Hlăm dŭm hrue knhal jih hrue kăm, pô mbruă A Huyền ti să Đăk Tô, čar Quảng Ngãi lŏ mtô kơ phung hđeh hlăm ƀuôn, hriăm brô̆ tơrưng, hriăm muiñ ênhiang djuê ana Xơ Đăng. Ñu lŏ mđrăm mbĭt hŏng pô mbruă Đinh Xuân Đề (pô thâo mmuiñ mơ̆ng êpul kdŏ muiñ čar Kon Tum hđăp) lŏ mtô, lŏ bi kơrŭ wĭt hdră kdŏ muiñ hŏng phung hđeh ti dŭm boh ƀuôn hgŭm , đru kơ phung hđeh kjăp ai tiê hlăm klei bi lông prŏng hĭn. Jing pô dưi hriăm mjuăt ti Sang hră gưl krah bruă Dhar kreh – kdŏ mmuñ Lĭng kahan, nao hgŭm hlăm êpul kdŏ mmuñ mơ̆ng čar Kon Tum hđăp, ƀiădah kyua khăp kơ dhar kreh djuê ana đưm snăn A Huyền lŏ wĭt hŏng ƀuôn sang, čŏng mjing hdră duh ƀơ̆ng hŏng bruă tui ksiêm, mkra kdrăp tông ayŭ djuê ana. Pô mbruă lŏ mjhar êlah pui klei khăp kơ dhar kreh hlăm ai tiê mnuih ƀuôn sang. A Huyền brei thâo:

“Bruă mkra mjing, mdah tông kdrăp djuê ana pô, snăn găp djuê, mnuih ƀuôn sang, phung amuôn adei hlăm ƀuôn khăp sơăi. Amâo mâo djŏ knŏng hjăn mnuih ƀuôn sang djuê ana Xơ Đăng, ƀiădah wăt phung ayŏng adei mnuih djuê lar, ăt atăt phung anak pô tui nao hriăm tông čing, brô̆ tơrưng.

Bi ayŏng A Bliêt, mnuih djuê ana Sedang, ti ƀuôn Kon Wang, ƀuôn hgŭm Tân Tiến, Dak Lak mkŏ mjing mtam dua êpul tông čing – êpul kdŏ muiñ ênhiang djuê ana pô kơ hđeh hriăm pioh mdah hlăm dŭm bruă prŏng msĕ si knăm mơak kphê Buôn Ma Thuột, Knăm mơak Boh durian krông Pač… Ñu ăt čih mkra, mkŏ mjing hdră mdah jăk msĕ si “Mnŭ kdjô̆”, “Ênai čing kwang hlăm ƀuôn sang kâo”, mâo mă leh klei pah mni ti anôk bi lông hlăm alŭ wăl. Dua čô anak ñu ăt lŏ čuê bruă răng kriê kdrăp djuê ana pô mbĭt hŏng găp djuê, gŏ sang. Ayŏng A Bliêt yăl dliê:

“Hlăm dua êpul tông čing, mâo 28 čô, hlăm anăn mâo dua čô anak ñu bi mguôp mbĭt. Ară anei anak prŏng dôk hriăm thŭn tal dua sang hră gưl krah bruă Dhar kreh kdŏ mmuñ Dak Lak, gơ̆ hriăm truăn kơ piano, mbĭt anăn lŏ hriăm dŭm kdrăp pĕ tông djuê ana pô.”

Leh mâo internet đĭ kyar, pô mbruă A Huyền lehanăn A Bliêt ăt thâo ba yua msĕ si Facebook, Zalo…, pioh bi lar klei pô khăp kơ kdrăp pĕ tông djuê ana pô hŏng hđeh gưl mrâo. Pô mbruă A Huyền brei thâo:

“Mta kñăm ba kdrăp pĕ tông djuê ana pô bi lar hlăm hla pŏk yang ƀuôn, čiăng kơ lu mnuih dưi thâo, kơ ênhiang kdrăp pĕ tông djuê ana mnuih djuê ƀiă lăn dap kngư. Bi wưng leh êgao, knŏng kreh mă rup, mdar rup tui si jing, lehanăn ayŏng adei duah mđung mă yơh hlăm hla pŏk yang ƀuôn. Mnuih mŭt dlăng lač jing jăk, snăn diñu sa ai hŏng pô mơh, asei mlei kâo pô ƀuh jing mơak mơh”

