Knăm yang ngă bruă lŏ hma jing sa hlăm klei đăo anak Êđê đưm. Mnuih Êđê mâo lu knăm ngă yang kơ ana mdiê msĕ si knăm trôč mjeh, knăm krih mdiê, knăm huă êsei mrâo… Hlăm anăn mâo sa klei ngă yang mâo ƀiă mnuih thâo anăn jing Klei ngă yang trŭn puôt bi êdah klei mpŭ kơ boh tŭ ngă bruă leh sa yan buh pla, bi mni kơ phung yang brei leh kơ gŏ sang sa yan mâo lu boh mnga leh anăn mđĭ thiăm klei bi mguôp êpul êya.

 Drei mrâo hmư̆ leh sa kdrêč riu yang êlâo kơ puôt mdiê mơ̆ng mnuih Êđê ti ƀuôn Bhung, să Čư̆ Pui, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak dưi mdah wĭt hlăm klei bi lông dhar kreh čing čhar čar Dak Lak thŭn 2024. Pô riu yang Y-Rây Byă, kreh iêu Aê Doai brei thâo:

“Kdrêč riêu yang drei mrâo hmư̆ jing klei kâo lač jăk kơ Yang Čư̆, Yang Êa, Ana kyâo, Yang lăn brei leh kơ mnuih ƀuôn sang drei boh kmŭn, êtak êbai, ana ktơr, mdiêđĭ jing, mboh lu, amâo mâo čĭm čap, kuih, prôk nao bi rai, truh yan puôt wiă ktơr bŏ hjiê mdiê bŏ brŏng. Mngăt mdiê, ktơr mơ̆ng aê aduôn atâo atiêt wĭt bŏ hlăm pưk hma drei, hlăm ana kyâo mtâo, mâo asăr bŏ”.

Mơ̆ng đưm êlâo, mnuih Êđê đăo đing asăr mdiê mâo mngăt mơh. Khădah mdiê ti pưk hma dưi puôt wiă bŏ hjiê tơdah amâo ngă yang snăn mngăt mdiê srăng đuê̆ jih, amâo lŏ brei kơ gŏ sang yan ngă bruă djŏ boh mnga ôh hlăm êdei anăp. Kyua anăn, jih jang hdră mơ̆ng buh pla, dlăng kriê, hrui êmiêt truh kơ mmông huă êsei mrâo gưl tal êlâo kreh mâo sơaĭ klei bhiăn ngă yang; tui hluê klei găl mâo, tơdah kƀah dưi ngă hlăm gŏ sang, thâo mâo mơh alum jak jih sa boh ƀuôn bi mkŏ mjing. Pô riu yang Y-Rây Byă brei thâo, mta kñăm mơ̆ng knăm anei jing lač jăk kơ Yang răng mgang mnơ̆ng pla lehanăn hdơr kơ aê aduôn atâo atiêt kiă kriê leh mdiê truh kơ ênuk gưl êdei anei.

 “Mnuih Êđê pla mdiê mâo yan ngă bruă djŏ boh mnga. Tơdah truh yan puôt wiă srăng ngă yang 2 drei mnŭ 1 drei ŭn. Mnuih ƀuôn sang hơ̆k mơak kyua mâo Phung yang brei yan ngă bruă djŏ boh mnga, amâo lŏ ư̆ êpa ôh kyua anăn diñu mkŏ mjing knăm ngă yang, anei jing klei mơak mbĭt mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn mơh. Pô hma ăt mơak mơh kyua mâo boh mnga leh sa yan ngă bruă, mdiê bŏ brŏng lehanăn gŏ sang suaih pral”.

Y-Puên Niê (kreh iêu Ama Phiu) ti ƀuôn Bhung, să Čư̆ Pui, kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak brei thâo, mnuih Êđê kreh mkŏ mjing knăm ngă yang mơ̆ng aguah ưm lehanăn mkŏ mjing klei huă mnăm jih sa hruê. Mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn mâo jak ênŭm nao ti sang pô mkra knăm anei mbĭt hŏng găp djuê ênuê êpul mprăp ênŭm dŭm mta mnơ̆ng, nao bi đru tă čuh ŭn, mnŭ, kă kpiê čeh, mkra dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng mơ̆ng djam pĕ hlăm dliê… Pô riêu yang jing pô bi ala kơ ƀuôn sang blŭ hrăm hŏng yang adiê, ba mơĭt asăp akâo mơ̆ng ƀuôn sang truh kơ Yang.

 “Êlâo adih, mnuih Êđê kreh mkŏ mjing knăm ngă yang êlâo kơ puôt mdiê (klei Êđê “Ngă Yang trŭn puôt”). Ngă yang čiăng lač jăk kơ Yang čư̆, yang dliê, yang kriê dlăng lăn ala, pưk hma, aê aduôn atâo atiêt brei leh yan ngă bruă djŏ pưk hma. Mnuih Êđê mâo lu mjeh mdiê mdê mdê, ƀiădah dlăng kluôm kreh ngă yang êlâo kơ yan puôt mdiê hlăm mlan 10 truh kơ mlan 12 grăp thŭn, tui hluê mjeh mdiê ksă hnưm amâo dah ksă hnui. Leh ngă yang amâo puôt hlao ôh ƀiădah 3 – 4 hruê êdei kơnăn kơh nao puôt”.

Leh jih asăp riu yang, pô riu yang srăng jak pô sang mnăm kpiê čeh ti anôk ngă yang anei, leh kơnăn iêu phung tuê jak iêu lehanăn mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn nao mnăm kpiê čeh lehanăn ƀơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng jăk hlăm knăm mơak anei. Hlăm ai êwa mčhĭt m’uăt mơ̆ng ênai čing, ênhiang mmuñ djuê ana, grăp čô hơ̆k mơak hưn mthâo kơ dŭm boh tŭ mơ̆ng yan ngă bruă leh êgao, kah mbha klei thâo hlăm bruă pla mjing ăt msĕ mơh hlăm klei hdĭp grăp hruê.

Mai Văn Hải, Khua Adŭ bruă Dhar kreh – hâo hưn kdriêk Krông Bông, čar Dak Lak brei thâo, anei ăt jing sa hlăm dŭm knăm ngă yang jăk êdi mơ̆ng mnuih Êđê bi êdah klei bi mguôp lehanăn gĭr ktưn hlăm yan ngă hma mrâo. Kyua anăn, brei mâo klei hgŭm kngan mơ̆ng dŭm gưl, dhar bruă mbĭt hŏng êpul êya mnuih Êđê krơ̆ng kjăp.

 “Truh ti klri bi lông tal anei, kdriêk Krông Bông mâo 4 hdră mdah, hlăm anăn mâo knăm ngă yang êlâo kơ nao puôt wiă mơ̆ng mnuih Êđê. Mơ̆ng anăn čiăng kriê pioh, mđĭ lar knhuah jăk siam mơ̆ng mnuih Êđê. Brei drei mâo hdră kriê pioh. Ăt čang hmăng, mơ̆ng klei bi lông tal anei, dŭm gưl, dhar bruă brei mâo hdră kriê pioh knhuah dhar kreh srăng mâo dŭm bruă kriê pioh dhar kreh jăk hĭn”./.