Hưn mdah klei hmăng hmưi tar rŏng lăn mơ̆ng Knơ̆ng prăk tar rŏng lăn ba mdah akŏ hruê kăm anei đăo knăl klei đĭ kyar bruă duh mkra tar rŏng lăn thŭn 2024 srăng hrŏ ti hnơ̆ng 2,4%. Anei jing thŭn hrŏ tal 3 đrông leh anăn ƀiă hĭn 0,75% mkă hŏng hnơ̆ng kah knar mơ̆ng wưng êlâo. Hnơ̆ng đĭ kyar klei mnia mblei tar rŏng lăn knŏng knar hŏng mkrah wah mkă hŏng wưng êlâo kơ klei ruă tưp. Mbĭt hŏng anăn, WB bi klă, tar rŏng lăn ăt adôk mâo klei găl mlih wĭr klei đĭ kyar ară anei hŏng bruă hluê ngă dŭm hdră êlan hrăm mbĭt kñăm lŏ pŏk wĭt klei duh bi liê pŏk mlar. Aduôn Đặng Nguyệt Minh, Khua kiă kriê Êpul ksiêm duah mơ̆ng Keh prăk duh bi liê Dragon Capital bi klă:

  "Thŭn 2023, tar rŏng lăn găn leh gưl hrŏ mnơ̆ng dhơ̆ng hlăm hiê. Klei ktuê dlăng mơ̆ng Dragon Capital brei ƀuh, hnơ̆ng mrô mnơ̆ng dhơ̆ng dôk hlăm hjiê mơ̆ng phung mkra mjing Ơrôp leh anăn Amrĭk, hnơ̆ng mrô mnơ̆ng dôk hlăm hjiê phung chĭ hliê tar rŏng lăn dưi wĭt leh ti hnơ̆ng kjăp. Drei dưi hmăng hmưi bruă mkra mjing Việt Nam dưi găn leh anăn thŭn 2024 jing thŭn krŭ wĭt bruă duh mkra”.

Phung thơ̆ng kơ bruă lač, hŏng ênoh prăk duh bi liê klă anăp mơ̆ng lăn tač tač êngao FDI ăt msĕ mơh duh bi liê hlăm bruă chứng khoán Việt Nam thŭn 2024 srăng ktang leh anăn klă nik hĭn. Hŏng klei mnia mlei, krĭng tur klei mnia mblei êgao leh, drei kčưm kơ wưng krŭ wĭt mrâo. Duh bi liê bruă knŭk kna jing boh kdrŭt leh anăn klei đăo knang kơ knơ̆ng bruă lŏ wĭt duh bi liê. Kyuanăn, knŭk kna mâo leh klei bi klă mtrŭt mđĭ klei duh bi liê bruă knŭk kna. Bi klei blei ba yua, srăng guôn klei êmưt mơ̆ng prăk mnga lĭng čan, kyuanăn ti krah thŭn 2024 srăng mâo klei krŭ wĭt ktang hĭn. Nai prĭn Cấn Văn Lực, sa čô hgŭm hlăm Êpul gơ̆ng đru kcê̆ hdră êlan ngăn prăk lăn čar, mñă klă:

"Việt Nam dưi hnêč mtrŭt mđĭ klei đĭ kyar ƀiădah amâo mâo mĭn đei kơ klei prăk luč ênoh, hŏng klei prăk luč ênoh dưi ksiêm dlăng jăk hluê si mta kñăm mkhư̆ klei kpĭ mơ̆ng 2 êpul mnơ̆ng dhơ̆ng phŭn jing mnơ̆ng ƀơ̆ng huă leh anăn sang dôk, mnơ̆ng yua bruă mkŏ mkra, kyuanăn si drei srăng ngă boh kdrŭt đĭ kyar ară anei.”

Bruă kƀĭn ala tŭ ư lŏ dơ̆ng bi hrŏ prăk jia ênoh ênil đĭ VAT mơ̆ng 10% hrŏ adôk 8% hlăm akŏ mkrah thŭn 2024 čiăng mtrŭt mđĭ klei blei ba yua leh anăn đru kơ knơ̆ng bruă. Biădah, êngao kơ klei hmăng hmưi mđĭ hĭn bruă bi hrŏ prăk jia, prăk tăk leh anăn dŭm ênoh tla, êpul êya knơ̆ng bruă hmăng hmưi lu hĭn hlăm bruă mlih mrâo klei ngă hră mơak knŭk kna. Hluê năn, dŭm ênoh bi liê kơ klei ngă hră mơar knŭk kna, dŭm ênoh kơ klei ksiêm duah grăp tuôr amâo mâo năng mjêč, srăng lŏ dơ̆ng bi hrŏ leh anăn ruh mgaih klei dleh dlan hlăm wưng kơ anăp. Anei jing dŭm êpul hdră êlan yuôm bhăn. Đậu Anh Tuấn, k’iăng khua kiă kriê êpul hgŭm mnia mblei leh anăn bruă tuh tia Việt Nam, anôk bruă bi ala êpul êya knơ̆ng bruă bi klă:

   "Kâo amâo mâo čiăng kơ boh hră Ruh mgaih klei dleh dlan, kyua ruh mgaih klei dleh dlan jing drei tĭo nanao klei dleh dlan, leh anăn bruă klam čŏng pô, ktrâo atăt mơ̆ng knŭk kna hrŏ lu êdi. Drei srăng mlih boh hră Ruh mgaih klei dleh dlan jing Mkŏ mjing klei găl. Anei jing hdră ngă bruă jăk hĭn. Bruă klam mprăp mkŏ mjing klei găl kơ klei mnia mblei mơ̆ng knơ̆ng bruă năng ai jiing klei srăng ngă hlăm lu gưl bruă”.