Mâo klei mĭn ai tiê msĕ, čiăng ba rup mơ̆ng kdrăp pĕ tông djuê ana pô hlăm hla pŏk yang ƀuôn, A Bliêt lač:

“Kâo ăt ba leh dŭm mta rup klei tông tơ-rưng, tông čing, mnuih ênhiang djuê ana pô, wăt rup kdŏ čhuang… hlăm hla pŏk yang ƀuôn. Kâo čang hmăng anăp anei, leh mâo prăk chĭ dŭm mta kdrăp pĕ tông kâo mkra, amâodah hiu mdah lu anôk mkăn srăng mâo djăp prăk pioh blei kdrăp mdar rup mă bruă jăk hĭn, kñăm kriê pioh dŭm klei tông muiñ jăk, dŭm klei kdŏ siam, klei kdŏ čhuang bi lar hlăm hla pŏk yang ƀuôn, hŏng mta kñăm čiăng hưn mdah dhar kreh djuê ana  Xơ Đăng truh hŏng jih jang mnuih lehanăn krĭng kwar.”

Ăt msĕ hŏng A Huyền, A Bliêt, ayŏng Y Thiên Adrơng, djuê ana Êđê, sa čô mă bruă ktrâo lač kơ hdră hiu čhưn ênguê ti Dak Lak, lu thŭn êgao, jing leh kdrông mkŏ plah wah kdrăp mrâo lehanăn knhuah gru djuê ana, đru mguôp bi lar bra klei jăk siam mơ̆ng dhar kreh čing čhar truh hŏng êpul êya. Ñu kreh hưn mthâo dŭm kdrêč video, pŏk rup lehanăn klei čih kơ dhar kreh Êđê hlăm hla pŏk ala ƀuôn. Dŭm klei kah mbha anei pral mâo klei mđing dlăng mơ̆ng êpul êya.

Mơ̆ng hla pŏk ala ƀuôn, ñu lŏ bi hgŭm hŏng lu mnuih khăp kơ dhar kreh hlăm lehanăn êngao ala čar. Lu phung tuê hiu čhưn lehanăn anôk bruă atăt tuê hiu čhưn ti alŭ wăl dưi ƀuh klă, hmư̆ nik ênao kwang mơ̆ng čing čhar ti krĭng čư̆ dliê lehanăn dưi hrăm mbĭt hlăm klei hdĭp, klei bhiăn mơ̆ng mnuih Êđê hluê hŏng dŭm hdră tui ksiêm boh sĭt./.

Y Thiên mkŏ mjing leh hdră kơ dŭm tour hiu čhưn ênguê "Mlam kpiê čeh", “Mlam lăn dap kngư hing ang”, amâodah “nao kơ dliê truh hlăm ƀuôn” pioh duh kơ tue hiu čhưn ênguê. Ñu lač: “leh hmei ƀuh klei yuôm bhăn mơ̆ng yang ƀuôn pô, drei srăng kriê pioh mpŭ mni lehanăn bi mđĭ ai hưn mdah kơ dhar kreh anei truh hŏng tue sa klei mpŭ lehanăn klei khăp”:

“Mlam lăn dap kngư hing ang klă sĭt jing leh klei kriê pioh jăk kơ dhar kreh čing čhar lehanăn kdrăp pĕ tông, dŭm ênhiang klei kưt mmuiñ msĕ si ei rei kưt. Tue mơak ƀuh dhar kreh čing čhar anak Êđê. Diñu mâo klei bi kngăr mơ̆ng kdrăp pĕ tông mâo mkra mơ̆ng alê m’ô, lehanăn dŭm ênai mñê mơ̆ng mnơ̆ng anăn. Leh ƀuh phung tue khăp, asei mlei kâo bŏ hŏng klei mơak lehanăn mâo klei mđĭ ai êdi. Klei anei ktang hĭn mơh lŏ myưng mơang lŏ mâo klei găl hưn mthâo kơ dŭm klei tŭ dưn dhar kreh anei hŏng tue hlăm ala čar pô lehanăn mơ̆ng ala tač êngao”.

