Mnuih Mông ti krĭng čư̆ čhiăng Yŭ Dưr mơ̆ng đưm mâo sa klei bhiăn anăn jing mnuih djiê amâo kma hlăm bông ôh ƀiădah dưm asei atâo ti dlông añuê ti krah sang. Anei jing sa klei bhiăn kthŭl mluk, amâo djŏ knŏng ngă amâo jăk kơ wăl hdĭp mda ôh ƀiădah lŏ ngă amâo jăk kơ mnuih hlăm sang leh anăn êpul êya ala ƀuôn. Djuê Thào mnuih Mông ti alŭ Suối Chín Ván, să Lũng Phìn, kdriêk Đồng Văn, čar Hà Giang lu thŭn anei ba anăp leh hlăm bruă bi mlih klei bhiăn ngă knăm djiê brŭ, dưm mnuih djiê hlăm bông. Anei jing sa knhuang năng yap hlăm bruă răng mgang klei suaih pral êpul êya leh anăn bi êdah klei mpŭ hŏng mnuih djiê. Thào Mí Sò, pô thâo klei bhiăn êpul djuê Thào Mí ti alŭ Suối Chín Ván brei thâo, êpul djuê diñu čŏng lăm lui leh klei bhiăn djuê ana mđih mnuih djiê ti añuê krah sang lu hruê. Knăm čang djiê ăt mkŏ mjing djăp ênŭm hlue si klei bhiăn djuê ana Mông.

 Klei bi mlih anei jing boh tŭ klei gĭr bi hgŭm plah wah bruă sang čư̆ êa alŭ wăl leh anăn klei bi mlih thâo săng jăk mơ̆ng phung khua thŭn hlăm djuê ana. Boh nik, bruă čŏng lăm lui klei ƀiăn hđăp leh anăn bi mlih ngă klei bhiăn mrâo mơ̆ng êpul djuê Thào Mí, hlăm djuê Thào mjing leh sa klei bi hmô jăk kơ êpul êya. Amai Hoàng Thị Xiêm, Khua Êpul hgŭm phung mniê să Lũng Phìn brei thâo:

Djuê ana Thào ti alŭ Suối Chín Ván snăn ară anei mâo mnuih djiê snăn kma hlăm bông. Bi dŭm djuê ana mkăn ăt tơdah hâo hưn mtô mblang lu leh ƀiădah arăng ka ngă ôh, ară anei dŭm êpul hâo hưn ăt dôk mtrŭt mjhar leh anăn hâo hưn dơ̆ng.

 Mơ̆ng ênoh prăk bi liê mơ̆ng  Hdră êlan mrô 8, Hdră kñăm ala čar mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn čư̆ čhiăng anăn Êpul hgŭm phung mniê să mkŏ mjing leh dŭm êpul hâo hưn mtô mblang êpul êya ti jih jang dŭm alŭ, ƀuôn; mơ̆ng anăn đru mđĭ klei thâo săng leh anăn bi mlih bruă ngă mnuih ƀuôn sang. Amai Hoàng Thị Xiêm lŏ brei thâo:

Mơ̆ng leh êpul mkŏ mjing êpul hâo hưn, snăn ăt nao hâo hưn mtô mblang bi mguôp hlăm mmông bi kƀĭn ƀuôn, si tô hmô mâo dŭm mta mnuih ƀuôn sang amâo tŭ ư, amâodah hră mơar gĭt gai mơ̆ng să anăn kâo srăng bi hgŭm hŏng dŭm êpul hâo hưn čiăng mkŏ mjing klei bi kƀĭn alŭ hâo hưn kơ mnuih ƀuôn sang.

Hlăm alŭ mâo mnuih djiê snăn êpul hmei hriê sơăi čiăng hâo hưn mtô mblang kơ mnuih ƀuôn sang brei kma mnuih djiê hlăm bông, leh anăn amâo ngă  knăm dơr djiê sui hruê ôh,  amâo mdjiê lu mnơ̆ng rông ôh hlăk ngă knăm dơr djiê.

Kơ dŭm boh phŭn mtrŭt mjhar hâo hưn giăm hĭn hŏng boh sĭt klei hdĭp mnuih djuê ƀiă hĭn leh anăn mâo klei tŭ hĭn jing sa klei bi knăl năng mơak. Klei anei brei ƀuh dŭm êpul hâo hưn klă sĭt thâo săng leh anăn păn klei čiăng, čang hmăng ăt msĕ mơh klei dleh dlan, lông dlăng mnuih ƀuôn sang tuôm. Mơ̆ng anăn, klei hâo hưn dưi mtô hŏng klei ênưih thâo săng, jĕ giăm  leh anăn klă sĭt hĭn, đru kơ mnuih ƀuuôn sang ênưih ƀuh leh anăn yua hlăm klei hdĭp grăp hruê. Thào Và, K’iăng Khua dlăng bruă Đảng să Lũng Phìn lač:

Hŏng phung mniê snăn kơ klei hâo hưn snăn ară anei ti să ăt dôk hlue ngă hlue si Hdră mtrŭn 27 mơ̆ng Anôk dlăng bruă Đảng čar Hà Giang, snăn Êpul hgŭm phung mniê ăt ngă djŏ leh anăn bruă klam jing yuôm bhăn snăk hlăm klei lăm lui klei bhiăn kthŭk mluk kơ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda, bi doh wăl hdĭp mda, leh anăn yuôm bhăn hĭn jing klei djiê brŭ brei kma mnuih djiê hlăm bông. Boh phŭn anăn hŏng êpul hgŭm phung mniê jing mâo bruă klam hlăm bruă hâo hưn mtô mblang.

Hŏng alŭ Suối Chín Ván, kluôm alŭ ară anei mâo 6 êpul djuê mnuih Mông jing Thào, Sùng, Ly, Vàng, Mua leh anăn Giàng.  Klei bi mlih klei bhiăn hdĭp mda mơ̆ng djuê ana Thào ti alŭ amâo djŏ jing bruă aguah tlam ôh ƀiădah jing klei gĭr prŏng mơ̆ng bruă Đảng leh anăn bruă sang čư̆ êa nah gŭ; mơ̆ng lu klei bi tuôm čiăng mtrŭt mjhar leh anăn mjing klei tŭ ư hlăm êpul êya. Klei anei bi êdah klă klei gĭr leh anăn jih ai tiê mơ̆ng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl hlăm bruă lăm lui klei bhiăn kthŭl mluk, ba klei mrâo mrang truh hŏng mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă. Mbĭt anăn, ăt bi êdah klei akâo leh anăn srăng mă klei mrâo mơ̆ng mnuih ƀuôn sang djuê Thào. Thào Và lŏ brei thâo:

Diñu ăt hâo hưn mtô mblang, pô ăt hlue ngă. Hlue si kâo snăn kma hlăm bông jăk hĭn.  Kma hlăm bông gơ̆ doh ƀiă. Djuê Thào snăn grăp čô čiăng ngă sơăi. Djuê mkăn snăn amâo ngă snăn ôh. Diñu lač êlâo dih phung aê pô amâo ngă snăn ôh snăn amâo dưi ngă ôh. Ăt čang hmăng dŭm djuê anăn êdei anei ăt kma mnuih djiê hlăm bông, snăn srăng doh ƀiă.

 Hŏng djuê Thào Mí ti alŭ Suối Chín Ván, bruă jih jang gŏ sang hlăm êpul djuê bi tŭ ư bi mlih klei bhiăn jing sa klei bi mklă kơ ai ktang klei bi hgŭm leh anăn ai tiê êpul êya. Anei jing sa klei hriăm yuôm bhăn kơ dŭm klei gĭr bi mlih klei bhiăn kthŭl mluk ti krĭng mkăn. Čang măng dŭm êpul hâo hưn mtô mblang êpul êya srăng lŏ dơ̆ng mđĭ lar bruă klam pô, jing kban mkŏ kjăp plah wah bruă sang čư̆ êa leh anăn mnuih ƀuôn sang, đru mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn krĭng čư̆ čhiăng. Bruă mkŏ mjing knăm čang djăp ênŭm hlue si klei bhiăn djuê ana leh kma mnuih djiê hlăm ƀông brei ƀuh klei bi mlih klei bhiăn hdĭp mda amâo djŏ jing lăm lui knhuah jăk siam dhar kreh ôh. Mklăk wĭt, ñu lŏ đru răng kriê leh anăn mđĭ lar ênoh yuôm dhar kreh jăk siam djuê ana pô./.