VOV4.Êđê - Leh 47 thŭn mtlaih êngiê, čar Kon Tum đĭ kyar leh kluôm dhuôm, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang amâo mdei dưi mkra mđĭ. Boh nik, čar Kon Tum mđing êdi kơ bruă mđĭ kyar anôk bruă mdrao mgŭn nah gŭ, đru mguôp hlăm bruă kriê dlăng klei suaih pral mnuih ƀuôn sang, ba krĭng ƀuôn sang hgao klei ruă tưp Covid 19.

Mrâo kčưm mmông mă bruă aguah, ayŏng A Thoát, mnuih djuê ana Sơdăng ti ƀuôn Tê Pen, să Đăk Trăm, kdriêk Đăk Tô, čar Kon Tum mdiăng ba anak điêt nao ti anôk mdrao mgŭn să. Hlăm klei êmuh, ayŏng A Thoăt brei thâo, anak ñu jing Y Hồng Ân, 4 thŭn, mâo klei đĭng djŏ klei ruă tưp Covid-19. Čiăng gang mkhư̆ klei tưp lar hlăm gŏ sang, kyuanăn ayŏng ba anak ñu hriê ti anôk mdrao mgŭn sa ngă bruă ksiêm mkă kman: “Aguah anei mĭn dah atăt ñu nao sang hră ƀiădah ăt hmư̆ klei nai brei ñu mdei. Čiăng răng hĕ êlâo kyuanăn ba ĕ nao ksiêm mkă êlâo. Truh ti nei kâo ƀuh phung ayŏng amai adei ngă bruă jăk êdi, kâo ăt mâo klei mơak hlăm ai tiê”.

Kyua klei ngă bruă jăk, bruă klam kyua klei suaih pral mnuih ƀuôn sang, mâo phung aê mdrao, nai mdrao ti anôk bruă mdrao mgŭn să Đăk Trăm, kdriêk Đăk Tô rơ̆ng kjăp hlăm dŭm pluh thŭn hŏng anei dưi đru leh kơ mnuih ƀuôn sang hlăm să, hŏng 97% mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă Sơdăng mâo leh dŭm klei mlih hlăm bruă kriê dlăng leh anăn răng mgang klei suaih pral pô. Grăp blư̆ sĭt mâo klei êngoh duăm, mnuih ƀuôn sang mĭn mta kơ anôk bruă mdrao mgŭn să, amâo lŏ iêo ôh phung mjâo, aê ngă yang nao suôt ksơk mtâo klei êngoh, phung mniê amâo lŏ kkiêng anak ti pưk hlăm dliê msĕ êlâo ôh, ƀiădah srăng nao hlăm anôk mdrao mgŭn, klei hdĭp grăp hruê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang bi yuôm bruă gang mkhư̆ klei ruă… Amai Y Nĭt, ti ƀuôn Đăk Trăm brei thâo: “Kâo leh anăn mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn tơdah hruê ti anôk mdrao gŭn mâo phung aê mdrao jih ai mkă dlăng leh anăn mdrao klei ruă. Hmư̆ klei mtă mơ̆ng phung aê mdrao, grăp sang huă ksă, mnăm êa leh ktơ̆ng, pưk sang bi doh hĕ. Čiăng gang mkhư̆ klei ruă tưp, kâo leh anăn mnuih ƀuôn sang tơdah kbiă ti êlan klông srăng truă čiăm guôm ƀô̆. Ƀuh mâo klei êngoh hlơr, mtŭk, êmăn hlăm asei mlei srăng hưn mthâo mtam hŏng phung knuă druh bruă mdrao mgŭn”.

