl ung mô̆, mnơ̆ng bi mđup brei amâo mâo yuôm bhăn ƀiădah jing klei bi knăl ai tiê klei thâo khăp, yap msĕ si ngăn pnŭ leh, amâo mâo bi ktrŏ hŏng prăk mah ôh, ƀiădah klei yuôm bhăn hĭn bi hơêč hmưi kơ ung mô̆ mrâo mâo klei jăk yâo mơak mñai. A Wat, hlăm êpul hgŭm phung mduôn khua ƀuôn hgŭm Đăk Dục (Quảng Ngãi) brei thâo:

“Hlăm klei bi dôk ung mô̆ mnuih Xơ Đăng hmei amâo mâo bi čoh ngăn pnŭ yuôm bhăn ôh, amâo mâo mđing kơ ngăn dŏ ôh. Êlâo kơ êkei dôk mô̆ nao dôk kơ sang mô̆, knŏng kreh djă ba sa ƀĕ kgă, sa ƀĕ wăng, anăn yơh jing ngăn dŏ mơ̆ng amĭ ama tiŏ nao mđup brei kơ amĭ ama tĭng kơ mô̆, bi êdah ai tiê thâo hdơr knga, lehanăn ai tiê klei khăp pô. Bi mniê dôk ung leh wĭt kơ sang ung ăt djă ba abăn pô mñam, m’iêng ao, thâodah kpin kơ amĭ ama ung. Jih jang amnơ̆ng anăn amâo mâop bi mkă tĭng kơ ênoh ôh, ƀiădah čiăng bi knăl kơ klei thâo khăp lehanăn mpŭ kơ êpul kmha.”

 “Êa ksâo amĭ jing jăk sơăi mơ̆ng dua nah.”  Hmư̆ klei blŭ anăn jing msĕ si hơăi mang, ƀiădah ñu bi êdah klei mtaqwp mdơr, klei thâo hdơr knga prŏng prĭn kơ jih dua nah găp djuê.  Phung anak amâo mâo djŏ knŏng hdơr knga kơ amĭ ama ƀă kniêm čiêm rông pô đuič ôh, ƀiădah lŏ hdơr knga kơ êpul kmha jih dua nah. Anăn yơh jing klei yang ƀuôn bi êdah leh hlăm klei mtăp mđơr êkei mniê, đru bi rông ba leh jing hĕ djuê bi rông ênông bi dôk mâo leh mơ̆ng đưm. A Hlam, ti ƀuôn Đăk Giấc, ƀuôn hgŭm Đăk Môn (Quảng Ngãi) lač:

 “Leh bi kuôl ung mô̆, ung mô̆ mrâo đĭ nao dôk kơ sang êkei hlăm brô mơ̆ng 2 - 3 thŭn. Aê aduôn ăt mtô mtă: “Êa ksâo amĭ ăt jăk sơăi jih dua nah” - sitôhmô êjai nao dôk kơ sang ung, snăn dua čô ung mŏ mrâo sui sui ăt wĭt čuă amĭ ama tĭng kơ mô̆, lehanăn dah tuôm hŏng bruă ktrŏ bi đru hĕ năng jing anak thâo huĭ mpŭ kơ amĭ ama êpul kmha, bi leh bruă klam hŏng jih dua nah găp djuê.”

 Hlăm klei bi dôk ung mô̆ mnuih Xơ Đăng, amâo mâo čih yap ôh ti anôk jing jĕ giăm hĭn. Tơdah sang êkei mkŏ mjing klei huă ƀơ̆ng êlâo, êdei kơ anăn sang mniê lĕ lŏ wĭt ngă msĕ mơh. Dah sang êkei čuh ŭn, čuh mnŭ, snăn sang mniê ăt ngă msĕ snăn mơh. Jih dua nah bi jưh kna mbĭt hlăm klei mtăp mđơr, čiăng kơ dua nah gŏ sang, lehanăn klei hdĭp hlăm yang ƀuôn mâo nanao klei thâo bi mguôp.

