Lăn dap kngư mtrŭt mjhar mkŏ mjing lu êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih”
Thứ tư, 00:00, 15/11/2023 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Hlue ngă hdră kñăm ala čar mtăp mđơr êkei mniê leh anăn msir mgaih klei mjêč hŏng phung mniê leh anăn hđeh điêt, ti dŭm čar Lăn Dap Kngư, mâo dŭm êtuh êpul hgŭm bruă “Khua gĭt gai mơ̆ng klei bi mlih” dưi mkŏ mjing. Dŭm êpul hgŭm anei đru mđĭ klei thâo săng mơ̆ng êpul êya, ala ƀuôn kơ klei mtăp mđơr êkei mniê:

Ti Dak Lak, hluê aduôn Hồng Len, K’iăng khua dhar bruă gŏ sang – yang ƀuôn – duh mkra Êpul bruă mniê Dak Lak, dŭm sang hră ti alŭ wăl mkŏ mjing leh lu Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih”. Hdră anei mđing kah mbha klei hâo hưn, klei thâo săng kơ ai tiê klei mĭn čiăng dŭm gưl thŭn, klei kơ êkei mniê; bi mlih klei thâo săng, lăm lui dŭm klei amâo djŏ kơ klei êkei mniê, hriăm mbŏ dŭm klei thâo hdĭp, tui ksiêm kơ dŭm klei blŭ tlao, bruă ngă hlăm gŏ sang, sang hră, êpul êya, mkŏ mjing dŭm hdră hlăp čhưn djŏ guôp hŏng grăp gưl thŭn…

“Êpul khua đru kčĕ kơ klei bi mlih” mkŏ mjing leh, Êpul bruă mniê čar ăt bi hgŭm hŏng dŭm dhar bruă mơh. Khă snăn hlăm wưng phung hđeh mdei yan mdei prŏng mâo bi kdung hĕ. Ară anei, phung hđeh lŏ nao sang hră leh, hmei dôk mtrŭt mkŏ mjing lu Êpul bruă. Snăn ară anei dưi mkŏ mjing lu leh”.

Hluê gru hmô anei, phung hđeh, boh nik phung hđeh mniê dưi mtruh asăp hưn klei čiăng pô, klei mtăp mdơr êkei mniê lehanăn phung hđeh mniê hlăm gŏ sang, hlăm sang hră lehanăn mâo Êpul êya răng mgang. Mta mkăn, phung hđeh dưi mprăp klei thâo čiăng răng mgang pô lehañ msir mghaih dŭm bruă djŏ tuôm. Aduôn Tô Thị Tâm, Khua Êpul bruă mniê čar Dak Lak brei thâo, mơ̆ng leh mâo hdră mtrŭn mơ̆ng Knŭk kna kơ bruă ala čar kñăm mđĭ kyar bruă duh mkra – ala ƀuôn hlăm krĭng mnuih djuê ƀiă lehanăn krĭng čư̆ čhiăng, mâo klei gĭt gai mơ̆ng bruă mniê Việt Nam gưl dlông, Êpul bruă mniê Dak Lak čih mkra leh hdră kčah ngă bruă:

Êpul bruă mniê hmei ăt mkŏ mjing lu bruă mđing kơ nah gŭ. Hlăm anăn mkŏ mjing dŭm Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih”. Tal êlâo ba wĭt leh klei sa ai mơ̆ng mnuih ƀuôn sang lehanăn mâo dŭm boh tŭ mơ̆ng hdră anei”.

Čiăng krơ̆ng kjăp hdră ngă bruă mơ̆ng Êpul leh mkŏ mjing, aduôn Tô Thị Tâm, Khua Êpul bruă mniê Dak Lak brei thâo. Hŏng dŭm Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih”, Dak Lak bi mklă leh hdră anei jing bruă klam mrô sa. Čar amâo kčah mtrŭn kơ ênoh êpul mkŏ mjing mrâo ƀiădah mđing kơ mta kñăm tŭ jăk, ba wĭt klei tŭ dưn:

“Klei anei drei thâo leh, gơ̆ ăt mâo ti dŭm alŭ wăl mkăn. Hlăm čar hmei ăt snăn mơh. Mâo sa hdră bruă, hdră kčah hmei hlŏng pŏk ngă mtam, tơdah drei amâo ngă, amâo tui tiŏ, mtrŭt mjhar, amâo ksiêm dlăng, tĭng dlăng grăp wưng snăn hdră anei knŏng bi êdah mă snăn, leh kơnăn amâo mâo pô hluê ngă ôh. Kyua anăn, hŏng hmei tinei, tơdah hdră mâo pŏk ngă hmei gĭr krơ̆ng kjăp, gĭr ngă bi leh kñăm ba wĭt boh tŭ dưn mâo kčah mtrŭn leh mơ̆ng êlâo.

