Alŭ Ti Tu, să Đăk hà, kdriêk Tu Mơ Rông mâo 80 gŏ sang hŏng giăm 500 čô mnuih ƀuôn sang. 4 thŭn êgao, mâo ana mjeh đru mơ̆ng bruă sang čư̆ êa leh anăn čŏng blei pô, mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn dưi pla mrâo 30 ha dliê ana hngô 3 aruăt hla. Ba anăp hlăm bruă pla dliê ti ênhă lăn sah kba ti ƀuôn Ti Tu, ayŏng Vi Văn Chồm, khua ƀuôn brei thâo. Thŭn 2021 gŏ sang ñu blei mjeh plah 1ha mkrah ana hnô tlâo aruăt hla. Hlăm 2 thŭn mơ̆ng 2022 – 2023, mâo ênoh đru mơ̆ng bruă sang čư̆ êa leh anăn gŏ sang ñu blei pla thiăm giăm 1.500 phung ana sơn trà mbĭt hŏng maka. Ayŏng Vi Văn Chồm, brei thâo, gŏ sang ñu leh anăn dŭm gŏ sang hlăm ƀuôn Ti Tu dưi thâo săng klă boh tŭ mơ̆ng bruă pla dliê:

 “Mnuih ƀuôn sang thâo săng klă boh tŭ mơ̆ng bruă pla dliê. Pô pla dliê jing luôm mtah čư̆ kla, gang mkhư̆ klei klưh hroh lăn leh anăn krơ̆ng kơ hnoh êa čiăng kơ mnuih ƀuôn sang ngă lŏ. Bi hrŏ klei klưh hroh, êa lip lêč. Tal dua jing ƀuh čai ana hngô ăt mâo ênoh, leh anăn ana hngô ăt găl guôp hlăm yan adiê, lăn ala tinei, kyuanăn mnuih ƀuôn sang khăp pla ana hngô”.

Mbĭt hŏng bruă răng mgang êbeh 2000 ha dliê hrông, 4 thŭn êgao, mnuih ƀuôn sang 9 ƀuôn mơ̆ng să Đăk hà, kdriêk Tu Mơ Rông ăt pla mrâo giăm 200ha dliê. Hlăm anăn mâo êbeh 100 ha mơ̆ng ngăn prăk knŭk kna đru blei mjeh hŏng hnơ̆ng 10 êklăk prăk hlăm sa ha leh anăn dŭm ênhă adôk mơ̆ng mnuih ƀuôn sang čŏng duh bi liê klei đru mơ̆ng ênoh prăk yang ƀuôn. Dương Đăng Khoa, khua bruă sang čư̆ êa să Đăk Hà brei thâo, ăt kăn ênưih čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mlih pla ana ƀiă hruê amâo mâo boh tŭ dưn jing pla dliê:

 “Hŏng klei nao hgŭm mơ̆ng bruă kđi čar jing ktang phĭt, klei thâo săng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ƀrư̆ ƀrư̆ dưi mđĭ hĭn. Boh nik jing phung mâo kơhưm, knuă druh mơ̆ng dŭm alŭ ƀuôn ba anăp, nao êlâo hlăm bruă pla dliê dưi ƀuh klă boh tŭ dưn leh anăn mnuih ƀuôn sang hluê ngă ƀrư̆ ƀrư̆. Ƀiădah sĭt nik hlăm ênoh anăn ăt mâo đa đa gŏ sang ka mâo hdră thâo răng kriê. Ƀrư̆ ƀrư̆ bruă sang čư̆ êa alŭ wăl ăt gĭr hâo hưn, mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang ngă jăk bruă anei”.