 Đưm adih, tơdah hlăm ƀuôn sang mâo klei ruă tưp, thâodah amâo mâo jăk êa hlĭm hjan luič boh mnga, mâo lu mnuih djiu djuăm duam ruă, snăn klei bi kuôl ung mô̆ mdei hĕ êjai. Kyua klei jăk mơak kơ dua čô ung mô̆, brei nao mđrĭng hŏng klei mơak jih jang ƀuôn sang. Aduôn Y Niên, ti ƀuôn Ea Mao, ƀuôn hgŭm Tân Tiến (Daklak) lač;

“Klei yuôm bhăn êdi mơ̆ng klei bi kuôl ung mô̆ mnuih Xơ Đăng, tơdah mlan anăn hlăm ƀuôn mâo hĕ klei ruă tưp, thâodah luič boh mnga, mâo klei ênguôt hnĭng hlăm ƀuôn sang, khădah dua čô êkei êdam mniê êra mâo klei khăp bŏ ênŭm leh dưn, ƀiădah ka dưi mkŏ mjing ôh klei bi kuôl ung mô̆. Mơ̆ng leh ƀuon găn jih klei ênguôt, jih jang mnuih mâo klei suaih pral leh, snăn dua nah găp djuê mkŏ mjing yơh, iêo mnuih kŏ arăng bâo hlâo arăng yap hlăm ƀuôn mkŏ mjing brei klei bi kuôl ung mô̆.”

Tuíi klei bhiă7n klei bi kuôl ung mô̆ dua tlâo hrue, phung êkei êdam bi jak nao hlăm dliê pĕ djam, čoh êbŭng, nao hlăm êa mă kan... Mđrăm mbĭt bi mơak hŏng klei bi kuôl ung  mô̆. Mâo đa đa ƀuôn sang Xơ Đăng knhuah siam anăn ăt adôk djă pioh. Ƀiădah phung hđeh ară anei bi ruah mkŏ mjing hlue knhuah mrâo ară anei: Mkŏ mjing ti sang pô, iêo ba mưn yua phjung knă êsei djam, thâodah gŏ sang thâo mâo hĭn, mkŏ mjing hlăm sang huă ƀơ̆ng, iêo jak klei kdŏ muiñ. Khădah hdră mkŏ mjing mâo klei bi mlih, ƀiădah klei mtăp mđơr, klei thâo bi mguôp ăt jing atur kjăp mơ̆ng klei jăk yâo găp djuê, lehanăn klei thâo bi mguôp ƀuôn sang. A Nuă – Khua mduôn buôn Ea Mao (Tân Tiến, Daklak) mtă:

 “Hlăm klei bi kuôl ung mô̆ mnuih Xơ Đăng, êkei êdam mniê êra amâo mâo dôk kơ sa nah tĭng đing kơ sa nah pŏk ôh. Dua ung mô̆ mrâo dưi nao dôk hŏng amĭ ama tĭng kơ êkei êlâo, amâodah tĭng kơ mniê tŭ mơh, kreh ƀuh kơ grăp tĭng nao dôk hlăm 3 thŭn, leh kơ anăn kơh đuĕ dôk hjăn mkŏ mjing klei hdĭp mda pô. Anăn jing klei bhiăn aduôn knuê aê hđăp leh, kâo mâo klei čiăng mtă kơ čô anak amuôn adei msĕ snăn, thâo bi djă pioh, čiăng kơ phung amuôn adei mâo nanao ai tiê thâo bi khăp sĭt kơ jih dua nah amĭ ama lehanăn êpul kmha bi kluôm ênŭm”.

Klei bi kuôl ung mô̆ mnuih Xơ Đăng knŏng msĕ snăn, ƀiădah bŏ hŏng klei thâo bi khăp, mtăp mđơr lehanăn thâo bi đru./.