VOV4.Êđê - Myơr êrah dŏng mdrao mnuih ruă jing bruă ngă jăk siam mơ̆ng djuê ana drei. Hŏng klei mĭn “Brei sa aruăt êrah, mâo sa klei hdĭp”, bruă myơr êrah dôk mâo ai ktang bi lar ti dŭm čar krĭng Lăn Dăp Kngư. Hluê anăn dưi bi mbŏ hnơ̆ng êrah čiăng mjêč kơ dŭm sang êa drao, đru kơ bruă dŏng mdrao leh anăn mdrao mgŭn kơ mnuih ruă.

Giăm 20 thŭn hŏng anei, Hoàng Minh Trung, Khua êpul “hdră êlan hrah” kdriêk Čư̆ Kuiñ, car Daklak bi nao myơr êrah grăp thŭn dua blư̆. Truh kơ ară anei ñu mâo leh truh 38 blư̆ myơr êrah. Ñu yăl dliê: Êlâo dih, hlăm sa blư̆ nao kơ sang êa drao čiăng mdrao mgŭn, ñu hŏng mnuih hlăm sang čiăng kơ êrah. Mmông anăn sa ênoh êrah ăt bi tĭng tla hŏng ênoh yuôm mơh. Tơdah amâo mâo ôh mnuih čŏng nao myơr êrah hŏng klei bi đru, sĭt nik găp djuê ñu tuôm hŏng klei dleh dlan. Kyuanăn, leh kbiă mơ̆ng sang êa drao ñu mâo nanao klei nao myơr êrah, lehanăn mtrŭt phung hlăm gŏ sang, găp djuê nao bi myơr êrah: “Asei mlei kâo pô mtam yơh tuôm leh hŏng klei čiăng kơ êrah, lehanăn hlăm gŏ sang msĕ mơh mâo amĭ kâo čiăng kơ êrah, snăn kâo ƀuh kơ klei bi đru kơ êrah jing yuôn bhăn snăk. Amâo mâo prăk mah ôh dưi mkă hŏng dŭm aruăt êrah yuôm bhăn msĕ snăn. Boh nik hĭn jing leh kâo hiu mtă mtăn, iêo jak klei bi myơr êrah, lehanăn mâo lu mnuih hmư̆, anăn yơh jing sa klei jăk êdi”.

Ti thŭn 56 leh, Nguyễn Tấn Chờ, dôk ti să Quảng Tiến, kdriêk Čư̆ Mgar ăt mâo leh lu blư̆ myơr êrah. Ñu brei thâo, Êrah AB mơ̆ng ñu dôk hlăm ênoh êrah jing hin, snăn mâo mnuih ruă čiăng. Ñu hŏng klei mơak leh dưi đru êrah pô čiăng đru krơ̆ng klei hdĭp kơ mnuih ruă. “Truh kơ ară anei kâo mâo myơr leh êrah truh kơ 44 blư̆. Kâo hdơr êdi jing gưl tal êlâo hlăm klei hdĭp kâo myơr êrah dŏng đru kơ klei hdĭp mnuih mkăn. Lehanăn êdei anei kâo lŏ myơr dŏng đru kơ sa čô hđeh 3 thŭn”.

Tui si Y-Wem Hwing, k’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Čư̆ Mgar; Kyua ngă jăk bruă hâo hưn snăn truh kơ ară anei, phung ƀuôn sang thâo săng leh klei myơr êrah amâo mâo hmăi ôh kơ asei mlei pô, ƀiădah dưi đru hlăm bruă dŏng hdĭp mnuih mkăn.  “Êlâo dih anak Êđê diñu dôk hyưt kơ klei myơr êrah. Ƀiădah ară anei dơ̆ng mơ̆ng êdam êra hlŏng truh kơ mnuih khua thŭn hlăm djuê ana Êđê lehanăn truh 24 djuê ana ayŏng adei mkăn hlăm kdriêk Čư̆ Mgar hur har nao myơr êrah. Diñu bi myơr êrah lu blư̆, lehanăn tơdah hmư̆ hing mâo mnuih čiăng kơ êrah hŏng klei mjêč snăn diñu bi nao myơr mtam êrah pô”.