Ti dŭm čar Dak Nông, Kon Tum, Gia Lai, Lâm Đồng, dŭm êtuh gru hmô “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih” dưi mkŏ mjing. Hŏng bruă mkŏ mjing dŭm gru hmô anei, đru leh kơ bruă sang čư̆ êa alŭ wăl, dŭm anôk bruă djŏ tuôm hluê ngă leh jăk hdră mtrŭn djŏ tuôm kơ phung hđeh, đru kơ phung nai hluê ngă jăk hdră mtô bi hriăm, gang mkhư̆ klei bi čăm biêng, ngă jhat ti phung hđeh, klei tlĕ mă phung hđeh lehanăn bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda. Ti Kon Tum, Êpul bruă mniê kdriêk Đăk Glei bi hgŭm hŏng Adŭ bruă mtô bi hriăm kdriêk mkŏ mjing leh 6 Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih” ti êpul êya lehanăn dŭm Sang hră gưl sa – gưl dua ti alŭ wăl kdriêk. Grăp êpul dưi mkŏ mjing mâo 15 – 30 čô, jing phung hđeh mơ̆ng adŭ 6 truh kơ adu 9, mâo wăt êkei, mniê, bi ala kơ dŭm adŭ, gưl thŭn. Êngao anăn, lŏ mâo Dhar bruă kriê dlăng mơ̆ng 3 truh 5 čô, pô kriê dlăng kluôm mơ̆ng 1 truh 2 čô jing nai mtô. Adei Y Ngọc, Sang hră gưl 2 wăl krah Đăk Glei nao hgŭm hlăm Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih”, brei thâo:

“Mta kñăm mơ̆ng kâo nao hgŭm hlăm Êpul anei jing čiăng lar bra asăp hưn mthâo mơ̆ng Êpul truh kơ jih jang phung hđeh lehanăn mnuih djuê ƀiă kơ klei bi mlih hlăm klei mĭn grăp čô. Êpul maoa lu hdră čiăng đru kơ phung hđeh mprăp klei thâo săng djŏ tuôm kơ klei bi mtăp mđơr êkei mniê lehanăn răng mgang phung hđeh. Kyua anăn, Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih” jing klei mđing tal êlâo hlăm hdră mkŏ mjing êpul êya êđăp ênang lehanăn amâo mâo klei bi čăm biêng, kah mbha êkei mniê”

 Mnuih hgŭm hlăm Êpul “Khua đru kčĕ kơ klei bi mlih” srăng jing tur knơ̆ng, jing pô ba anăp hlăm bruă bi mlih klei thâo săng, lăm lui klei bi kah êkei mniê, klei bhiăn amâo djŏ mơ̆ng đưm, mơ̆ng anăn mâo hdră đru kơ phung hđeh hluê ngă kjăp hdră mkŏ mkra êpul êya êđăp ênang. Mbĭt anăn, bruă mkŏ mjing êpul anei kñăm mprăp kơ phung hđeh klei thâo săng djŏ tuôm kơ klei mtăp mđơr êkei mniê, răng mgang phung hđeh mơ̆ng anăn bi mlih klei mĭn, klei thâo săng, bruă ngă hlăm klei gang mkhư̆ klei ngă jhat hlăm phung hđeh, klei bi čăm biêng mbĭt anăn mđĭ klei thâo săng mơ̆ng amĭ ama, nai mtô hlăm bruă hluê ngă klei dưi, klei rông ba dlăng kriê čô anak ti anăp klei arăng ngă jhat, čăm biêng, tlĕ mă kơ̆ng, tlĕ čhĭ lehanăn klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng mda./.

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC