Klei hdĭp mrâo ti “krĭng msăt mta ruă diosin” A Lưới
Thứ sáu, 00:00, 05/01/2024 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- “Krĭng mâo lu mnuih djŏ drao ruă dioxin” jing anăn mâo lu mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl mưng leh pia krĭng tač êdeh phiơr A So, să Đông Sơn, kdriêk A Lưới, čar Thừa Thiên Huế. Hlăm ênuk bi blah, tač êdeh phiơr A So tŭ lu klei truh jŭ jhat mơ̆ng drao ruă dioxin. Mơ̆ng sa krĭng “Mâo lu” anôk chŏ djhan kyua drao ruă dioxin, tač êdeh phiơr A So ară anei jing leh sa krĭng lăn doh, siam, êđăp ênang, đru kơ mnuih ƀuôn sang bi h’ĭt klei hdĭp lehanăn mđĭ kyar bruă duh mkra.

Hlăm ênuk bi blah kdơ̆ng hŏng Mi, alŭ wăl Đông Sơn jing wăl mơ̆ng êpul dŭ mdiăng mrô 559 kahan duôr čư̆ prŏng hlăm êlan nao ti kdrăn mblah Hồ Chí Minh dŭ ba phao ktuang, mnơ̆ng ƀơ̆ng huă... mơ̆ng kwar dưr nao kơ kwar dhŭng. Hlăk anăn, krĭng lăn anei tuôm hŏng lu klei tuh êa drao ruă dioxin hlăm kmrơ̆ng kñăm gang mkhư̆ klei dŭ ba mnơ̆ng mnuă anăn. Tač êdeh phiơr A So mơ̆ng anăn mơh hlŏng jing krĭng lăn dôk ksŭn đuôm lu mta jhat dioxin.

Mơ̆ng leh dŭm êpul bruă mơ̆ng phŭn bruă lĭng kahan bi leh bruă bi mdoh mta jhat dioxin ti tač êdeh phiơr A So, Hồ Thị Thiêm ăt jing mnuih ƀuôn sang hdĭp ti să Đông Sơn lŏ mâo lu klei čang hmăng mrâo hlăm krĭng lăn anôk mâo lu mta ruă diosin anei mâo bi mdoh:

 “Êlâo dih mnuih ƀuôn sang ti să Đông Sơn tuôm hŏng lu klei dleh dlan, kyua lăn jiă mta jhat diosin, ba klei hmăi amâo mâo jăk hŏng anak mnuih. Hlăm klei pla mjing, boh tŭ dưn kăn jăk mâo rei, hmăi amâo mâo jăk êdi hŏng klei hdĭp. Mnuih ƀuôn sang čang hmăng leh bi mdoh mta ruă msĕ snei, sĭt nik mgi dih klei rông mnơ̆ng, klei pla mjing srăng jăk”.

Kdriêk A Lưới jing anôk mnuih ƀuôn sang djuê ana Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu… Hlăm ênuk klei bi blah, kahan Mi ba yua tlung A So hlăm kdriêk A Lưới mjing tač êdeh phiơr kơ kdrăn mblah. Anôk anei yơh jing anôk mkăm lu mta êa drao ruă, anôk dŭ ba mta jhat yua hlăm klei bi blah ti kwar krah Việt Nam. Leh ruĕ klei bi blah, kluôm čar Thừa Thiên Huế adôk giăm 16.000 čô mnuih djŏ mta ruă diosin, hjăn kdriêk A Lưới truh kơ 5.000 čô mnuih. Nguyễn Mạnh Hùng, Khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk A Lưới lač, klei bi mdoh mta ruă dioxin ti tač êdeh phiơr A So bi knăl kơ klei Đảng lehanăn knŭk kna hŏng mnuih djuê ƀiă tinei:

 “Bruă bi mdoh mta ruă ti tač êdeh phiơr A So mjing leh klei đăo knang hŏng yua mnơ̆ng jing dŭm boh mnga pla mjing hlăm krĭng Đông Sơn lehanăn hlăm kluôm kdriêk A Lưới. Wưng ti anăp, kdriêk akâo leh kơ phŭn bruă lĭng kahan rŭ mdơ̆ng jing alŭ wăl čih yap gru knăl mơ̆ng klei bi blah mâo kahan Mi ba yua ti Việt Nam êjai anăn hmei čiăng kơ jih jang phung tue hlăm ala čar, lehanăn mơ̆ng ala tač êngao truh hŏng A So, ksiêm dlăng jih jang gru knăl mơ̆ng klei êđăp ênang, klei lŏ bluh đĭ, boh nik klei êpa mhao mơ̆ng mnuih ƀuôn sang leh klei bi blah”.

Thŭn 2020, bruă “Bi mdoh mta ruă dioxin ti tač êdeh phiơr A So” mâo leh phŭn bruă lĭng kahan jao kơ Êpul kahan Hóa học kiă kriê hlue ngă. Truh kơ ară anei, mâo bi mdoh leh êbeh 38 êbâo m3 lăn djŏ mta ruă hlăm ênoh jih jang truh 9,35 ha lehanăn lŏ jao ba wĭt anôk leh dưi mkhư̆ bi mdoh kơ alŭ wăl. Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, K’iăng khua phŭn bruă lĭng kahan lač:

 “Mnuih ƀuôn sang tinei, sa ai tiê tui hlue Đảng, tui hlue awa Hồ ƀiădah dôk găn klei hmăi amâo mâo jăk kơ lăn ala mơ̆ng mta ruă dioxin ênuk bi blah adih. Leh 3 thŭn gĭr bi mdoh, êjai găn hlăm gưl ruă tưp, hmei dưi bi leh bruă bi mdoh mta ruă dioxin kma hlăm lăn, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang dưi dưn sa wăl anôk doh siam, hlăm lăn lehanăn hlăm êwa. Mđĭ bruă pla mjing lehanăn rông mnơ̆ng, mkŏ mjing dŭm gru hmô duh ƀơ̆ng, atăt krĭng lăn phŭn klei krŭ kdơ̆ng, krĭng ƀun ƀin hĭn êdi anei hlăm kdriêk A Lưới ƀrư̆ hrue ƀrư̆ mâo klei đĭ kyar kjăp"

Truh hŏng krĭng lăn Đông Sơn ară anei, mâo sa klei mtah mda lă lia ti krĭng lăn thu krô, mâo sa krĭng lăn jing đang boh kroh, dliê kyâo mtah mda hlăk bluh đĭ./.

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC