VOV4.Êđê - Lŏ dlăng wĭt knhuah gru mơ̆ng dŭm thŭn leh mtlaih êngiê, hluh lir lăn čar, boh nik giăm 3 thŭn mdrơ̆ng hŏng Covid-19, boh tŭ yuôm bhăn hlăm bruă hlue ngă hdră êlan ti čar Dak Lak brei yap anăn jing bruă mkra mlih leh anăn bi leh bruă mdrao mgŭn, ngă djŏ klei čiăng ksiêm dlăng klei ruă leh anăn kriê dlăng klei suaih pral tal êlâo kơ mnuih ƀuôn sang.

Grăp blư̆ sĭt mâo klei êngoh duăm, Y-Diêp Uông, ti ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk, să Yang Tao, kdriêk Lăk, čar Dak Lak lŏ nao mtam ti anôk bruă mdrao mgŭn să, mă êa drao wĭt mdrao. Y-Diêp brei thâo: Mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn hơ̆k mơak sơnăk êjai ƀuh anôk bruă mdrao mgŭn să dưi rŭ mdơ̆ng krưh kơang, phung nai mdrao, aê mdrao ngă bruă jăk êdi. “Êlâo dih tơdah pô êngoh duăm knŏng thâo ngă yang đuč amâodah đăo knang kơ klei amâo djŏ. Ară anei amâo lŏ mâo msĕ sơnăn ôh, lui jih leh bruă anăn kyua knŭk kna hâo hưn mâo anôk bruă mdrao mgŭn, tơdah mâo klei ruă, êgoh duăm srăng nao ti anôk bruă mdrao mgŭn amâodah sang êa drao. Êlâo dih jing dleh dlan êdi, êdeh đĭ kăn mâo leh, mâo anôk bruă mdrao mgŭn giăm anei jing jăk êdi”.

Hŏng lu mnuih ƀuôn sang, anôk bruă mdrao mgŭn să Yang Tao mơ̆ng lu thŭn hŏng anei jing leh anôk knang mâo klei hơĭt tơdah mâo klei ruă, klei êngoh duăm. Nai mdrao Nguyễn Văn Hà, k’iăng khua kiă kriê anôk bruă mdrao mgŭn să Yang Tao brei thâo: Lu mnuih ƀuôn sang amâo myun mâo klei truh êjai mă bruă, phung mduôn êngoh duăm, phung mniê ruă kkiêng anak krah mlam amâo dưi truh kơ anôk bruă mdrao mgŭn srăng mâo phung knuă druh, êpul ngă bruă mdrao mgŭn klam bruă hlăm alŭ ƀuôn nao truh ti sang čiăng ksiêm mkă, dŏng mdrao phŭn tal êlâo kơ mnuih ƀuôn sang. “Ti nei lu hĭn jing mnuih ƀuôn sang mnuih djuê ƀiă leh anăn hdĭp mda hŏng bruă lŏ hma, kyuanăn klei thâo săng dôk ƀiă. Hruê mmông giăm anei, klei thâo săng mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ leh. Klă klơ̆ng hlăm wưng mrâo anei hlăm bruă gang mkhư̆ klei ruă tưp Covid-19, mnuih ƀuôn sang thâo hluê ngă 5 klei mtă mơ̆ng phŭn bruă mdrao mgŭn, pĭt kă mŭng, jah waih anôk phĭt tĭt giăm pưk sang. Diñu thâo ngă war rông ŭn, mnŭ kbưi hŏng sang, thâo dưi yua bruă mkŏ mkra djŏ hŏng klei doh. Ară anei grăp blư̆ mâo klei êngoh duăm amâo lŏ ngă yang msĕ phŭn dô ôh, hrô kơ anăn srăng hriê ti anôk bruă mdrao mgŭn. Grăp thŭn hmei mkă dlăng, mdrao mgŭn kơ mơ̆ng 8.000 truh kơ 10.000 gưl čô mnuih ruă kơ mnuih ƀuôn sang hlăm să”.

