Leh mkra mlih mta kñăm đĭ kyar thŭn 2025 mơ̆ng 6,84% truh 8,11%, čar Dak Nông mđrăm mbĭt mkra mlih leh dŭm hnơ̆ng čuăn bruă duh mkra yuôm bhăn. Anăn jing ênoh hrui wĭt ngăn prăk Knŭk kna mâo 3.500 êklai prăk (hnơ̆ng čuăn hđăp 3.350 êklai prăk); hnư hrui wĭt kah knar grăp čô mnuih 85 êklăk prăk/čô (hnơ̆ng čuăn hđăp 82 êklăk prăk/čô); lehanăn ênoh iêu mtrŭt hdră duh bi liê kluôm yang ƀuôn mâo 26.000 êklai prăk (hnơ̆ng čuăn hđăp mâo 25.000 êklai prăk. Hồ Văn Mười, Khua anôk bruă sang čư̆ êa čar Dak Lak đăo knang hŏng mta kñăm đĭ kyar êbeh 8,11% kyua klei găl mđĭ kyar mơ̆ng čar adôk lu lehanăn dŭm phŭn mkăp prăk mprăp duh kơ dŭm alŭ wăl phŭn mâo lu. Ñu mñă kơ 3 mta năng mđing, dưi đru kơ hdră mđĭ kyar mơ̆ng čar Dak Nông năng ai srăng mâo 2 ênoh mrô hlăm dŭm thŭn ti anăp. Tal êlâo jing Êlan êran pral Gia Nghĩa- Chơn Thành srăng rŭ mdơ̆ng hlăm thŭn 2025, đru mkŏ Dak Nông hŏng krĭng Ngŏ kwar Dhŭng, mjing boh kdrŭt čiăng mđĭ kyar. Leh kơnăn, klei găl kơ lăn ala, yan adiê, hiu čhưn ênguê mơ̆ng čar prŏng, boh nik jing Wăl anôk mta lăn tar rŏng lăn UNESCO Dak Nông dôk jak ieue phung tuê hiu čhưn ênguê lehanăn phung duh bi liê.

Mta phŭn hdră duh mkra mơ̆ng čar jing kuai mă, mkra mjing boxit – alumin – ksueh dôk mâo lu phung duh bi liê mđing dlăng lehanăn bi mklă duh hŏng dŭm êklai USD. Hồ Văn Mười đăo knang, hŏng klei gĭt gai mơ̆ng Knŭk kna, klei hgŭm mơ̆ng dŭm Phŭn, dhar bruă, dŭm klei dleh dlan, gun kpăk hlăm bruă pŏk ngă hdră boxit hŏng hnơ̆ng dŭm êklai đollar srăng dưi ruh mtlaih, phŭn mkăp prăk lu srăng đru kơ čar đĭ kyar pral hlăm wưng ti anăp.

“Hdră kčah mrô 86 mơ̆ng Knŭk kna tŭ ư brei Dak Nông mkŏ mjing 5 êpul bruă kuai mă, mkra mjing mnơ̆ng yuôm hlăm gŭ lăn, amâo tĭng ôh Êpul mơ̆ng TKV (Êpul grŭp Hdăng – Mnơ̆ng yuôm hlăm gŭ lăn Việt Nam) ară anei dôk ngă bruă snăn Dak Nông ăt dôk 4 êpul. Ară anei mâo 6 – 7 êpul grŭp duh mkra prŏng hlăm čar ngă hră mơar mđing mkra 4 sang maĭ, êpul hgŭm, hŏng ênoh prăk duh êbeh 6 êklai USD. Si srăng ngă, hlăm 3 mlan gưl 2 ƀiă êdi mkăp kơ 3 êpul hŏng 3 êklai USD snăn truh leh 75.000 êklai prăk, ngă mđĭ ênoh duh bi liê yang ƀuôn đĭ. Snăn ênoh mrô đĭ kyar 8% amâo dah 10% gơ̆ ênưih hŏng čar Dak Nông”.