Nguyễn Đức Phú, Khua adŭ bruă mtrŭt mjhar klei myơr êrah čar Daklak, brei thâo: Tơdah msĕ hŏng thŭn 2003, kluôm čar knŏng mâo 700 ênoh êrah mâo mtrŭt mjhar, snăn truh kơ ară anei kah knar hlăm grăp thŭn mâo leh êbeh 22 êbâo ênoh êrah. Jih jang ênoh êrah mâo mtrŭt mjhar anăn pral hmao ba dŏng đru mnuih ruă hlăk dôk čiăng mjêč. “Hŏng bruă mtrŭt mjhar klei myơr êrah, snăn mâo phung ƀuôn sang jih ai tiê kah aruăt êrah pô pioh đru dŏng mnuih ruă. Čiăng kơ mnuih ruă mâo êrah lŏ mbŏ êjai dôk dŏng mdrao mjêč čiăng mdrao mgŭn klei ruă. Bi tơdah mâo hĕ klei kƀah êrah, snăn Êpul mtrŭt mjhar klei myơr êrah čar mâo mtam hdră mkŏ mjing êpul hgŭm ƀĭng mkăp êrah, msĕ si: Êpul dŭm anôk bruă hlăm čar, sang hră gưl prŏng Lăn Dap Kngư, Êpul hgŭm Aruăt êrah hrah mơ̆ng Bruă kahan ksiêm čar, êpul hgŭm mơ̆ng dŭm boh sang hră, ăt mprăp ai tiê nao myơr êrah mjêč čiăng dŏng đru mnuih ruă hlăk čiăng mjêč kơ êrah”.

Bruă mđĭ ai nao bi myơr êrah ti čar Daklak hlăk lar truh leh kơ lu alŭ wăl hlăm kluôm čar. Dŭm aruăt êrah klei khăp amâo mâo djŏ knŏng ba klei găl hdĭp kơ lu mnuih ruă đuič ôh, ƀiădah lŏ bi êdah ai tiê klei khăp, klei thâo bi đru, mjing leh sa klei tŭ dưn yuôm bhăn.

Mrâo anei, Êpul bruă mtrŭt mjhar klei myơr êrah ƀuôn prŏng Pleiku, čar Gialai ăt hgŭm leh hŏng dŭm êpul êya bruă mkŏ mjing klei mtrŭt mjhar myơr êrah gưl sa thŭn 2022. Hŏng klei mtă “Kah aruăt êrah siam – mđup brei klei čang hmăng”, klei myơr êrah gưl anei mâo leh êbeh 300 čô knuă druh, mnuih ngă bruă, ƀĭng hgŭm, lĭng kahan lehanăn phung ƀuôn sang hlăm ƀuôn prŏng Pleiku nao myơr êrah. Amai Võ Thị Quỳnh Trâm, k’iăng khua bruă êdam êra ƀuôn hgŭm Tây Sơn, ƀuôn prŏng Pleiku lač:  “Hrue anei jing tal 12 leh kâo nao myơr êrah, hlăm ai tiê kâo mâo nanao klei mprăp kăp myơr êrah pioh đru kơ mnuih mkăn êjai dôk hlăm klei dleh dlan, huĭ hyưt. Ăt čiăng mơh mơ̆ng hdră mtrŭt mjhar klei myơr êrah gưl tal êlâo anei, srăng mâo lu phung êdam êra nao bi myơr êrah. Êjai dôk hlăm klei ruă tưp Covid snăn asei mlei kâo êlâo kơ myơr êrah čŏng test hĕ covid êlâo, lehanăn ngă ênŭm klei bi răng jing 5 mta klei mtă amâo mâo hmăi hŏng yang ƀuôn ôh”.

Ăt hlăm mlan 4 anei, Êpul kiă kriê bruă mtrŭt mjhar klei myơr êrah čar Kontum, mkŏ mjing mơh klei mtrŭt mjhar “Hrue jih jang mnuih nao bi myơr êrah thŭn 2022”. Blŭ hrăm ti anôk mtrŭt mjhar, k’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar Kontum Y Ngọc mtă kơ dŭm anôk bruă, êpul êya, lehanăn phung ƀuôn sang mđing truh lehanăn sa ai tiê nao ngă bruă yuôm bhăn anei myơr êrah dŏng đru mnuih ruă. Leh knăm mtrŭt mjhar mâo leh êbeh 300 ênoh êrah doh mâo phung ƀuôn sang Kontum myơr leh hlăm “Hjiê mkăp êrah” pioh kơ bruă dŏng mdrao mjêč mnuih ruă./.