Hluê si amai Y Thuy, khua kiă kriê anôk bruă mdrao mgŭn să Đăk Trăm, kdriêk Đăk Tô, mbĭt hŏng bruă mkŏ mkra nah gŭ dưi duh bi liê jing kdrưh kơang, mrâo anei anôk bruă lŏ dưi bi mbŏ thiăm kdrăp yua msĕ si, măi siêu âm, điện tim…kyuanăn bruă mdrao mgŭn, kriê dlăng klei suai pral mnuih ƀuôn sang ƀrư̆ hruê ƀrư̆ jăk hĭn: “Dưi mâo duh bi liê kdrăp yua ênŭm ênap, ară anei dŭm mta klei ruă yăng đar dưi mdrao ti anôk bruă jih, amâo jăk lŏ ba kơ gưl nah dlông ôh. Hlăm anôk bruă srăng mbha mnuih klam bruă hlăm grăp alŭ ƀuôn nao ksiêm dlăng boh sĭt klei ruă tưp”

Truh kơ ară anei leh 47 thŭn hnuk êngiê leh anăn 31 thŭn hruê mkŏ mjing ti čar Kon Tum, bruă mdrao mgŭn nah gŭ mơ̆ng čar Kon Tum mâo leh dŭm klei mlih êdah êdi, rơ̆ng kơ bruă kriê dlăng, răng mgang klei suaih pral mnuih ƀuôn sang. Ară anei čar Kon Tum mâo 10 anôk bruă mdrao mgŭn kdriêk, 99 anôk bruă mdrao mgŭn sa, ƀuôn hgŭm, wăk krah. 100% anôk bruă mdrao mgŭn mâo phung aê mdrao mă bruă leh anăn mâo phung mniê nai mdrao mă ƀuê amâodah aê mdrao kơ anak ĭ. 100% anôk bruă mdrao mgŭn ngă jăk bruă klam msĕ si dŏng mdrao, ngă bruă mkă dlăng klei ruă, krŭ wĭt klei kpư̆ mgei hluê gưl pô ngă bruă, bi mguôp hdră mdrao đưm hŏng hdră mdrao mrâo hlăm bruă mkă dlăng, mdrao mgŭn. Aê mdrao thơ̆ng mta mdrao II Trần Ái, k’iăng khua kiă kriê knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Kon Tum mnă klă: “Knơ̆ng bruă mdrao mgŭn hmei bi klă srăng mđĭ hnơ̆ng tŭ jăk hlăm bruă kriê dlăng, răng mgang klei suaih pral, mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl, bok nik hlăm anăn mđĭng kơ bruă mdrao mgŭn nha gŭ čiăng mâo djăp ênŭm hnơ̆ng čoh čuăn kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang krĭng tiah kbưi, krĭng mnuih djuê ƀiă. Bruă mdrao mgŭn dưi mâo klei bi kjăp hlăm djăp mta bruă. Dưi duh bi liê kdrăp yua, bruă mkŏ mkra leh anăn wăt kơ ai dưi kñăm dưi djăp ênŭm hnơ̆ng tŭ jăk bruă kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang hlăm yang ƀuôn.”

Klei tĭng mkă mơ̆ng knơ̆ng bruă mdrao mgŭn čar Kon Tum hlăm 3 thŭn giăm anei brei ƀuh, bruă mdrao mgŭn gưl să mâo leh klei ksiêm mkă, mdrao mgŭn kơ êbeh 1êklăk 200 êbâo čô mnuih ruă leh anăn gưl kdriêl jing êbeh 646.000 gưl mnuih ruă. Klă klơ̆ng brei ƀuh, khădah ênoh prăk ba wĭt mơ̆ng mnuih ƀuôn sang čar Kon Tum jing dôk ƀiă, lu să ăt dôk jing să dleh dlan, ƀiădah kyua klei êdah êdi hlăm bruă mdrao mgŭn, kyunăn bruă kriê dlăng, răng mgang klei suaih pral mnuih ƀuôn sang dưi mâo klei uêñ mĭn djŏ hnơ̆ng. anei jing sa hlăm dŭm tur knơ̆ng yuôm bhăn čiăng kơ čar Kon Tum dưi mđĭ kyar bruă duh mkra – ala ƀuôn.