Klei mtrŭt mjhar bi mlih knhuah mĭn, hdră ngă, ba wĭt êa mtah mda kơ dliê ti kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum dôk dưi bi lar ktang leh anăn mâo klei sa ai mơ̆ng lu êpul êya, grăp čô hlăm, êngao čar. Hlăm ênoh anăn, mâo phung mbruă kdŏ mmuñ Anôk bruă ênhiang mmuñ ala čar Việt Nam. Diñu nao truh kơ kdriêk, mđup brei kơ 200 gŏ sang mnuih Sêdang ti 4 să: Măng Ri, Tê Xăng, Đăk Hà leh anăn Tu Mơ Rông 100.000 mphŭn mjeh ana hngô 2 thŭn. Nai Prĭn – pô mbruă ala čar Đỗ Quốc Hưng, k’iăng khua kiă kriê Anôk bruă ênhiang mmuñ ala čar Việt Nam brei thâo:

 “Hŏng ai tiê leh anăn klei khăp pô, phung ayŏng adei mơ̆ng Anôk bruă ênhiang mmuñ ala čar Việt Nam. Mơ̆ng dŭm phŭn mjeh hngô anei čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mâo ênoh prăk dưi tlaih ƀun”.

Klei gĭr ktưn pla dliê čŏng čư̆ kla čiăng mkŏ mjing hdră duh ƀơ̆ng kjăp kơ mnuih ƀuôn sang, mơ̆ng thŭn 2021 truh kơ ară anei, kdriêk Tu Mơ Rông pla leh êbeh 2.000 ha dliê, hlăm anăn lu jing ana hngô, sơn trà, maka…Knŏng hlăm thŭn anei, kdriêk Tu Mơ Rông mâo bruă sang čư̆ êa čar Kon Tum jao pla mrâo 270 ha dliê. Yap truh jih mlan 9 mrâo êgao, kdriêk dưi pla mrâo êbeh 325 ha, êgao 55ha mkă hŏng hnơ̆ng čuăn. Võ Trung Mạnh, k’iăng khua bruă sang čư̆ êa kdriêk Tu Mơ Rông brei thâo, čiăng bi mlih klei mĭn čuh dliê ngă hma jing pla dliê, răng mgang dliê, srăng đru kơ mnuih ƀuôn sang rơ̆ng kơ hdră duh ƀơ̆ng:

 “Klei mĭn mơ̆ng kdriêk glăm bruă mđĭ kyar dliê srăng nao mbĭt hŏng bruă bi hơĭt klei hdĭp yang ƀuôn, kyuanăn kdriêk gĭt gai leh dŭm să, dŭm knơ̆ng bruă đru kơ mnuih ƀuôn sang pla dliê, mbĭt anăn đru kơ bruă pla dliê mrâo. Sitôhmô pla teinan, sâm hruê̆, dŭm mta ana êa drao čiăng rơ̆ng kơ wưng ka mâo klei đru hlăm bruă pla dliê leh anăn hrui wĭt mơ̆ng bruă pla dliê, mnuih ƀuôn sang ăt dưi mâo hdră đuh ƀơ̆ng čiăng răng kriê dliê hlăm wưng sui”.

Hŏng hdră tă lŏ wĭt pla dliê čiăng pla ana êa drao, rông mnơ̆ng ti gŭ êyui dliê nao mbĭt hŏng mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê, kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum mbĭt hŏng klei gĭr kriê dlăng, răng mgang êbeh 58.000 ha dliê hrông ară anei ăt lŏ pla thiăm dliê. Êngao kơ bruă mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang hur har pla dliê ti ênhă lăn hma sha kba, bruă sang čư̆ êa kdriêk ăt tiŏ nao lu ai dưi čiăng luôm mtah ênhă čư̆ kla adôk. Anei jing tur knơ̆ng yuôm bhăn čiăng kơ kdriêk Tu Mơ Rông pŏk mlar thiăm ênhă adôk giăm 4.000ha ana êa drao dôk mâo, mtrŭt mđĭ bruă duh mkra dliê, mkŏ mjing hdră duh ƀơ̆ng kjăp kơ dŭm pluh êbâo čô mnuih Sêdang, jing djuê ana mâo êbeh 95% ênoh mnuih ƀuôn sang hlăm kdriêk./.