Êbeh 27 thŭn ngă bruă mdrao mgŭn, Aê mdrao Nông Văn Sáng, khua kiă kriê anôk bruă mdrao mgŭn să Ea Mdroh, kdriêk Čư̆ M’Gar ăt dôk hdơr klă hruê ñu mrâo hriê ti anôk anei. Aê mdrao yăl dliê: Êlâo dih, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang dôk mâo lu klei dleh dlan, dôk lu klei bhiăn amâo mâo lŏ djŏ msĕ si êngoh duăm amâo mâo hriê ti anôk bruă mdrao mgŭn, kkiêng anak ti sang, ka hluê ngă ôh dŭm hdră êlan gang mkhư̆ klei ruă tưp ăt dôk mâo. Truh kơ ară anei, hŏng klei gĭr ktưn mơ̆ng bruă mdrao mgŭn, mnuih ƀuôn sang mâo leh klei thâo săng hlăm bruă kriê dlăng klei suaih pral, čŏng hriê mkă dlăng ti anôk bruă mdrao mgŭn tơdah mâo klei ruă, klei êngoh duăm, dŭm klei ngă yang, mdrao klei ruă hŏng hla kyâo ƀrư̆ ƀrư̆ dưi lăm lui. 100% phung mniê kkiêng anak ti dŭm anôk bruă mdrao mgŭn, amâo lŏ mâo ôh klei kkiêng anak ti sang pô. “Ară anei mâo leh masin mkă dlăng, masin mkă kboh, mdŭm mta masin mkăn. Êjai bruă kriê dlăng klei suaih prăl hlăm alŭ wăl pô dưi mđĭ hĭn, mnuih ƀuôn sang amâo lŏ guôn nao ôh hlăm dŭm anôk kbưi, srăng dưi bi hrŏ prăk êa săng, êdeh êdâo, hruê mmông, phung nao kriê dlăng leh anăn dŭm mta mkăn ăt hrŏ mơh

Hluê si klei tĭng mkă mơ̆ng Dhar bruă mdrao mgŭn čar Dak Lak, ară anei 100% anôk bruă mdrao mgŭn să dưi mkŏ mjing, ênoh să mâo ênŭm hnơ̆ng čoh čuăn mơ̆ng ala čar kơ bruă mdrao mgŭn truh kơ ară anei êbeh 99%. Ti kdiêk Lăk, sa hlăm dŭm krĭng dleh dlan ti čar Dak Lak, truh kơ ară anei, bruă kriê dlăng klei suaih prăl kơ êbeh 74.000 čô mnuih ƀuôn sang dưi mâo lu boh tŭ dưn yuôn bhăn. Phạm Phú Anh, k’iăng khua kiă kriê anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk Lăk brei thâo: truh kơ ară anei, jih jang anôk bruă mdrao mgŭn să ti alŭ wăl kdriêk mâo ênŭm leh hnơ̆ng čoh čuăn bruă mdrao mgŭn wưng thŭn 2016 – 2020. Dŭm anôk bruă mdrao mgŭn hluê ngă bruă mdrao mgŭn hŏng hră ênua bruă mdrao mgŭn, rơ̆ng bruă mkăp brei êa drao kơ mnuih ruă. Mbĭt hŏng anăn, dŭm anôk bruă hluê ngă jăk bruă dŏng mdrao leh anăn ba mđuê̆ anôk mdrao kơ phung mâo klei ruă ktrŏ. “Bruă mdrao mgŭn alŭ wăl ară anei mâo klei mlih prŏng êdi. Sitôhmô dŭm mta klei ruă thâo tưp mâo tlŏ mgang vaccine ƀuh klei hrŏ sĭt. Hlăm bruă kriê dlăng klei suaih pral klei bă kkiêng anak kơ phung mniê leh anăn anak ĭ, klei mĭn phung mniê ti nei mâo klei mlih lu êdi. Sitôhmô, phŭn dô diñu kkiêng anak ti sang, bi kơ ară anei diñu srăng hriê ti anôk bruă mdrao mgŭn kkiêng anak”.

Ti čar Dak Lak, bruă mdrao mgŭn nah gŭ ƀrư̆ hruê ƀrư̆ ngă jăk bruă dŏng mdrao, mdrao mgŭn kơ mnuih ruă. Dŭm anôk bruă mdrao mgŭn dru mguôp leh hlăm bruă kriê dlăng klei suaih pral, đru kơ mnuih ƀuôn sang dưi mâo bruă mdrao mgŭn mâo hnơ̆ng tŭ jăk ti alŭ wăl pô, bi hrŏ êwang bi kpleh bruă mdrao mgŭn plah wah dŭm krĭng.