Hluê si Phŭn bruă mdrao mgŭn, kah knar grăp thŭn Việt Nam mâo hlăm brô 1,4 êklăk čô hđeh mrâo kiêng, hlăm anăn mâo 1,5 – 2% ênoh hđeh mâo dŭm klei amâo jăk mơ̆ng tian amĭ. Boh nik, kluôm ala mâo êbeh 10 êklăk čô mâo mta gen amâo jăk hlăm êrah mơ̆ng tian amĭ Thalassemia, êbeh 20.000 čô mnuih čiăng dŏng mdrao. Grăp thŭn mâo hlăm brô 8.000 čô hđeh mrâo kkiêng mâo klei ruă, hlăm ênoh anăn mâo hlăm brô 2.000 čô hđeh ruă kjham, brei mdrao truh kơ jih klei hdĭp. Anei jing sa hlăm dŭm klei ruă dôk hmăi kjham truh kơ hnơ̆ng tŭ jăk ênoh mnuih – mjeh djuê ana. Hdră mtrŭn mrô 21/NQ-TW mơ̆ng Anôk kriê dlăng gưl dlông hdră ênoh mnuih hlăm bh klei mrâo, mâo mta kñăm thŭn 2030 mâo 90% ênoh êkei êdam mniê êra dưi ksiêm dlăng, đru kčĕ klei suaih pral ƀă kkiêng anak êlâo kơ dôk ung mô̆, 70% ênoh phung mniê ba tian dưi ksiêm dlăng ƀiă êdi 4 mta klei ruă, klei amâo jăk mơ̆ng tian amĭ lehanăn 90% ênoh phung hđeh mrâo kkiêng dưi ksiêm dlăng ƀiă êdi 5 mta klei ruă kreh mâo mơ̆ng tian amĭ. Khădah alŭ wăl mâo leh hdră duh kơ bruă ênoh mnuih, ƀiădah hluê si Vũ Duy Hưng – Khua knơ̆ng bruă ênoh mnuih, hdră kčah ƀă kkiêng anak Hà Nội, brei mâo hdră msir mtô mblang čiăng kơ bruă ksiêm mkă dlăng êlâo kơ bi dôk ung mô̆, ksiêm dlăng klei amâo jăk mơ̆ng tian amĭ mâo boh tŭ dưn hĭn.

Mơ̆ng thŭn 2010, Hà Nội pŏk ngă leh lu hdră ksiêm dlăng hnơ̆ng tŭ ênoh mnuih, hlăm anăn mâo bruă ksiêm mkă dlăng êlâo kơ kkiêng, leh kkiêng, truh thŭn 2025, čiăng ksiêm dlăng, bi mllă, dŏng mdrao klei ruă êlâo kkiêng, hđeh mrâo kkiêng ti alŭ wăl ƀuôn prŏng Hà Nội dưi pŏk ngă kjăp hlăm kluôm ƀuôn prŏng. Tĭng jih mlan 9/2024, Hà Nội mâo leh ênoh ksiêm dlăng êlâo kơ kkiêng kluôm ƀuôn prŏng mâo 88,7%, ênoh ksiêm dlăng leh kkiêng mâo 90,3%, ênoh êkei mniê dưi ksiêm dlăng êlâo kơ bi dôk ung mô̆ mâo 65%.

Hlăm dŭm thŭn êgao, hdră ênoh mnuih krĭng mnuih djuê ƀiă lehanăn krĭng čư̆ čhiăng dưi mâo leh dŭm boh tŭ dưn, khă snăn klei bi dôk giăm sa êrah lehanăn klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng êra jing klei dleh dưi ksiêm dlăng, hmăi truh kơ hnơ̆ng tŭ jăk ênoh mnuih. Hluê si Nai prŏng, nai prĭn Nguyễn Duy Ánh, Khua Sang êa drao Phụ sản Gưl dlông, klei bi dôk ung mô̆ lehanăn ba tian mơ̆ng hnưm amâo djŏ knŏng hmăi truh kơ kli suaih pral phung amĭ ƀiădah lŏ bi hrŏ hnơ̆ng tŭ jăk mjeh anak mnuih.

Klei êdam êra ngiêk ba tian jing sa klei dleh dlan hŏng pô anăn, ka thâo săng si jing amĭ, hdră ba tian brei mâo klei ksiêm dlăng, klei suaih pral amĭ msĕ si wơr bĭt hĕ. Mrô ksiêm yap brei ƀuh klei anei hlăk đi, ênguôt êdi, năng ai wăt gŏ sang, sang hră lehanăn ala ƀuôn drei brei mđĭ hdră mtô mblang klei truh amâo jăk mơ̆ng bruă ba tian hnưm hlăm phung êdam êra ngiêk, mjuăt bi hriăm phung hđeh thâo săng kơ klei amâo jăk mơ̆ng klei ƀă kkiêng anak hnưm.

Mbĭt hŏng bruă lŏ dơ̆ng mđing msir mghaih msĕ si ênoh mnuih đĭ nao kơ khua thŭn pral lehanăn srăng hnưm êgao wưng ênoh mnuih tŭ jăk; klei dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, dôk giăm sa êrah, ba tian lehanăn kkiêng anak hŏng mnuih ka truh thŭn… hluê si Lê Thanh Dũng, Khua knơ̆ng bruă ênoh mnuih, Phŭn bruă mdrao mgŭn, klei bi kpleh êkei mniê dôk mâo lu hlăk ênoh kkiêng hrŏ lu lehanăn đăo knăl srăng hrŏ lu hĭn hlăm wưng ti anăp dôk jing klei tĭng dlăng brei msir mghaih hŏng anôk bruă ênoh mnuih hlăk ênoh mnuih mâo leh êbeh 100 êklăk čô.

Sa hlăm dŭm klei dleh dlan, lông dlăng jing bruă krơ̆ng kjăp hnơ̆ng kkiêng hlăm kluôm ala ka hơĭt kjăp, mâo klei mdê plah wah dŭm krĭng, dŭm alŭ wăl, dŭm êpul mnuih, ênoh mnuih mdê mdê, mâo klei bi êdah ênoh kkiêng hrŏ lu êdi, thŭn 2023 mâo 1.96 anak/čô mniê, anei jing hnơ̆ng ƀiă êdi hlăm hƀuê ênuk lehanăn đăo tĭng srăng lŏ trŭn hlăm dŭm thŭn ti anăp. Mơ̆ng thŭn 2011 Việt Nam klă klơ̆ng mŭt hlăm wưng eneoh mnuih đĭ kơ khua thŭn, jing sa hlăm dŭm ala čar mâo ênoh mnuih đĭ kơ khua thŭn pral êdi tar rŏng lăn, klei anei ngă lu klei kpĭ truh kơ hdră đru kơ yang ƀuôn, mđĭ ênoh bi liê kơ mnuih khua thŭn. Tal tlâo klei kơ êkei mniê ăt bi kpleh prŏng, kyua anăn, bruă klam mơ̆ng hdră ênoh mnuih ară anei dleh dlan lehanăn hĭn mơh lŏ dleh dlan mkă hŏng wưng êlâo./.