VOV4.Êđê - Hlăm 2 thŭn mâo klei ruă Covid-19, Anôk bruă mdrao mgŭn knŭk kna čar Gia Lai bi êdah leh jăk bruă klam jing anôk bruă răng mgang klei suaih pral êpul êya. Hlăm jih lu mlan, dŭm êbâo čô knuă druh mơ̆ng gưl čar truh kơ nah gŭ, amâo uêñ kơ klei huĭ tưp lar, mă bruă jih ai tiê lu mlan hlăm dŭm sang êa drao jing jai, anôk mdrao phung djŏ Covid-19. Wăt tơdah snăn, ară anei, prăk hrui wĭt phung ngă bruă mdrao mgŭn Gia Lai ka djăp ôh kơ klei hdĭp. Klei anei ngă leh kơ lu mnuih duah bruă mă ktrŏ êngao mmông, amâodah dleh dlan hlăm klei hdĭp kyua prăk mlan ƀiă đei.

Leh ruê̆ bruă tlam ti Sang êa drao mdrao hluê knhuah djuê ana lehanăn krŭ wĭt klei suaih pral čar Gia Lai, pô đru bruă mdrao mgŭn Phùng Thị Lan ruăt kuăt wĭt kơ sang jưh mă bruă hlăm sang lehanăn lŏ ruăt kuăt nao ti anôk mkra mjing klŏ ê’ăt čiăng mă bruă mlam. Tinei, leh mkra klŏ ê’ăt ti sang maĭ, bruă mơ̆ng amai Lan lehanăn mnuih mă bruă mkăn jing trôk klŏ ê’ăt hlăm kdô lehanăn pŭ kdô klŏ ê’ăt anei hlăm êdeh prŏng. Mmông mă bruă mơ̆ng 7h mmăt truh kơ 5h aguah hruê êdei.

Grăp hruê, amai Lan pĭt mbha hlăm 3 blư̆, grăp blư̆ 2h, ñu pĭt êjai mmông mdei mă bruă čiăng mâo klei suaih pral. Suăi êmăn, dleh dlan msĕ snăn, ƀiădah hŏng amai, anei jing bruă mâo hnư hrui wĭt h’ĭt hĭn mkă hŏng bruă nao rao čhiên mngan amai tuôm mă leh. Kyua anăn, grăp mlan, amai lŏ mâo thiăm 6 êklăk prăk êngao kơ prăk mlan 5.020.000 mơ̆ng sang êa drao, čiăng dlăng kriê 1 čô anak dôk hriăm Sang hră gưl prŏng ti ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh lehanăn klei hdĭp 3 amĭ anak ti ƀuôn prŏng Pleiku. “Sang êa drao ară anei tla prăk mlan kơ ayŏng adei dleh mơh, mâo wưng 3 mlan kơh mâo prăk mlan. Hlăm 3 mlan anăn, kâo gĭr mă bruă knuă mkăn đa đa. Mă bruă thiăm ti nah êngao kơh kâo dưi hdĭp. Prăk mlan ƀiă klei hdĭp amâo h’ĭt kjăp ôh, lu mnuih ăt hiu mă bruă nah êngao msĕ si kâo”.

Amâo djŏ knŏng phung đru bruă mdrao mgŭn ƀiădah phung aê mdrao mă bruă ti Sang êa drao mdrao hluê knhuah djuê ana lehanăn lŏ krŭ wĭt klei suaih pral čar Gia Lai ăt dôk dleh dlan hŏng prăk mlan ƀiă. Thŭn anei, khădah mâo 13 thŭn mă bruă tinei, ƀiădah hnư hrui wĭt kah knar mơ̆ng kruôp ung mô̆ nai aê mdrao Nguyễn Quốc Tuấn lehanăn Huỳnh Thị Như Tài knŏng hlăm brô 10 êklăk prăk. Hŏng ênoh prăk ƀiă snăn, Aê mdrao Tuấn lač, čiăng blei lăn, mkra sang dôk điêt hŏng gŏ sang ñu jing sa bruă dleh dlan êdi. “Dua ung mô̆, dua čô anak jing 4 čô. Prăk mlan ƀiă, mkiêt mkriêm ba yua hlăm klei hdĭp aguah tlam. Klei anei hmăi mơh kơ hdră rông, dlăng kriê hđeh msĕ si klei huă mnăm, hriăm hră, hlăp čhưn mơ̆ng phung hđeh. Si tô hmô, êa ksâo anak pô mnăm bi ruah djŏ guôp hŏng ênoh prăk pô mâo mơh. Khădah anak čiăng hriăm kdŏ, mmuñ, čih kač rup, pô dleh dlan mơh dah brei anak nao hriăm. Anei yơh klei dôk mđing mĭn êdi.