Mơ̆ng dŭm klei hiu mdah hlăm dŭm anôk mkŏ mjing mdah kơ dhar kreh, klei hing anăn lar kbưi, snăn lu hĭn mơh dŭm êpul tue truh hŏng klei hdĭp anak Êđê. Lehanăn bruă hiu čhưn ênguê yang ƀuôn lŏ đru kơ mnuih ƀuôn sang mpŭ kơ dhar kreh djuê ana pô. Y Thiên brei thâo: “Êjai phung tue thâo ƀuh klei jăk siam mơ̆ng dhar kreh drei, diiñu yơh lŏ mđĭ ai pô lu êdimi, lehanăn lŏ đru kơ pô hdră êlan mă bruă, čang hmăng drei dưi mkŏ mjing sa klei hdĭp yang ƀuôn knư̆ hrue knư̆ jăk siam hĭn”.

"kâo hiu atăt leh lu tue hlăm ala čar pô lehanăn tue ala tač êngao đuĕ hiu hlăm lu anôk msĕ si ênao Lăk, ƀuôn Đon lehanăn dŭm alŭ w\al hiu čhưn ênguê mkăn. Ti Ƀuôn Ama Thuôt mâo knhuah siam mơ̆ng ƀuôn prŏng bŏ hŏng klei hdĭp anei. Truh hŏng Ƀuôn Đon jing anôk hdĭp mda mơ̆ng djuê ana Êđê, Lào, M’nông, mjing leh sa krĭng dhar kreh lu jơr hĭn. Bi tơdah truh kơ ênao Lăk, tue ƀuh êman lehanăn knhuah dhar kreh anak mnuih tinăn. Grăp anôk mâo klei mdê mdê kơ dhar kreh, kơ lăn adiê, kơ dŭm gru grua, mnơ̆ng ƀơ̆ng huă , lehanăn dŭm knhuah hjăn mâo tinăn.

Klei phung tue khăp mpŭ, anăn jing leh klei mđĭ ai kơ grăp čô anak mnuih ti lăn dap kngư thâo bi kriê pioh, khăp čiăng kơ dhar kreh pô, lehanăn lŏ bi lar truh hŏng yang ƀuôn mâo klei đua klam mđrăm mbĭt bi msiam kơ ƀuôn sang.

Hlăk hlăk dôk hmư̆ ênhiang klei muiñ “khăp kơ amĭ” mơ̆ng Y Moan Hmok, pô čih, lehanăn mmuiñ. Ti krah klei hdĭp mda hlăk mjhĭt m’uăt ară anei, mâo phung mda asei mnuih djuê ƀiă lŏ tui duah kơ phŭn agha pô – lŏ ƀhur êwa hlăm anăn knhuah gru djuê ana pô mơ̆ng dŭm klei muiñ. Amâo mâo djŏ knŏng mmuiñ hlăm anôk mă asăp, thâodah hlăm anôk mdah kơ lu mnuih ƀuh, ƀiădah diñu lŏ thâo bi lar leh ênhiang klei kưt muiñ djuê ana pô hlăm hla pŏk yang ƀuôn, mă TikTok, YouTube, Facebook jing anôk mdah kơ dhar kreh hing ang, pioh kơ lu mnuih dưi hmư̆, mgei ai tiê lehanăn mpŭ. Pô thâo muiñ Y Moan Hmok, ară anei hlăk dôk mă bruă hlăm Êpul kdŏ muiñ mnuih djuê ƀiă čar Daklak, yăl dliê kơ bruă pô ngă hlăm hla pŏk yang ƀuôn:

Bruă anei kâo ƀuh jing jăk êdi dưi bi lar klei blŭ pô, dhar kreh pô truh hŏng jih jang mnuih, boh nik hŏng phung mda asei ară anei, diñu srăng thâo khăp lehanăn mpŭ. Knhuah gru dhar kreh djuê ana, boh nik jing alŭ wăl pô, msĕ si ti Daklak mâo dŭm dhar kreh djuê ana Jarai, Êđê, M’Nông, Thái, Mường, Mán… snăn srăng jing lu jơr djăp mta dhar kreh ngă \kơ phung tue khăp hĭn hlăm bruă tui duah kơ dŭm dhar kreh, klei hdĭp, klei bhiăn mơ̆ng mdê bi krĭng mơ̆ng dŭm alŭ wăl mdê mdê.