          Klei tĭng mkă ăt brei ƀuh boh klei năng hŭi hyưt, jing đĭ kyar GDP hlăm wưng êgao mơ̆ng lăn čar drei mâo klei đru mguôp yuôm bhăn mơ̆ng duh bi liê bruă knŭk kna jing phŭn, êjai anăn duh bi liê êngao knŭk kna knŏng mâo mă hnơ̆ng ƀiă mơ̆ng thŭn 2019 – 2023. Kyuanăn, mtrŭt mđĭ klei duh bi liê bruă êngao knŭk kna hŏng bruă mtrŭt mđĭ klei duh bi liê, čiăng krŭ wĭt boh krŭt đĭ kyar anei mơ̆ng bruă duh mkra jing klei čuăn yuôm bhăn hlăm wưng kơ anăp, êngao klei čuăn kơ bruă mtrŭt mđi dŭm boh kdrŭt đĭ kyar mrâo. Nguyễn Đức Hiển, k’iăng khua êpul bruă duh mkra gưl dlông mñă klă:

    “Bruă duh mkra mrô, klei mlih mrô đru mguôp yuôm bhăn hlăm bruă duh mkra, tar rŏng lăn bi klă klei đĭ kyar mơ̆ng Việt Nam mâo 19% - lu hĭn hlăm alŭ wăl. Klei đru mguôp mơ̆ng bruă duh mkra mrô hlăm GDP ăt đĭ 16,5%. Hlăm bruă hluê ngă ăt mâo lu boh klei jăk, ƀiădah čiăng ksiêm dlăng bruă mtrŭt mjhar, mkra mlih klei mlih mrô hlăm bruă mkra mjing thâo mĭn hlăm bruă tuh tia, jing yuôm bhăn êdi, kyua klei đĭ kyar mơ̆ng bruă duh mkra knang lu hĭn kơ klei đru mguôp mơ̆ng bruă tuh tia mnia mblei điện tử leh anăn ba wĭt ênoh ênil đĭ kơ Việt Nam amâo mâo lu, drei ăt jing mkra mjing hŏng kngan”.

Phung thơ̆ng kơ bruă duh mka mtă, krŭ wĭt boh kdrŭt đĭ kyar hđăp nao mbĭt hŏng mtrŭt mđĭ boh kdrŭt mrâo, ăt jing sa hdră êlan čiăng kñăm hlăm wưng kơ anăp. Nai prŏng nai prĭn. Hoàng Văn Cường, Khua dhar bruă ngăn prăn Bruă Kƀĭn ala Hlăk mblang:

"Amâo dưi lui ôh dŭm boh kdrŭt đĭ kyar, anăn jing duh bi liê bruă knŭk kna. Ƀiădah, boh klei uêñ mĭn jing amâo mâo mdei ôh hlăm klei duh bi liê kmeh gơ̆ng kơ bruă mkŏ mkra êlan klông, ƀiădah čiăng mlih ktang truh kơ dŭm bruă mkŏ mkra mkăn, klei kreh knhâo mrâo mrang, mlih mrô… Hŏng jih jang dŭm mta anăn srăng đru mtrŭt mđĭ drei dưi truh kơ dŭm hdră mrâo mrang.”

Thŭn 2024 jing thŭn bi hmar čiăng bi leh dŭm mta kñăm mơ̆ng hdră êlan mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn thŭn 2021 – 2025, ăt jing wưng tur knơ̆ng mđing truh kơ dŭm mta kñăm mđĭ kyar truh ti thŭn 2030. Mơ̆ng akŏ thŭn anei, knŭk kna ăt bi klă akŏ čiăng gĭt gai thŭn 2024 jing 16 boh hră yuôm hŏng 4 klei hưn ngă bruă jing: Hdră bhiăn bruă klam, čŏng pô djŏ mmông, bi hmar klei mbruă leh anăn tŭ dưn kjăp. Sơnăn, êpul êya knơ̆ng bruă dôk guôn klei dưi, boh tŭ dưn hluê ngă hŏng klei kluôm dhuôm, ktang phĭt leh anăn hmar klei hưn ngă bruă mơ̆ng knŭk kna hlăm thŭn 2024, čiăng mtrŭt mđĭ boh kdrŭt leh anăn ba wĭt kơ êpul êya dŭm knơ̆ng bruă wăl duh bi liê êđăp ênang, kjăp, mkŏ mjing tur knơ̆ng kjăp kơ knơ̆ng bruă mâo klei găl leh anăn găn klei lông dlăng đĭ kyar./.