Prăk mlan ƀiă, klei kpĭ mơ̆ng bruă ƀrư̆ hruê ƀrư̆ ktrŏ. Kah knar, grăp hruê, Adŭ mdrao Mjêč – Sang êa drao prŏng čar Gia Lai tŭ jum mơ̆ng 70 – 80 čô ruă, lu jing čiăng klei đru, ksiêm mkă dlăng hnưm. Khă snăn, kluôm adŭ mdrao mâo 50 čô knuă druh bruă mdrao mgŭn. Ênoh mnuih mă bruă ƀiă, kyua anăn mâo mbha 3 êpul mă bruă. Mmông mă bruă lu, ƀiădah hnư hrui wĭt grăp mlan mơ̆ng aê mdrao Nguyễn Ngọc Trọng (53 thŭn) knŏng 7,8 êklăk prăk, dleh dưi mprăp ênŭm kơ anak hriăm hră m’ar, ƀơ̆ng huă. Anei ăt jing boh phŭn giăm pluh čô mă bruă mbĭt akâo mdei bruă hlăm 3 thŭn giăm anei: “Klei ruă lu mtŭk mtŭl, ênưih tưp klei ruă ktrŏ. Mnuih hlăm gŏ sang mnuih ruă djŏ mmông čăm knuă druh bruă mdrao mgŭn. Êpul aê mdrao đru, gang mkhư̆ klei ruă tưp mơ̆ng anôk bruă hmei mâo giăm 50 čô mnuih. Lu phung ayŏng adei mda asei arăng lui bruă jih, nao sang êa drao êngao knŭk kna, nao kơ ƀuôn prŏng mâo hnư hrui wĭt lu hĭn dŭm blư̆ mkă hŏng tinei. Bi phung khua thŭn leh, amâo lŏ êran hiu, gĭr dôk mă bruă tinei hŏng ênoh prăk mlan ƀiă.

Ară anei, ti Gia Lai ară anei mâo giăm 4.900 čô knuă druh bruă mdrao mgŭn hlăm 27 anôk bruă mdrao mgŭn knŭk kna. Mơ̆ng thŭn 2021 truh kơ ară anei, mâo 133 čô knuă druh mdei bruă ti anôk bruă knŭk kna nao mă bruă ti sang êa drao êngao knŭk kna. Hlăm ênoh anăn, lu mnuih tŭ ư klei bi kmhal, čiu hnô prăk mjuăt bi hriăm kơ bruă. Hlăk êpul nai aê mdrao lui bruă ti anôk bruă knŭk kna ka mâo klei bi êdah mdei, snăn bruă hrŏng ruah mnuih mă bruă ăt dleh dlan mơh. Thŭn 2022, anôk bruă mdrao mgŭn Gia Lai kƀah 574 čô mnuih mă bruă, ƀiădah knŏng hrŏnh ruah 246 čô.

Mta phŭn mâo Knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Gia Lai bi mklă jing kyua knuă druh bruă mdrao mgŭn hlăm anôk bruă knŭk kna mâo hnư hrui wĭt ƀiă, amâo mâo lu klei jăk găl. Boh nik, leh 2 thŭn mâo klei ruă Covid 19, klei čŏng pô mâo ngăn prăk ti dŭm anôk bruă mdrao mgŭn knŭk kna hlăm čar hĭn mơh dleh dlan, ênoh hrui kƀah truh dŭm pluh êklai prăk, kyua anăn hnư hrui wĭt kơ mnuih mă bruă ƀiă mơh. Phạm Bá Mỹ - Khua sang êa drao prŏng čar Gia Lai, anôk mâo knuă druh mdei bruă lu êdi hlăm dŭm thŭn giăm anei brei thâo:  “Klei hdĭp amâo djăp ênŭm arăng duah bruă mkăn yơh, lui bruă anei. Klei anei thâo s’aĭ, ƀiădah si thâo bĭt mjing. Dôk čang guôn kơ knŭk kna pral mâo hdră bi mlih, si tô hmô đru thiăm kơ phung knuă druh bruă mdrao mgŭn, mđĭ ênoh mnuih mă bruă. Klei hdĭp phung knuă druh đĭ, snăn amâo dôk ôh mnuih lui bruă, amâo mâo mnuih lŏ hiu mă bruă mkăn, srăng mđĭ hĭn klei suaih pral, klei thâo dlăng kriê, mdrao mgŭn mnuih ruă jăk hĭn mơh.

Rơ̆ng mkăp brei klei jăk găl, hnư hrui wĭt kơ phung knuă druh mdrao mgŭn ăt jing hdră msir đru bi h’ĭt boh klei, rơ̆ng klei hdĭp kjăp anôk bruă mdrao mgŭn knŭk kna, đru hluê ngă tŭ dưn bruă klam dlăng kriê klei suaih pral mnuih ƀuôn sang mơ̆ng phung aê mdrao./.