Pô thâo čih klei kư̆t muiñ A Lâm, djuê ana Xơ Đăng, 38 thŭn, mơ̆ng hla pŏk yang ƀuôn jing leh anôk mdah lŏ pŏk mlar pioh hưn mthâo kơ kdrăp pĕ tông djuê ana truh hŏng jih jang mnuih. Leh hriăm jih sang hră Nhạc viện ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh, ñu wĭt kơ ƀuôn sang, mă asăp, mdar rup phung mbruă thâo kưt muiñ ênhiang djuê ana pô, tông čing, lehanăn bi lar hlăm hla pŏk. Ñu yăl dliê: “Clip mă jing hơăi mang đuič, ƀiădah mâo lu mnuih dlăng khăp snăk, kyuadah anăn jing klei kưt muiñ sĭt êmĭt mơ̆ng ƀuôn sang pô kbiă hriê mơ̆ng klei hdĭp aguah tlam”. Mbĭt hŏng klei tui duah kriê pioh ênhiang klei kdŏ muiñ djuê ana pô, dŭm mta klei A Lâm čih mjing klei kưt muiñ mâo leh mnuih ƀuôn sang khăp mpŭ. Sa klei pĕ tông mâo anăn pia “Asăp iêo găp” hlăm klei tông kŏk tơrưng mơ̆ng ñu mâo mă leh klei pah mni êa mah ti anôk bi lông dhar kreh ƀuôn sang, lehanăn mâo mă klei pah mni êa prăk mơ̆ng anôk bruă mdah klei kdŏ muiñ hlăm phŭn bruă dhar kreh – mjuăt asei mlei lehanăn hiu čhưn ênguê mkŏ mjing.

Pô htâo mkra klei kưt muiñ A Lâm mâo nanao klei dôk mĭn si srăng ngă čiăng kơ phung mdâ asei thâo khăp kơ dhar kreh djuê ana pô, êjai dôk hdĭp hlăm ênuk ară anei:

“Kâo mâo klei čiăng mtă mtăn kơ phung mda asei ară anei, đăm wơr ôh kơ dhar kreh pô, êjai ksiêm duah, mđing hmư̆, brei bi hriăm êmuh kơ knhuah kưt muiñ djuê ana pô. Kriê pioh knhuah gru dhar kreh mâo leh mơ̆ng aê ama pô msĕ si klei kưt muiñ, klei tông čing čhar, dŭm kdrăp pĕ tôn ayŭ mkra mă hŏng alê m’ô đuič, ƀiădah yuôm bhăn snăk. Sitôhmô, sa čô pô mbruă dôk pai sa boh čing lehanăn muiñ ênhiang djuê ana pô, hlue ênhiang ting ting, rơngê, čŭt ƀar kdrăp djuê ana pô, lehanăn drei bi mdar rup bi lar hlăm hla pŏk yang ƀuôn, sĭt nik mâo lu mnuih srăng mŭt dlăng. Tui si kâo mĭn, tơdah drei bi lar ênŭm kơ knhuah gru dhar kreh djuê ana pô, hlăm hla pŏk yang ƀuôn sĭt nik amâo mâo duah čhŭ luă ôh hŏng arăng mkăn, ñu srăng jing klei bi lar prŏng snăk”.

 Hlăm klei mtluk mtlak klei kưt muiñ ênuk ară anei, mâo lu phung mda asei ti Lăn dap kngư hlăk dôk kriê pioh, lehanăn mjing mrâo dŭm ênhiang đưm, čiăng kơ ênhiang  rơngê, ting ting, eirei, kưt… ênai čing čhar jing msĕ si mnguh mngăt kơ ƀuôn sang – dưi lŏ bi lar, kwang truh hlăm anôk mrâo. Hŏng klei mbruă, klei knhăk lehanăn ba yua kdrăp mrâo mrang, diñu bi lar leh dŭm knhuah gru dhar kreh yuôm bhăn, mâo leh lu phung tue truh hŏng krĭng lăn hing ang lăn dap kngư anei.