Ngô Thanh Danh, Khua bruă Đảng čar Dak Nông lač snei, mta kñăm prŏng mđrĭng hŏng bruă hluê ngă brei kjăp hĭn, brei mâo dŭm hdră mtrŭn klă klơ̆ng, pral lehanăn kjăp čiăng mtrŭt mđĭ kyar bruă duh mkra. Dŭm gưl, dhar bruă brei mtrŭt mđĭ dŭm hdră mtrŭn jăk iêu klei duh bi liê, mkra mđĭ wăl anôk ngă bruă mnia mblei mbĭt anăn mđĭ boh tŭ hdră ngă bruă, ba yua mnuih mă bruă. Mbĭt anăn ruh mtliah jih klei dleh dlan, gun kpăk čiăng pŏk ngă dŭm hdră kuai mă, mkra mjing bô xít- alumin- ksuehsnăn brei mđing kơ bruă mkăp prăk duh bi liê knŭk kna, pŏk ngă dŭm hdră bruă phŭn kñăm mjing boh kdrŭt kơ hdră duh mkra đĭ kyar. Ngô Thanh Danh, brei thâo:

“Ti klei găl drei ngă yơh, ti anôk gun kpăk, dleh dlan drei lui êjai, anôk amâo kpăk guôn drei hluê klei kčah mtrŭn mơ̆ng Hdră bhiăn ngă yơh, amâo djŏ dôk guôn kluôm čar ngă jih snăn kơh drei ngă, mmông anăn gơ̆ hnui leh. Anôk bruă sang čư̆ êa čar gĭt gai brei hluê ngă kjăp dŭm bruă adôk kpăk gun ară anei, hưn mdah klă ya bruă anăn, ti anôk bruă tŭ đua klam, hlei alŭ wăl lehanăn mnuih ngă bruă anăn klă klơ̆ng, bi mklă hlei đua klam. Tơdah mđing hlăm dŭm hdră bruă phŭn, dŭm sang maĭ boxit mŭt ngă bruă snăn klă sĭt srăng ba wĭt boh tŭ hlăm thŭn 2025”.

Mă bruă ti čar Dak Nông, Khua hlăm Phŭn bruă kđi čar, Kơĭăng khua knŭk kna Nguyễn Hoà Bình mñă, Gưl dlông hrăm mbĭt nanao hŏng alŭ wăl čiăng dưi mâo mta kñăm đĭ kyar mâo kčah leh. Hŏng Dak Nông, Knŭk kna dôk ƀrư̆ ƀrư̆ ruh mtlaih klei dleh dlan, gun kpăk msĕ si bruă djŏ tuôm kơ hdră čuăl mkă, boxit, pui kmlă doh. Kơiăng khua knŭk kna mtă kơ čar mđing čih mkra hdră kčah đĭ kyar mđing kơ 4 bruă mâo klei găl hưn leh ti Klei bi kƀĭn bruă Đảng čar mâo: bô xít, pui kmlă doh, hiu čhưn ênguê lehanăn bruă lŏ hma. Kơĭăng khua knŭk kna mtă kơ Dak Nông tơdah pŏk ngă hdră bruă boxit, mđing kơ klei ruah anôk bruă ngă mkra, tơdah ruah soh čhuai srăng ba klei truh amâo jăk kjham.

“Bô xít ară anei jing “Mniê êra siam” tinei, kyua anăn dôk čiăng ruah phung duh bi liê mâo djăp klei năng, mâo klei thâo mâo ngăn prăk, mâo klei thâo kriê dlăng, mâo êpul thơ̆ng kơ bruă raih kơ klei anei. Ruah phung dih bi liê kơ bruă boxit amâo djŏ srăng ngă kruh rai hdră êlan mđĭ kyar mơ̆ng čar./.