Mnuih ƀuôn sang hriăm hră – pui kƀŏng klei thâo kuč mngač êdei anăp djuê ana
Thứ bảy, 08:00, 30/08/2025 Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên
VOV.Êđê- Ƀri gưl bi hdơr 80 thŭn krŭ kdơ̆ng mlan 8 leh anăn mphŭn mkŏ mjing ala čar 2/9, Sang kriê pioh hƀuê ênuk ala čar (ti Hà Nội) dôk mkŏ mjing klei rang mdah mâo akŏ “Mnuih ƀuôn sang hrăm hră mrô – kuč mngač êdei anăp” Dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng, pŏk rup dưi mdah amâo djŏ knŏng jing klei yăl dliê mơ̆ng boh hră ôh ƀiădah lŏ jing klei mmuñ kơ klei khă kơ ala čar, klei mĭn gĭr ktưn jhŏng ktang.

Leh klei krŭ kdơ̆ng mlan 8 thŭn 1945, êbeh 90% mnuih ƀuôn sang Việt Nam amâo mâo thâo hră. Ƀuh sa djuê ana amâo mâo thâo hră jing sa djuê ana awăt, khua gĭt gai Hồ Chí Minh bi klă asăp mtrŭn mkŏ mjing Anôk mnuih ƀuôn sang hriăm leh anăn mtrŭt mjhar hdră bruă lăm lui klei amâo thâo hră. Klei anei pŏk kơ hdră hriăm hră ka tuôm mâo hlăm hƀuê ênuk. Dŭm êklăk čô mnuih ƀuôn sang hlăm lăn čar, amâo mâo bi kah ênuk thŭn, gưl, bi nao hgŭm hriăm hră msĕ hŏng klei khăp kơ lăn čar. Hdră bruă mnuih ƀuôn sang hriăm hră jing leh pui kƀŏng mngač klei thâo, ksul mbŭ klei hmăng hmưi kơ djuê ana. Đỗ Thị Khà, ti êlan Trần Thái Tông, Hà Nội, hdơr kơ ênuk yang hruê nao mă bruă, mmăt mlam djă pui kđen hriăm hră:

 “Sang amâo mâo kbao, yang hruê djă wăng klei lăn. Mlam nao hriăm hră ti akŏ ƀuôn Hậu. Mtrŭt mjhar phung amiêt koh dŭm bĕ ana tang prŏng leh anăn mkra jhưng mdhô̆ kơ hmei hriăm hră, mdhô̆ hŏng ana kram, sa boh jhưng kơ 4 čô hriăm. Mmông anăn hriăm knŏng mâo mă jhưng jŭ leh anăn giê kar yŏng, leh thâo čih kơh čih hlăm hla mơar. Kuč pui kđen,2 čô sa pui. Nai mâo pui prŏng hĭn čiăng dlăng jhưng jŭ mngač hĭn”.

Hđeh sang hră ti djiêu pui kđen leh anăn pui kđeh yuôl ti djiêo jhưng jŭ jing leh mnơ̆ng bi hmô kơ dŭm adŭ hriăm bŏ hŏng klei tiê găn klei dleh dlan hlăm kluôm lăn čar. Nguyễn Phong Niên,  khua kiă kriê hđăp dhar bruă ala čar lăm lui klei amâo thâo hră, nai mtô hdră mnuih ƀuôn sang hriăm hră ti Yên Bãi hđăp, ară anei jing čar Lào Cai brei thâo, dŭm hruê anăn, ai êwa hriăm hră mtuk mtlak. Hlue klei iêo mthưr mơ̆ng khua gĭt gai Hồ Chí Minh, phung thâo hră mtô kơ phung ka thâo, wăt adôk hriăm adŭ 4 ( hlăm brô 13 thŭn), ñu nao hriăm čiăng nao mtô kơ adŭ mnuih ƀuôn sang hriăm hră. Ñu ăt adôk hdơr dŭm hruê dôk ti jhư̆ng jŭ mtô kơ phung krah hlăk, grăp adŭ hriăm hlăm brô 20 čô ƀiădah grăp čô kreh kriăng, mâo ai tiê hơ̆k mơak klei krŭ kdơ̆ng mlan 8 tŭ jing leh anăn ƀuh boh tŭ dưn mơ̆ng klei hriăm hră. Nguyễn Phong Niên brei thâo:

 “Klei jăk mơ̆ng hdră mnuih ƀuôn sang hrăm hră jing mâo lu mnuih nao hgŭm, jih jang mnuih ƀuôn sang nao hgŭm leh anăn hriăm kyua klei yâo mơak pô amâo djŏ ôh hriăm kơ sa mta klei kdlưn hĭn. Wăt kơ klei mtô srăng mơak,jing boh hră u, boh hră ư jing dua boh hră mdê mdê, kyua ư mâo wah kan nah djêo, sơnăk kơh diñu khăp, nao hriăm ênưih hdơr. Jing kyua srăng mtô kơ mnuih prŏng brei mă rup boh hră brei diñu ênưih hdơr”.

 Klei rang mdah “Mnuih ƀuôn sang hriăm hră – kuič mngač êdei anăp” rang mdah 160 pŏk rup, hră mơar, kdrăp mnơ̆ng hŏng 3 kdrêč mâo: Mdjiê roh amâo thâo hră – klei bi blah amâo mâo ênai phao. Klei mngač klei thâo bi lar, mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hriăm truh kơ jih klei hdĭp. Boh nik hlăm gưl rang mdah tal aei mâo lu mta mnơ̆ng dưi hưn mdah hŏng mnuih ƀuôn sang msĕ si: hră čih klei mĭn mơ̆ng phung khua gĭt gai leh anăn phung hriăm lu kơ bruă mnuih ƀuôn sang hriăm hră…Nguyễn Văn Đoàn, khua kiă kriê sang djă pioh mnơ̆ng đưm ala čar mñă klă:

 “Hdră amâo djŏ knŏng jing klei mtrŭt mjhar hriăm hră ƀiădah lŏ pia jing klei bi râo jih jang. Klei mĭn čŏng kpưn đĭ leh anăn ai tiê bi mguop djuê ana. Klei rang mdah jing hdră lŏ wĭt bi êdah ai tiê anăn, ai tiê hriăm čiăng đru kơ lăn čar. Mbĭt anăn jing klei blŭ mñă klă boh tŭ dưn mơ̆ng klei hriăm hră adôk nanao klei yuôm bhăn, boh nik hlăm hdră mđĭ kyar lăn čar ară anei”.

80 thŭn êgao, hdră mnuih ƀuôn sang hriăm hră amâo djŏ knŏng jing hdră lăm lui klei amâo thâo hră ƀiădan lŏ mdưm tur knơ̆ng klei mtô mjuăt jêñ jêñ leh anăn klei bi hmô kơ yang ƀuôn hriăm, hriăm jih klei hdĭp ară anei drei dôk bi mtăn mtăn. Ai tiê anăn dôk ƀrư̆ ƀrư̆ bi lar ktang hlăm ênuk mrô hŏng hdră bruă mnuih ƀuôn sang hrăm kơ bruă mrô, bi hriăm klei thâo yua mrô truh hŏng grăp čô mnuih ƀuôn sang, amâo mâo lui sa čô kơ tluôn hlăm hdră êlan bi mlih mrô lăn čar./.

Pô mblang Y-Bel Êban/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC